ទូច សុខា ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ Fri, 2 September 2016
ភ្នំពេញៈ ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានអញ្ជើញទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតកាលពីម្សិលមិញខណៈមេបក្សប្រឆាំងម្នាក់កំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសគេចពីការចាប់ខ្លួន និងម្នាក់ទៀតហ៊ុមព័ទ្ធដោយបណ្តឹងនៅតុលាការដែលធ្វើឲ្យមានភាពស្រពេចស្រពិលចំពោះលទ្ធភាពមេបក្សប្រឆាំងអាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានឬយ៉ាងណា?
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មិនបានប៉ុន្មានម៉ោងបន្ទាប់ពីត្រឡប់មកពីពិនិត្យសុខភាពនៅប្រទេសសិង្ហបុរី និងភរិយារបស់លោកគឺលោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី បានទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅសាលាសង្កាត់តាខ្មៅ ក្រុងតាខ្មៅខេត្តកណ្តាល។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថារបៀបចុះឈ្មោះថ្មីនេះនឹងអាចធ្វើឲ្យគណបក្សនយោបាយទាំងអស់អាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាលោកនឹងរង់ចាំមើលថាមានបាត់ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១,២ លាននាក់ដូចការលើកឡើងរបស់គណបក្សប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ នោះឬយ៉ាងណា?
លោកបន្ថែមថា៖ «ព្រោះនៅពេលបោះឆ្នោតនៅ ២០១៣ គេថាមានបាត់ឈ្មោះ ១,២ លានឥឡូវនេះយើងរង់ចាំមើលថាបន្ទាប់ពីការចុះឈ្មោះថ្មីនេះហើយតើ ១,២ លាននាក់នោះមកចូលក្នុងបញ្ជីនេះ ឬ នៅបាត់បន្តបើសិនជានៅបាត់បន្តអ្នកបំផុសឲ្យមានរឿងនេះកាលពីពេលមុនត្រូវទទួលខុសត្រូវបែបណា? នេះជាបញ្ហាអ៊ីចឹងអំពាវនាវប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់បង្ហាញខ្លួននៅពេលនេះដើម្បីចៀសវាងការចោទប្រកាន់ថាបាត់មនុស្ស...បាត់ ១,២ លាននាក់ច្រើនណាស់»។
លោកថាគ្មានទេគណបក្សដែលចាញ់ឆ្នោតហើយធ្វើពហិការមិនចូលប្រជុំសភាបើមិនដូច្នោះទេគណបក្សនោះនឹងប្រឈមការបាត់បង់អាសនៈរបស់ខ្លួនដោយលោកថាច្បាប់ថ្មីនេះមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការធ្វើពហិការមួយឆ្នាំ ឬកន្លះឆ្នាំទេ»។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតលោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតសាលាសង្កាត់បឹងកេងកង៣កាលពីម្សិលមិញថាលោក សម រង្ស៊ី មិនមានសិទ្ធិក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតបានទេ។ ព្រោះលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានសាលាឧទ្ធរណ៍ចេញសាលដីកាស្ថាពរថាលោកមានទោស និងបានចេញដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ។
លោកបន្ថែមថា៖ «លោក សម រង្ស៊ី ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជាប់ពន្ធនាគារ គាត់ហ្នឹងវាជាប់កុនអាត្រង់ហ្នឹងគាត់ហ្នឹងមានដីកាឲ្យចាប់ខ្លួនតែគាត់ចូលមកប្រទេសគេចាប់ បើគាត់ត្រូវគេចាប់ គាត់ជាប់ពន្ធនាគារហើយ»។
លោក ស៊ិក ប៊ុនហុក ឲ្យដឹងថាលោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងនៅតែអាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានដរាបណាលោកមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពជាប់ពន្ធនាគារ។
លោកបន្តថា៖ «សិទ្ធិបោះឆ្នោតនៅតែបើគាត់អត់មានជាប់ចោទនៅតុលាការទេបើគាត់អត់មានជាប់ក្នុងទីពន្ធនាគារទេ អាលក្ខខណ្ឌគាត់អត់ទេចុះៗបើកាលណាចុះវាត្រូវមានឈ្មោះហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក យឹម សុវណ្ណ បញ្ជាក់ថាមិនទាន់មានការសម្រេចយ៉ាងណាពីករណីលោក កឹម សុខា ទេ។
អនុប្រធាន គ.ជ.ប លោក គួយ ប៊ុនរឿន ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានដែរថាការបោះឆ្នោតមួយអាចទទួលបានជោគជ័យគឺប្រហែលជា ៧០ ភាគរយពឹងលើការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតនេះ។
លោកថា គ.ជ.ប បានរៀបចំដោះស្រាយបញ្ហាបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតឲ្យបានចប់សព្វគ្រប់មុនពេលបោះឆ្នោតហើយលោកថាក្រោយការបោះឆ្នោតនឹងមិនមានការតវ៉ានោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងធ្វើឲ្យប្រាដកថាទិន្នន័យរបស់គាត់ត្រឹមត្រូវ...ដូច្នេះគ្មានការចោទប្រកាន់ថាមានឈ្មោះខ្មោច មានឈ្មោះស្ទួន ឬមានអ្ននបន្លំដែលមិនមានលក្ខខណ្ឌបោះឆ្នោតនោះទេ...យើងត្រូវដោះស្រាយពីចម្ងាយឲ្យហើយយើងមិនចាំដល់មានបញ្ហាទើបដោះស្រាយនោះទេ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការ Comfrel លោក គល់ បញ្ញា មានប្រសាសន៍ថាអង្គការជាដៃគូ និងអង្គការលោកបានបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ជាង ១០០០ នាក់ទៅកាន់ការិយាល័យចុះឈ្មោះទូទាំងប្រទេស។ លោកថានៅថ្ងៃទី ១ នេះមិនទាន់មានរបាយការណ៍ថាមានបញ្ហា ឬភាពមិនប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរណាមួយនោះទេដោយលោកថាដំណើរការចុះឈ្មោះមានភាពរលូន។
លោកថាបើសិនជាមេបក្សប្រឆាំងមិនអាចចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនឹងមិនអាចឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតបានដែរ ដែលវាអាចធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខមិនមានភាពយុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ព្រោះពេលប្រកួតប្រជែងត្រូវមានមេគណបក្ស...ដូច្នេះបេក្ខជនមេគណបក្សគាត់អាចជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី ...គាត់ក៏ដើរតួសំខាន់ដើម្បីជួយឃោសនាឲ្យគណបក្សរបស់ខ្លួន...បើអត់បានទៅប្រកួតប្រជែង អត់បានទៅឃោសនាអាចថាប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោត»។
ចំពោះការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ១ នេះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួលព័ត៌មានបឋមថាមានការិយាល័យចុះឈ្មោះខ្លះមិនបានអនុញ្ញាតឲ្យភ្នាក់ងារគណបក្សចូលសង្កេតការណ៍នៅការិយាល័យខ្លះទៀតមានកុំព្យូទ័រខូច និងការិយាល័យខ្លះមានជនបរទេសបានទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតជាដើម។ នេះបើតាមប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការបោះឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអ្នកស្រី ម៉េង សុភារី។
អ្នកស្រីបន្តថាគណបក្សនឹងបន្តតាមដានចំពោះភាពមិនប្រក្រតីបែបនេះបន្តទៅទៀត និងថាបើមានករណីធ្ងន់ធ្ងរគណបក្សនឹងសុំអន្តរាគមន៍ពីមន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតខេត្ត ឬក៏មក គ.ជ.ប តែម្តងតាមសភាពជាក់ស្តែង។
ចំណែកប្រធាននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសហភាពអឺរ៉ុបលោកស្រី Fiona Ramsey បានមានប្រសាសន៍ថាការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅមានដំណើរការទៅដោយរលូន។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «សហភាពអឺរ៉ុប និងជប៉ុនគឺយើងធ្វើការជាមួយ គ.ជ.ប យ៉ាងជិតស្និទ្ធដោយក្នុងនោះមានទាំងអ្នកជំនាញការរបស់យើងរួមជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតអ្នកស្រី ឃុយ ផល្លី វ័យ ៤៧ ឆ្នាំដែលបានចុះឈ្មោះនៅក្នុងសាលាសង្កាត់ទួលស្វាយព្រៃ ១ ឲ្យដឹងថាការរង់ចាំនេះមិនយូរទេសម្រាប់អ្នកស្រី។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «គេចុះឈ្មោះល្អត្រឹមត្រូវតើគ្រាន់តែថាចាំយូរបន្តិចតែអាចចាំបានពេលអង្គុយចាំអ៊ីចឹងមានគ្នាច្រើនតាមលេខរៀងអ៊ីចឹងណា...មើលទៅមិនអាចបន្លំបានទេគេប្រើសុទ្ធតែកុំព្យូទ័រ...គេស្កេនមេដៃណាម្រាមដល់ប្រាំបីឯណោះ»។
ទោះបីយ៉ាងណារហូតមកដល់ម៉ោង ៦ ល្ងាចថ្ងៃម្សិលមិញអ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា មានប្រសាសន៍ថាក្នុងថ្ងៃទី ១ នៃថ្ងៃចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនេះមានបញ្ហាមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះដែលកើតមាននៅតាមការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដូចជាកុំព្យូទ័រមិនដំណើរការ និងប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតរអាក់រអួលជាដើមបញ្ហាទាំងនេះត្រូវបានដោះស្រាយភ្លាមៗ។
លោកថ្លែងថាទិន្ន័យដែលលោកទទួលបានបឋមមានប្រជាពលរដ្ឋទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតចំនួនជាង ៥២២៩៧ នាក់។ រយៈពេល ៣ ខែនឹងអាចចុះឈ្មោះចប់តាមចំនួនពលរដ្ឋដែលគ្រប់អាយុ ៩,៦ លាន៕