ដោយ សុ ជីវី RFA 2016-08-19
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អំពាវនាវអោយ អាជ្ញាធរកម្ពុជា ទម្លាក់បទចោទប្រឆាំងស្ត្រីសកម្មជនសហគមន៍បឹងកក់ ២ រូប ដែលត្រូវចាប់ខ្លួនក្នុង យុទ្ធនាការ "ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ"កាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ចាត់ទុកករណីនេះថា ជាការចោទប្រកាន់ដែលពុំមានមូលដ្ឋាន និងបានរំលោភលើបទដ្ឋានច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលការពារសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងការជួបប្រជុំ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់ទុកការអំពាវនាវនេះថា ពុំបានឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់ ដែលធានាអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ចេញនៅថ្ងៃទី១៩ ខែសីហា លើកឡើងថា សកម្មជនបឹងកក់ទាំង ២រូបដែលបានចូលរួមតវ៉ាដោយសន្តិវិធី គួរត្រូវរួចផុតពីការចោទប្រកាន់។
ស្ត្រីសកម្មជនបឹងកក់ ចំនួន ២រូប គឺអ្នកស្រី ទេព វន្នី និងអ្នកស្រី បូវ សោភា ត្រូវសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ តាមមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ សំណុំរឿងនេះនឹងត្រូវបើកសវនាការនៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែសីហា។
នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក ប៊្រែដ អាដាម (Brad Adams) ថ្លែងតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះថា ការចាប់ខ្លួនស្ត្រីបឹងកក់ ទាំ ២រូប ជាចំណាត់ការដែលគ្មានមូលដ្ឋាន៖ «ការចោទប្រកាន់ស្ត្រីសកម្មជនទាំង ២រូបនេះ គឺជាការរឹតបន្តឹងថ្មីមួយទៀតក្នុងដំណាក់កាលដែលមានការកើនឡើងនូវការរំលោភបំពាន ការព្យាបាទទៅលើអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលដោយសន្តិវិធី។ ទាំងនេះហាក់បង្ហាញថា នៅកម្ពុជា ពុំមាននរណាម្នាក់អាចតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការធ្វើខុសរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។ លើសពីនេះពួកគេដែលជាអ្នកតវ៉ានឹងក្លាយជាមុខសញ្ញានៃការធ្វើបាបរបស់រដ្ឋាភិបាលបន្តទៀត»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លើកឡើងទៀតថា ការឃុំខ្លួនអ្នកស្រី ទេព វន្នី និងអ្នកស្រី បូវ សោភា ជាតឹកតាងដំបូងបង្អស់ដែលអាជ្ញាធរចាត់វិធានការទៅលើក្រុមអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការ "ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ"។ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានចោទប្រកាន់យុទ្ធនាការ "ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ"ថា ជាការញុះញង់ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដែលមានបរទេសនៅពីក្រោយខ្នង ហើយរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ហៅថា ជាទម្រង់នៃបដិវត្តន៍ពណ៌។
ឆ្លើយតបចំពោះការរិះគន់របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការ គណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន អំពាវនាវឲ្យ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ និងអ្នករិះគន់ដទៃទៀតយល់ពី ច្បាប់កម្ពុជា ដែលលោកថា គ្មានស្ថាប័ន អង្គការ ឬបរទេសណាអាចមានសិទ្ធិជ្រៀតជ្រែកដំណើរការរបស់តុលាការបានទេ។
លោកថា រដ្ឋាភិបាលមិនទទួលយកនូវការដាក់សម្ពាធណាមួយនោះឡើយ៖ «ខ្ញុំគិតថា ការបកស្រាយនេះ មិនគួរបកស្រាយនៅក្នុងភាពងងឹតងងល់នោះទេ យើងឃើញបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាល គឺជាតំណាងអំណាចអោយរដ្ឋាភិបាលដែលគេហៅថា នីត្យានុកូលភាព ដូច្នេះបទបញ្ជាហាមមិនអោយមានចលនាដែលយល់ឃើញថា ធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម។ អ្នកទាំងអស់នោះទេដែលធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល បានសេចក្ដីថា ប្រឆាំងនឹងនីត្យានុកូលភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី និងលោកស្រី បូវ សោភា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចខណ្ឌដូនពេញ ឃុំខ្លួនសាកសួរក្រោយពីចាប់ខ្លួនអ្នកទាំង២ កាលពីល្ងាចថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៥ ខែសីហា ក្នុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការ "ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ"ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងសហគមន៍បឹងកក់។
សកម្មជនបឹងកក់ រួមនឹងអ្នកសហគមន៍មានជម្លោះដីធ្លីមួយចំនួនទៀត តែងនាំគ្នាជួបប្រជុំនៅរាល់ថ្ងៃច័ន្ទ ដោយពាក់អាវខ្មៅ ដើម្បីទាមទារអោយមានការដោះលែងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក អគ្គលេខាធិការរង គ.ជ.ប មួយរូប ដែលកំពុងជាប់ឃុំ និងជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលអោយស្វែងរកយុត្តិធម៌ករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី៕