ដោយ រដ្ឋា វិសាល RFA 2016-08-27
ជនជាតិដើមភាគតិចព្រៅ នៃសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិមណ្ឌលយ៉ន នាំគ្នាដាំកូនឈើច្រើនប្រភេទនៅក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យនិមិត្តរូបនៃកិច្ចអភិរក្សព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ពីការកាប់បំផ្លាញច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ ការដាំកូនឈើនេះ ក៏ជាសារដាស់ស្មារតីដល់មន្ត្រីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឲ្យរួមគ្នាទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិឡើងវិញដែរ។
កូនឈើប្រភេទនាងនួន បេង កកោះ គគីរ ធ្នង់ ចំនួន ៧០០ដើម ត្រូវបានសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្រៅ ក្នុងឃុំតាវែងលើ ស្រុកតាវែង ខេត្តរតនគិរី ដាំនៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា នេះក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិមណ្ឌលយ៉ន នៃឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ។
តំណាងសហគមន៍មណ្ឌលយ៉ន លោក កៅ ប៉ាត់ កត់សំគាល់ថា ឈើប្រណិតគ្រប់ប្រភេទនៅក្នុងតំបន់ការពាររងការខូចខាតច្រើនហេតុនេះទើបសហគមន៍នាំគ្នាដាំកូនឈើឡើងវិញជាគំរូបង្ហាញនៃការខិតខំអភិរក្សព្រៃឈើធនធានធម្មជាតិបាននៅគង់វង្ស។ លោកថា កន្លងទៅនេះ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋមន្ត្រីមានអំណាច និងម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនសម្បទាននៅតំបន់ក្បែរនោះគឺជាអ្នកកាប់យកឈើមានតម្លៃដោយគ្មានការទប់ស្កាត់៖ «ដាំឈើហ្នឹងយើងគំរូព្រៃឈើវាខូចខាត។ សហគមន៍គេធ្វើមិនថា សហគមន៍មិនថា អ្នកដទៃគេចូលមកអុកឡុកទប់អត់ឈ្នះ»។
អង្គការសង្គ្រោះសត្វព្រៃកម្ពុជា (Save Cambodia Wildlife) ចាប់ពីឆ្នាំ២០១១ បានរៀបចំគម្រោងគាំពារសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងឧទ្យានជាតិដើម្បីពង្រឹងកិច្ចអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសព្រៃឈើឲ្យបានប្រសើរឡើងវិញ។
មន្ត្រីគម្រោងផ្ដួចផ្ដើមការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិចម្រុះអង្គការសង្គ្រោះសត្វព្រៃកម្ពុជា ប្រចាំខេត្តរតនគិរី លោក សេ ស៊ូ បញ្ជាក់ថា គម្រោងបានសិក្សាពីសារសំខាន់នៃការដាំកូនឈើក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិនេះ ដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវឈើដែលរងការខូចខាត។
លោកមានជំនឿថា ការដាំកូនឈើរបស់សហគមន៍ថ្ងៃនេះមានសារសំខាន់ដើម្បីរួមចំណែកស្តារព្រៃឈើឡើងវិញ៖ «សហគមន៍ជាផ្នែកមួយស្តារព្រៃរេចរឹលហ្នឹងនឹងជំរុញឲ្យមានការចូលរួមទៅលើការស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិដែលជាទិសដៅរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ឬអង្គការយើងដែរ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យមន្ទីរជំនាញរាជរដ្ឋាភិបាលជួយគាំទ្រ»។
ក្រសួងបរិស្ថានបានបង្កើតសហគមន៍ការពារធម្មជាតិចំនួនប្រាំលើផ្ទៃដីជិត ២.០០០ហិកតារ ក្នុងឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ មានផ្ទៃដីសរុបជាង ៣៣គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។
ប្រធានការិយាល័យផែនការ និងច្បាប់ និងជាអ្នកសម្របសម្រួលសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិនៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តរតនគិរី លោក ទន់ សុវណ្ណនី បញ្ជាក់ថា សហគមន៍មានតួនាទីសំខាន់ក្នុងកិច្ចអភិរក្សព្រៃឈើក្នុងឧទ្យានជាតិ។ លោកថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៦ នេះ តទៅស្ថាប័នជំនាញពង្រឹងយន្តការអនុវត្តច្បាប់ និងលើកទឹកចិត្តសហការជាមួយសហគមន៍ដើម្បីលុបបំបាត់បទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់អភិរក្ស៖ «បើអត់មានប្រជាពលរដ្ឋទេ ឧទ្យានុរក្សក៏ពិបាកដែរ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋជាភ្នែកម្នាស់ ភ្នែកច្រើនពេលគាត់ទៅដកហូតអនុផលព្រៃឈើ អ្នកណាធ្វើអ្វីគាត់ឃើញហើយ»។
ចំណែកអភិបាលស្រុកតាវែង លោក មួង ប៉ាង ថ្លែងដែរថា អាជ្ញាធរគាំទ្រខ្ពស់ចំពោះការដាំឈើឡើងវិញរបស់សហគមន៍ដើម្បីស្តារឡើងវិញព្រៃដែលខូចខាត។ លោកអំពាវនាវសុំឲ្យសហគមន៍បន្តកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិ និងកុំកាប់បំផ្លាញឈើ ឬបណ្ដាលឲ្យភ្លើងឆេះព្រៃឈើតទៅទៀត៖ «ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅទីនេះសុំឲ្យគាត់ថែរក្សាការពារព្រៃឈើ។ កូនឈើដែលយើងដាំនេះ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យឆេះព្រៃ»។
សហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិមណ្ឌលយ៉ន មានជនជាតិដើមភាគតិចព្រៅ ១៥គ្រួសារជាសមាជិកបង្កើតឡើងតាមរយៈក្រសួងបរិស្ថានតាំងពីឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីអភិរក្សព្រៃឈើចំនួន ៥៥០ហិកតារនៃតំបន់ទ្រនាប់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ។ រហូតមកទល់នឹងឆ្នាំ២០១៤ សមាជិកសហគមន៍កើតឡើងដល់ ២០គ្រួសារត្រូវបានក្រសួងបរិស្ថានប្រកាសផ្ដល់សិទ្ធិពេញលេញ និងផ្លូវការទៅឲ្យសហគមន៍អភិរក្ស ខណៈឈើមានតម្លៃក្នុងព្រៃនោះរងការកាប់ធ្វើអាជីវកម្មពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនសម្បទាន និងប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្បែរតំបន់នោះ៕