ដោយ ខែ សុណង RFA 2016-05-08
ប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ អ្នកជំនួញ សង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍តវ៉ាបញ្ហាដីធ្លី បានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន តាមរយៈការឆ្លើយឆ្លងគ្នាតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ។ ក្ដីបារម្ភនេះ បានកើតមានឡើងនៅគ្រាមានខ្សែអាត់សំឡេងសន្ទនាតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ ត្រូវបានគេបង្ហោះផ្សព្វផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់។ ករណីថ្មីៗនេះទៀតសោត តុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ក៏បានយកសំឡេងលោក នី ចរិយា អគ្គលេខាធិការរង គ.ជ.ប ធ្វើជាសំអាងក្នុងការចោទប្រកាន់ពីបទសមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី ទាក់ទងរឿងអាស្រូវស្នេហានាង ខុម ចាន់តារាទី ហៅ ស្រីមុំ។
សាធារណជនបានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការសន្ទនាតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ ហើយងាកទៅប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធនានាដែលគេយល់ថាមានសុវត្ថិភាពជាង។
លោកស្រី បូវ សោភា ថ្លែងថា «ឥឡូវដល់ថ្នាក់ពួកខ្ញុំអាចចង់និយាយលេងថា ឥឡូវគួរតែប្រើព្រាបនាំសារដូចកាលពីសម័យបុរាណវិញ ដើម្បីកុំឲ្យមានការលួចថតសំឡេង។ សហគមន៍ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមបង្រៀនតំណាងៗឲ្យចេះប្រើតេឡេក្រាម (Telegram) ផ្ញើសារមានសុវត្ថិភាពជាង។ សូម្បីតែមន្ត្រីដែលគាត់ធ្វើការសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួននោះ សុទ្ធតែយកខ្សែអាត់សំឡេងរបស់គាត់មកដាក់ទៅតុលាការ ទៅប្ដឹងទៅអីឯណា។ យើងមើលឃើញហើយថា សំឡេងអ្នកខ្លះមើលឃើញដូចគ្នាមួយគគោកហ្នឹង សូម្បីតែអ្នកបកប្រែ គាត់អាចធ្វើសំឡេងដូចអ្នកនេះដូចអ្នកនោះគ្រប់គ្នាបានទាំងអស់ មានការពិបាក ហើយការយកសំឡេងមកដាក់បន្ទុកទៅលើនរណាម្នាក់ គួរគិតថាជារឿងខុសច្បាប់ ហើយវាជារឿងមួយអត់ល្អមើលទេ បើឆាកល្ខោនហ្នឹងនៅតែសម្ដែង កាន់តែធ្លាក់ដុនដាបទៅៗ មិនមែនប្រជាពលរដ្ឋទេ»។
ថ្វីបើមិនប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថាមិនខ្វល់ចំពោះការលួចថតសំឡេងតាមទូរស័ព្ទក្ដី ក៏ប៉ុន្តែបុរសអ្នកលក់ទូរស័ព្ទមួយរូបនៅហាងយីហោ អប្សរា ម្ដុំផ្សារអូរឫស្សី លោក លី រតនៈ ថាលោកមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងរឿងនេះទេ។ ប៉ុន្តែតាំងពីដើម លោកជាអ្នកយល់ដឹងពីប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា។ លោកបានជ្រើសរើសប្រើប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតាមអ៊ីនធឺណិតមានសុវត្ថិភាពជាង៖ «ខ្ញុំដូចអត់ចាប់អារម្មណ៍រឿងហ្នឹងផង! ពេលខ្លះនៅពេលយើងចង់និយាយអីសំខាន់ៗ យើងនិយាយលើអ៊ីនធឺណិត គេអត់តេទូរស័ព្ទធម្មតាទេ។ ខ្ញុំដូចអត់ចាប់អារម្មណ៍រឿងហ្នឹងផង។ ខ្ញុំអត់ដែលធ្វើអីខុស។ បើតាមខ្ញុំដឹង បើយើងនិយាយតាមអ៊ីនធឺណិត (Internet) តាមស្កាយ (Skype) អីថតអត់បានទេ»។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលយល់ថា គឺជារំលោភសិទ្ធិឯកជន និងរំលោភច្បាប់ដែលមានចែង។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមធាងត្នោត លោក អ៊ី សារ៉ុម មានប្រសាសន៍ថា លោកចាប់ផ្ដើមប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់លើការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់មធ្យោបាយនេះយកមកចោទប្រកាន់។ លោកថា មានការតាមដានទៅលើសកម្មជនដែលធ្វើសកម្មភាពតវ៉ា ហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនាពេលកន្លងមកតាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ៖ «ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមមានការរឹតត្បិត ព្រោះអីមានការព្រួយបារម្ភដែរ។ សូម្បីតែនិយាយជាមួយប្រពន្ធខ្លួនឯង និយាយជាមួយកូនជាមួយប្រពន្ធជាមួយមិត្តភ័ក្ដិ»។
មិនថាតែលោក អ៊ី សារ៉ុម នោះទេដែលមានការព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពនៃការនិយាយតាមទូរស័ព្ទ សូម្បីតែអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានវិញ ក៏មានការប្រយ័ត្នប្រយែងដែរ។
នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ លោក ប៉ា ងួនទៀង ដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វី.អូ.ឌី (VOD) មានទស្សនៈថា ការអនុវត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលផ្ទុយពីច្បាប់ដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺនាំឲ្យពួកគាត់ធ្វើការក្នុងវិស័យនេះជួបបញ្ហាប្រឈមខ្លាំង៖ «»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ពលរដ្ឋមួយរូប គឺលោកស្រី សុង ស្រីលាភ។ លោកស្រីមានមតិថា លោកស្រីព្យាយាមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទដើម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន៖ «»។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី បុរសវ័យកណ្ដាលមួយរូបដែលកំពុងទិញទូរស័ព្ទដៃទំនើបមួយគ្រឿងនៅក្នុងហាងមួយលើផ្លូវ៣១០ ក្នុងសង្កាត់បឹងកេងកង៣ ខណ្ឌចំការមន មានប្រសាសន៍ថា គាត់មិនគិតអ្វីទាំងអស់ ព្រោះគាត់មិនដែលធ្វើអ្វីខុស៖ «»។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែឧសភា តុលាការបានចោទប្រកាន់មន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ចំនួន ៤រូប ពីបទសូកប៉ាន់សាក្សី និងចោទប្រកាន់កំបាំងមុខមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សនៃឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សមួយរូបទៀត គឺលោក សឺន សាលី ពីបទសមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី បន្ទាប់ពីចោទប្រកាន់លោក នី ចរិយា អគ្គលេខាធិការរងនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ដោយផ្អែកលើខ្សែអាត់សំឡេងដែលគេលួចថតលោកសន្ទនាជាមួយមន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ក្នុងពេលសមាគមនេះកាន់សំណុំរឿងការពារអ្នកនាង ខុម ចាន់តារាទី ហៅ ស្រីមុំ។ បញ្ហានេះ លោកមេធាវី សំ សុគង់ ការពារក្ដីឲ្យលោក នី ចរិយា ចាត់ទុកថា ការចោទប្រកាន់របស់តុលាការ គឺមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
មាត្រា៣០១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បានចែងថា បទស្ដាប់ ឬថតពាក្យសម្ដីឯកជន អំពើស្ដាប់ ឬថតសម្ដីដែលនិយាយជាឯកជន ជាការសម្ងាត់ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីបុគ្គលដែលមានការពាក់ព័ន្ធនោះ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ខែទៅ ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១០ម៉ឺន ទៅ ២លានរៀល លើកលែងតែករណីដែលច្បាប់អនុញ្ញាត។ ត្រូវបានសន្មតជាការព្រមព្រៀង ប្រសិនបើបុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធនេះ បានទទួលដំណឹងអំពីការស្ដាប់ ឬថត ហើយបុគ្គលនោះមិនបានជំទាស់នោះទេ៕
