Image may be NSFW.
Clik here to view.
ដោយ ហង្ស សាវយុត RFA 2016-08-26
តំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន ដែលជាទីល្បីល្បាញជាយូរមកហើយថាមានវត្ថុសក្ដិសិទ្ធិផងនោះ កំពុងមានសក្ដានុពលយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការទាក់ទាញទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ឱ្យឡើងទៅកម្សាន្តឥតដាច់ស្ទើរតែរៀងរាល់ថ្ងៃ។
វត្តមានទេសចរទៅកាន់ភ្នំគូលែន ជារៀងរាល់ថ្ងៃធ្វើឱ្យអ្នកជំនួញជាច្រើនមកពីខេត្តមួយចំនួន ដូចជាបាត់ដំបង កំពង់ចាម កំពង់ធំ ជាដើម នាំគ្នាឡើងទៅស្នាក់នៅប្រកបរបរលក់ដូរនំ ចំណី ព្រមទាំងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ទៅឱ្យទេសចរដោយរកបានកម្រៃសមរម្យសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្លះ ដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំវិញ មិនមានលទ្ធភាពរកចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍នោះទេ គឺពួកគេបានត្រឹមតែធ្វើជាអ្នកសុំទានពីអ្នកទេសចរទៅវិញ។
«សំឡេងកូតទ្រ»៖ សំឡេងកូតទ្រដែលឮនេះ គឺរសាត់ចេញពីកន្លែងបុរសពិការភ្នែកម្នាក់ដែលអង្គុយសុំទានផ្ទាល់លើកម្រាលឥដ្ឋនៃជណ្ដើរឡើងទៅកាន់ទីសក្ការៈតំបន់ព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន។ គាត់អង្គុយកូតទ្រដោយមានដាក់កញ្ច្រែងជ័រតូចមួយក្បែរខ្លួន ដើម្បីឱ្យទេសចរចម្រុះជាតិសាសន៍ណាដែលមានក្ដីអាណិតអាសូរ ហើយបរិច្ចាគលុយខ្លះសម្រាប់ជួយឱ្យរូបគាត់យកទៅចិញ្ចឹមជីវិត។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅតាមកាំជណ្ដើរឡើងទៅកាន់ព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន មិនមែនមានតែបុរសពិការភ្នែកកូតទ្រដើម្បីសុំទានតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ គឺនៅក្បែរៗខ្លួនរបស់គាត់មានស្ត្រី និងបុរសវ័យចាស់ៗជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើភ្នំគូលែននេះជាច្រើនទៀត បានអង្គុយតម្រៀបគ្នារង់ចាំសុំទានអ្នកទេសចរណ៍ដែលមកកម្សាន្ត។
ស្ត្រីវ័យចំណាស់ម្នាក់ អាយុ ៧៤ឆ្នាំ ក្នុងចំណោមអ្នកសុំទានជាច្រើនទៀតនៅតាមកាំជណ្ដើរឡើងទៅព្រះអង្គធំដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា គាត់មានកំណើត និងរស់នៅភូមិពពេល នៃឃុំខ្នងភ្នំ ជាយូរមកហើយ។
ស្ត្រីដដែលបញ្ជាក់ថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ រូបគាត់បានក្រោកពីព្រលឹមចេញពីកូនខ្ទមកម្សត់តូចមួយ ហើយដើរដោយថ្មើរជើងមកតំបន់ព្រះអង្គធំដើម្បីអង្គុយសុំទាន។ គាត់មានកូន ៣នាក់ដែលមានប្ដីប្រពន្ធអស់ទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែកូនៗទាំងនោះមិនអាចឱ្យគាត់ទីពឹងបានទេ ពីព្រោះពួកគេគិតតែពីផឹកស្រា។
ស្ត្រីដដែលបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននេះ រូបគាត់មានវ័យកាន់តែចាស់ ហើយប្ដីស្លាប់ចោលគ្មានទីពឹង រួមទាំងគ្មានកម្លាំងធ្វើស្រែចម្ការផង ក៏សម្រេចចិត្តអង្គុយសុំទានគេសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតចុងក្រោយ៖ «មិនដែលមានដីស្រែទេ មានតែចម្ការ ប៉ុន្តែពេលដែលខ្ញុំមេម៉ាយ អត់មានអ្នកកាប់ឆ្ការ ក៏មកអង្គុយសុំទានគេដូចនេះទៅ»។
Image may be NSFW.
Clik here to view.
ស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់ទៀតដែលមានទឹកមុខស្លេកស្លាំង ហាក់ដូចជាមានជំងឺប្រចាំកាយ ហើយអង្គុយនៅជាប់គ្នានោះ មានប្រសាសន៍ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា រូបគាត់មានដីចម្ការខ្លះនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នគាត់មានជំងឺឥតដាច់ និងគ្មានកម្លាំងកាយផងក៏បង្ខំចិត្តមកអង្គុយសុំទានអ្នកទេសចរណ៍នៅតំបន់ព្រះអង្គធំ ដើម្បីបានប្រាក់ខ្លះគ្រាន់ចិញ្ចឹមជីវិត៖ «ខ្ញុំវាមិនមានកម្លាំងធ្វើការណា។ ខ្ញុំឈឺ ពេលខ្លះមកអង្គុយសុំទានគេ បានប្រាក់ ២ពាន់រៀលក្នុង១ថ្ងៃដើម្បីបានយកទៅទិញអង្ករដាំបាយហូប»។
តំបន់ភ្នំគូលែន គឺជាឧទ្យានជាតិដែលមានធម្មជាតិចម្រុះរីកស្រស់ត្រកាលគ្រប់រដូវ ព្រមទាំងជាអតីតរាជធានីមហិន្ទ្របពត៌ ដោយមានបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទបុរាណ និងកន្លែងសក្ការបូជាខាងសាសនាជាច្រើនទៀត។ អ្វីដែលអ្នកទេសចរណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងជាងគេបំផុត គឺទឹកជ្រោះនៃជីវិតសត្វលោកដែលនៅបាតអូរ ក្រោមទឹក មានឆ្លាក់រូបទេវ នៃលទ្ធិព្រហ្មញ្ញជាច្រើន ហើយហូរធ្លាក់ចុះធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ចម្រុះជាតិសាសន៍ចូលចិត្តនាំគ្នាចុះងូតជម្រះមន្ទិលនានាទៀតផង។
ដោយសារភាពទាក់ទាញរបស់ភ្នំគូលែន មានច្រើនយ៉ាង បានធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ចម្រុះជាតិសាសន៍តែងនាំគ្នាឡើងទៅទស្សនាទីនោះ បង្កើតឱកាសឱ្យក្រុមមនុស្សមកពីតំបន់ផ្សេងជាច្រើនចូលទៅលក់ដូរម្ហូបអាហារ នំ ចំណី និងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ដោយរកបានចំណូលយ៉ាងសមរម្យ។
ទោះជាយ៉ាងណា ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុករស់នៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ជាយូរមកហើយនោះ ហាក់ដូចជាមានលទ្ធភាពតិចតួចក្នុងការស្រូបយកចំណូលដែលបានពីវិស័យទេសចរណ៍នោះ ដោយសារតែពួកគេមិនចេះរកស៊ីរបៀបអ្នកជំនួញទេ គឺចេះតែធ្វើស្រែចម្ការ។
មេឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ លោក ឈឿម តាំង ទទួលស្គាល់ថា បច្ចុប្បន្ននេះពិតជាមានប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ក្រីក្រ រហូតដល់ក្លាយទៅជាអ្នកសុំទានមែន។
នៅឃុំខ្នងភ្នំ មានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅចំនួនជាង ៩៤០គ្រួសារ ហើយក្នុងនោះមានប្រហែលជាង ២០នាក់ ដែលប្រកបរបរសុំទានជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
លោកមេឃុំខ្នងភ្នំ ឱ្យដឹងថា អ្នកសុំទានទាំងនោះមកពីភូមិពពេល ខ្លះ ភូមិតាពេញ ខ្លះ និងភូមិអន្លង់ធំ ខ្លះ។ មូលហេតុដែលពួកគេសុំទានបណ្ដាលមកពីគ្មានដីធ្វើចម្ការគ្រប់គ្រាន់ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានអភិរក្ស និងកំណត់ដីឧទ្យានជាតិយ៉ាងតឹងតែង និងមូលហេតុខ្លះទៀត គឺអ្នកនោះជាជនពិការ៖ «ចេះតែជួយបង្កើតមុខរបរឱ្យគាត់ដែរ តាមរយៈគម្រោងរបស់អង្គការ ប៉ុន្តែពួកគាត់អត់អាចធ្វើតាមបាន ដោយគាត់មិនឧស្សាហ៍ ព្យាយាម»។
អង្គការមូលនិធិ បុរាណវិទ្យា និងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលហៅកាត់ថា អេ.ឌី.អេហ្វ (ADF) បានប្រឹងប្រែងជួយលើកស្ទួយជីវភាពជនជាតិភាគតិចនៅលើខ្នងភ្នំគូលែននោះ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ តាមរយៈការបង្កើតកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញកសិកម្ម មានបណ្ដុះផ្សិត ការចិញ្ចឹមសត្វ ព្រមទាំងដាំបន្លែជាដើម។
ប្រធានគ្រប់គ្រងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ និងអាហារបំប៉ន របស់អង្គការមូលនិធិបុរាណវិទ្យា និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក ដេវីដ សាន់ឌើឡែន (David Sunderlan) មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន មិនដូចជាអ្នកចំណាកស្រុកមកពីខេត្តផ្សេងៗនោះទេ គឺអ្នកចំណាកស្រុកទាំងនោះសុទ្ធតែជាអ្នកជំនួញដែលអាចស្រូបយកចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍បាន។ ចំណែកឯម្ចាស់ស្រុកដែលរស់នៅលើខ្នងភ្នំ ជាយូរមកហើយ គឺមានឱកាសតិចតួចក្នុងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតតាមរយៈការធ្វើកសិកម្មដោយដាំបន្លែ ឬក៏ចិញ្ចឹមសត្វជាដើម៖ «វាជារឿងដ៏អកុសលចំពោះពលរដ្ឋខ្លះដែលពិការដោយសារតែគ្រាប់មីនកន្លងមក ដែលគេសម្រេចចិត្តជ្រើសយកមុខរបររកលុយបានប្រហែល ៣ដុល្លារ ក្នុង ១ថ្ងៃ ពីការសុំទាន ជាជាងការជ្រើសរើសយកជំនាញចិញ្ចឹមសត្វ និងដាំបន្លែ ដែលអង្គការរបស់ខ្ញុំបង្រៀនឱ្យអាចរកប្រាក់បានប្រហែលពី ៣ ទៅ ៤ដុល្លារ ក្នុង ១ថ្ងៃដែរនោះ»។
ជនចាស់ជរា និងពិការខ្លះដែលរស់នៅលើខ្នងភ្នំគូលែន បានត្អូញត្អែរថា ពួកគេនឹងមិនមានម្ហូបអាហារ ព្រមទាំងសម្លៀកបំពាក់គ្រប់គ្រាន់ទេ ប្រសិនបើពួកគេមិនប្រកបរបរសុំទានដូចសព្វថ្ងៃនេះ។ ពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលគួរតែមានគោលនយោបាយចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាមនុស្សចាស់ឱ្យរស់បានសមរម្យ នៅពេលដែលពួកគេធ្វើការចិញ្ចឹមជីវិតលែងកើតទៅហើយនោះ៕
Clik here to view.
ដោយ ហង្ស សាវយុត RFA 2016-08-26
តំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន ដែលជាទីល្បីល្បាញជាយូរមកហើយថាមានវត្ថុសក្ដិសិទ្ធិផងនោះ កំពុងមានសក្ដានុពលយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការទាក់ទាញទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ឱ្យឡើងទៅកម្សាន្តឥតដាច់ស្ទើរតែរៀងរាល់ថ្ងៃ។
វត្តមានទេសចរទៅកាន់ភ្នំគូលែន ជារៀងរាល់ថ្ងៃធ្វើឱ្យអ្នកជំនួញជាច្រើនមកពីខេត្តមួយចំនួន ដូចជាបាត់ដំបង កំពង់ចាម កំពង់ធំ ជាដើម នាំគ្នាឡើងទៅស្នាក់នៅប្រកបរបរលក់ដូរនំ ចំណី ព្រមទាំងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ទៅឱ្យទេសចរដោយរកបានកម្រៃសមរម្យសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្លះ ដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំវិញ មិនមានលទ្ធភាពរកចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍នោះទេ គឺពួកគេបានត្រឹមតែធ្វើជាអ្នកសុំទានពីអ្នកទេសចរទៅវិញ។
«សំឡេងកូតទ្រ»៖ សំឡេងកូតទ្រដែលឮនេះ គឺរសាត់ចេញពីកន្លែងបុរសពិការភ្នែកម្នាក់ដែលអង្គុយសុំទានផ្ទាល់លើកម្រាលឥដ្ឋនៃជណ្ដើរឡើងទៅកាន់ទីសក្ការៈតំបន់ព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន។ គាត់អង្គុយកូតទ្រដោយមានដាក់កញ្ច្រែងជ័រតូចមួយក្បែរខ្លួន ដើម្បីឱ្យទេសចរចម្រុះជាតិសាសន៍ណាដែលមានក្ដីអាណិតអាសូរ ហើយបរិច្ចាគលុយខ្លះសម្រាប់ជួយឱ្យរូបគាត់យកទៅចិញ្ចឹមជីវិត។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅតាមកាំជណ្ដើរឡើងទៅកាន់ព្រះអង្គធំលើខ្នងភ្នំគូលែន មិនមែនមានតែបុរសពិការភ្នែកកូតទ្រដើម្បីសុំទានតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះទេ គឺនៅក្បែរៗខ្លួនរបស់គាត់មានស្ត្រី និងបុរសវ័យចាស់ៗជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើភ្នំគូលែននេះជាច្រើនទៀត បានអង្គុយតម្រៀបគ្នារង់ចាំសុំទានអ្នកទេសចរណ៍ដែលមកកម្សាន្ត។
ស្ត្រីវ័យចំណាស់ម្នាក់ អាយុ ៧៤ឆ្នាំ ក្នុងចំណោមអ្នកសុំទានជាច្រើនទៀតនៅតាមកាំជណ្ដើរឡើងទៅព្រះអង្គធំដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា គាត់មានកំណើត និងរស់នៅភូមិពពេល នៃឃុំខ្នងភ្នំ ជាយូរមកហើយ។
ស្ត្រីដដែលបញ្ជាក់ថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ រូបគាត់បានក្រោកពីព្រលឹមចេញពីកូនខ្ទមកម្សត់តូចមួយ ហើយដើរដោយថ្មើរជើងមកតំបន់ព្រះអង្គធំដើម្បីអង្គុយសុំទាន។ គាត់មានកូន ៣នាក់ដែលមានប្ដីប្រពន្ធអស់ទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែកូនៗទាំងនោះមិនអាចឱ្យគាត់ទីពឹងបានទេ ពីព្រោះពួកគេគិតតែពីផឹកស្រា។
ស្ត្រីដដែលបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននេះ រូបគាត់មានវ័យកាន់តែចាស់ ហើយប្ដីស្លាប់ចោលគ្មានទីពឹង រួមទាំងគ្មានកម្លាំងធ្វើស្រែចម្ការផង ក៏សម្រេចចិត្តអង្គុយសុំទានគេសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតចុងក្រោយ៖ «មិនដែលមានដីស្រែទេ មានតែចម្ការ ប៉ុន្តែពេលដែលខ្ញុំមេម៉ាយ អត់មានអ្នកកាប់ឆ្ការ ក៏មកអង្គុយសុំទានគេដូចនេះទៅ»។
Image may be NSFW.
Clik here to view.
ស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់ទៀតដែលមានទឹកមុខស្លេកស្លាំង ហាក់ដូចជាមានជំងឺប្រចាំកាយ ហើយអង្គុយនៅជាប់គ្នានោះ មានប្រសាសន៍ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា រូបគាត់មានដីចម្ការខ្លះនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នគាត់មានជំងឺឥតដាច់ និងគ្មានកម្លាំងកាយផងក៏បង្ខំចិត្តមកអង្គុយសុំទានអ្នកទេសចរណ៍នៅតំបន់ព្រះអង្គធំ ដើម្បីបានប្រាក់ខ្លះគ្រាន់ចិញ្ចឹមជីវិត៖ «ខ្ញុំវាមិនមានកម្លាំងធ្វើការណា។ ខ្ញុំឈឺ ពេលខ្លះមកអង្គុយសុំទានគេ បានប្រាក់ ២ពាន់រៀលក្នុង១ថ្ងៃដើម្បីបានយកទៅទិញអង្ករដាំបាយហូប»។
តំបន់ភ្នំគូលែន គឺជាឧទ្យានជាតិដែលមានធម្មជាតិចម្រុះរីកស្រស់ត្រកាលគ្រប់រដូវ ព្រមទាំងជាអតីតរាជធានីមហិន្ទ្របពត៌ ដោយមានបន្សល់ទុកនូវប្រាសាទបុរាណ និងកន្លែងសក្ការបូជាខាងសាសនាជាច្រើនទៀត។ អ្វីដែលអ្នកទេសចរណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងជាងគេបំផុត គឺទឹកជ្រោះនៃជីវិតសត្វលោកដែលនៅបាតអូរ ក្រោមទឹក មានឆ្លាក់រូបទេវ នៃលទ្ធិព្រហ្មញ្ញជាច្រើន ហើយហូរធ្លាក់ចុះធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ចម្រុះជាតិសាសន៍ចូលចិត្តនាំគ្នាចុះងូតជម្រះមន្ទិលនានាទៀតផង។
ដោយសារភាពទាក់ទាញរបស់ភ្នំគូលែន មានច្រើនយ៉ាង បានធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ចម្រុះជាតិសាសន៍តែងនាំគ្នាឡើងទៅទស្សនាទីនោះ បង្កើតឱកាសឱ្យក្រុមមនុស្សមកពីតំបន់ផ្សេងជាច្រើនចូលទៅលក់ដូរម្ហូបអាហារ នំ ចំណី និងវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ដោយរកបានចំណូលយ៉ាងសមរម្យ។
ទោះជាយ៉ាងណា ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុករស់នៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ជាយូរមកហើយនោះ ហាក់ដូចជាមានលទ្ធភាពតិចតួចក្នុងការស្រូបយកចំណូលដែលបានពីវិស័យទេសចរណ៍នោះ ដោយសារតែពួកគេមិនចេះរកស៊ីរបៀបអ្នកជំនួញទេ គឺចេះតែធ្វើស្រែចម្ការ។
មេឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ លោក ឈឿម តាំង ទទួលស្គាល់ថា បច្ចុប្បន្ននេះពិតជាមានប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន ក្រីក្រ រហូតដល់ក្លាយទៅជាអ្នកសុំទានមែន។
នៅឃុំខ្នងភ្នំ មានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅចំនួនជាង ៩៤០គ្រួសារ ហើយក្នុងនោះមានប្រហែលជាង ២០នាក់ ដែលប្រកបរបរសុំទានជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
លោកមេឃុំខ្នងភ្នំ ឱ្យដឹងថា អ្នកសុំទានទាំងនោះមកពីភូមិពពេល ខ្លះ ភូមិតាពេញ ខ្លះ និងភូមិអន្លង់ធំ ខ្លះ។ មូលហេតុដែលពួកគេសុំទានបណ្ដាលមកពីគ្មានដីធ្វើចម្ការគ្រប់គ្រាន់ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានអភិរក្ស និងកំណត់ដីឧទ្យានជាតិយ៉ាងតឹងតែង និងមូលហេតុខ្លះទៀត គឺអ្នកនោះជាជនពិការ៖ «ចេះតែជួយបង្កើតមុខរបរឱ្យគាត់ដែរ តាមរយៈគម្រោងរបស់អង្គការ ប៉ុន្តែពួកគាត់អត់អាចធ្វើតាមបាន ដោយគាត់មិនឧស្សាហ៍ ព្យាយាម»។
អង្គការមូលនិធិ បុរាណវិទ្យា និងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលហៅកាត់ថា អេ.ឌី.អេហ្វ (ADF) បានប្រឹងប្រែងជួយលើកស្ទួយជីវភាពជនជាតិភាគតិចនៅលើខ្នងភ្នំគូលែននោះ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ តាមរយៈការបង្កើតកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញកសិកម្ម មានបណ្ដុះផ្សិត ការចិញ្ចឹមសត្វ ព្រមទាំងដាំបន្លែជាដើម។
ប្រធានគ្រប់គ្រងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ និងអាហារបំប៉ន របស់អង្គការមូលនិធិបុរាណវិទ្យា និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក ដេវីដ សាន់ឌើឡែន (David Sunderlan) មានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ស្រុកនៅលើខ្នងភ្នំគូលែន មិនដូចជាអ្នកចំណាកស្រុកមកពីខេត្តផ្សេងៗនោះទេ គឺអ្នកចំណាកស្រុកទាំងនោះសុទ្ធតែជាអ្នកជំនួញដែលអាចស្រូបយកចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍បាន។ ចំណែកឯម្ចាស់ស្រុកដែលរស់នៅលើខ្នងភ្នំ ជាយូរមកហើយ គឺមានឱកាសតិចតួចក្នុងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតតាមរយៈការធ្វើកសិកម្មដោយដាំបន្លែ ឬក៏ចិញ្ចឹមសត្វជាដើម៖ «វាជារឿងដ៏អកុសលចំពោះពលរដ្ឋខ្លះដែលពិការដោយសារតែគ្រាប់មីនកន្លងមក ដែលគេសម្រេចចិត្តជ្រើសយកមុខរបររកលុយបានប្រហែល ៣ដុល្លារ ក្នុង ១ថ្ងៃ ពីការសុំទាន ជាជាងការជ្រើសរើសយកជំនាញចិញ្ចឹមសត្វ និងដាំបន្លែ ដែលអង្គការរបស់ខ្ញុំបង្រៀនឱ្យអាចរកប្រាក់បានប្រហែលពី ៣ ទៅ ៤ដុល្លារ ក្នុង ១ថ្ងៃដែរនោះ»។
ជនចាស់ជរា និងពិការខ្លះដែលរស់នៅលើខ្នងភ្នំគូលែន បានត្អូញត្អែរថា ពួកគេនឹងមិនមានម្ហូបអាហារ ព្រមទាំងសម្លៀកបំពាក់គ្រប់គ្រាន់ទេ ប្រសិនបើពួកគេមិនប្រកបរបរសុំទានដូចសព្វថ្ងៃនេះ។ ពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលគួរតែមានគោលនយោបាយចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាមនុស្សចាស់ឱ្យរស់បានសមរម្យ នៅពេលដែលពួកគេធ្វើការចិញ្ចឹមជីវិតលែងកើតទៅហើយនោះ៕