ដោយ អ៊ុំ រង្សី RFA 2016-09-03
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ លោក អ៊ិត សំហេង លើកឡើងថា នៅដើមឆ្នាំ២០១៦ នេះ ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុន គឺនៅក្រោយមានច្បាប់សហជីព។ លើសពីនេះ ចំនួនរោងចក្រដែលបានបើកទ្វារច្រើនជាងចំនួនរោងចក្រដែលបានបិទទ្វារ ឬផ្អាកធ្វើអាជីវកម្ម។ ចំណែកឯថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពយល់ថា ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា មិនទាន់ប្រសើរច្រើនជាងមុននៅឡើយទេ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ អះអាងថា ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុន ដោយសារតែភាគីពាក់ព័ន្ធ ពិសេសភាគីនិយោជក និងសហជីព មានភាពចាសទុំជាងមុនលើកិច្ចចរចាប្រាក់ឈ្នួលជូនកម្មករ ពិសេសគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធចូលរួមអនុវត្តច្បាប់សហជីព។
ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈនៅពេលនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពីប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមានៅកម្ពុជា ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ លោក អ៊ិត សំហេង មានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ន វិស័យសំខាន់ៗដែលកំពុងរួមចំណែកក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ រួមមាន វិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងជាពិសេសវិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ គិតត្រឹមឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៦ ការនាំចេញសរុបរបស់វិស័យវាយនភណ្ឌ កាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើងនៅកម្ពុជា មានតម្លៃជាង ៣.៤៩១លានដុល្លារអាមេរិក ដែលស្មើនឹង ៧៣% នៃតម្លៃនាំចេញសរុប។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ លោក អ៊ិត សំហេង បញ្ជាក់បន្ថែមថា ទោះបីជាកិច្ចចរចាប្រាក់ឈ្នួលជូនកម្មករសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៧ មិនទាន់បានសម្រេច និងថ្មីៗនេះនៅមានការតវ៉ា ឬបាតុកម្មមួយចំនួនក្តី តែចំនួននេះគឺតិចតួចនៅឡើយ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រោយច្បាប់ស្តីពីសហជីពត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ មក ក្រសួងឃើញថា វិវាទរវាងកម្មករ និងនិយោជកមានការថយចុះជាងមុន ពិសេសភាគីនិយោជក និងសហជីព មានភាពចាស់ទុំជាងមុនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជូនកម្មករ៖ «ឥឡូវនេះ ចំនួនរោងចក្រ ដែលបើកគឺច្រើនជាងចំនួនរោងចក្រដែលបិទ បើបិទក៏មានហេតុផលរបស់គេដែរ ខ្លះគេមានបញ្ហាប្រឈមចំពោះក្នុងអាជីវកម្មរបស់គេ ដោយសារប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង់ ឬការបញ្ជាទិញ ឬមកពីបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុជាដើម ប៉ុន្តែបញ្ហាទាំងនេះ មិនបានប៉ះពាល់ដល់ឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់យើងនោះទេ»។
ជាងនេះទៀត លោកឲ្យដឹងដែរថា វិស័យវាយនភណ្ឌកាត់ដេរ និងផលិតស្បែកជើងបានក្លាយជាវិស័យស្នូល ដែលបានផ្ដល់ការងារផ្ទាល់ជូនដល់កម្មករនិយោជិត ប្រមាណជាង ៧០ម៉ឺននាក់ និងបានផ្ដល់ការងារដោយប្រយោលដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ប្រមាណ ២លាននាក់។ លោកថា ជារួម ចំនួនកម្លាំងពលកម្មវ័យក្មេងដ៏ច្រើន និងកត្តាអនុគ្រោះពន្ធខាងលើសុទ្ធសឹងតែជាចំណុចសក្ដានុពលរបស់វិស័យដែលបន្តទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគ។
ទោះយ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ មិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់ពីចំនួនបាតុកម្ម និងរោងចក្រចំនួនប៉ុន្មានដែលបានបិទទ្វារនៅកម្ពុជា នៅឡើយទេ។
បើទោះជាបែបនេះក្តី ក្រសួងការងារ អះអាងថា ចំពោះសហគ្រាសគ្រឹះស្ថានបិទទ្វារមួយចំនួនគេចវេះមិនអនុវត្តតាមច្បាប់ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពកម្មករនិយោជិត។ ក្រសួងនឹងបន្តសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ចាត់ការដោះស្រាយរាល់បញ្ហាទាំងអស់តាមច្បាប់ដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់៖ «ក្រសួងនឹងខិតខំធានាជួយដល់ផលប្រយោជន៍ជូនកម្មករ តាមអ្វីដែលកម្មករចង់បាន តាមបែបបទរដ្ឋបាល និងច្បាប់ដែលយើងមាន ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យវិស័យឧស្សាហកម្មរីកចម្រើនឲ្យកម្មករទទួលបានប្រាក់បៀវត្សរ៍សមរម្យ»។
ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ ជុំវិញស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុននេះត្រូវបានធ្វើឡើងភ្លាមៗ ក្រោយសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា បានបង្ហាញថា នៅរយៈពេល ៨ខែឆ្នាំ២០១៦ នេះ មានរោងចក្រចំនួន៧០ ដែលជាសមាជិកសមាគមបានបិទ ផ្អាកអាជីវកម្ម និងកាត់បន្ថយខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្ម។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា អះអាងថា បញ្ហានេះ ដោយសារតែភាពមិនប្រាកដប្រជានៃស្ថានភាពនយោបាយ ភាពតានតឹងនៃការប្រកួតប្រជែងពីបណ្ដាប្រទេសជិតខាង និងបាតុកម្មខុសច្បាប់ជាដើម។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់សហជីពដែលមាន ១០០មាត្រា និង ១៧ជំពូក ត្រូវបានរដ្ឋសភាលើកយកសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមកពិភាក្សា ពិនិត្យ និងសម្រេចអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។ កន្លងមក ក្រុមវិនិយោគិនក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងសហជីពធ្លាប់បានជំទាស់ និងទាមទារឲ្យកែប្រែមាត្រាមួយចំនួនដែលមានភាពមិនប្រក្រតី និងចម្រូងចម្រាសនៅក្នុងច្បាប់នេះ។
ទាក់ទិននឹងការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ ជុំវិញស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុន ក្រោយមានច្បាប់សហជីពនេះដែរ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន យល់ថា ស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា មិនបានប្រសើរឡើងជាងមុន ក្រោយមានច្បាប់សហជីពនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលរកឃើញថា កម្មករជាង ៩០% នៅតែរងការគាបសង្កត់សិទ្ធិការងារពីថៅកែ និងនិយោជក។ ជាងនេះទៀត ក្រុមនិយោជកដែលតែងរត់ចោលកម្មករ និងបិទរោងចក្រទាំងមិនបានដោះស្រាយសំណងជូនកម្មករកាន់តែច្រើនជាងមុន ប៉ុន្តែចំណាត់ការរបស់ក្រសួងនៅតែមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពនៅឡើយ។ បន្ថែមពីនេះទៀត ការរឹតបន្តឹងសិទ្ធិរបស់សហជីព ពិសេសក្រុមសហជីពឯករាជ្យនៅកម្ពុជា នៅតែមានការរឹតបន្តឹងសិទ្ធិ ព្រមទាំងសហជីពមួយចំនួននៅតែរងការចោទប្រកាន់ ពិសេសការដោះស្រាយនៅមិនមានស្មើភាពគ្នារវាងក្រុមសហជីព និងក្រុមនិយោជកនៅឡើយ។
លោក អាត់ ធន់៖ «តាមរបាយការណ៍ ៩០% នៃវិវាទគឺកើតឡើងអំពីសិទ្ធិ បានន័យថា និយោជករំលោភច្បាប់ កេងប្រវ័ញ្ចលើកម្លាំងពលកម្មកម្មករ មានតែ ១០% ទេ ដែលទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍ អ៊ីចឹងនេះជារឿងជាក់ស្ដែងមួយ ពេលដែលគាត់រំលោភច្បាប់ ហើយបែរជាមិនមានការដាក់ទោស ឬវិន័យទន្តកម្មចំពោះគាត់ ថែមទាំងជួយគាត់ដោយមានមន្ត្រី ឬតុលាការជួយគាត់ទៀត អ៊ីចឹងធ្វើឲ្យនិយោជកបានចិត្តកាន់តែប្រព្រឹត្តខុសកាន់តែខ្លាំង»។
អ្នកការពារសិទ្ធិកម្មកររូបនេះស្នើទៅក្រសួងការងារ គួរតែពិនិត្យលើច្បាប់សហជីពឡើងវិញ ព្រមទាំងគួរចាត់វិធានការឲ្យបានស្មើភាពមិនមែនរឹតបន្តឹងតែអ្នកការពារសិទ្ធិកម្មករនោះទេ៖ «ខ្ញុំយល់ថា ទាំងច្បាប់ថ្មី ទាំងច្បាប់ចាស់ ទោះជាច្បាប់សហជីពវាមានការរឹតបន្តឹងខ្លាំងក៏ដោយ ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យមើល ប្រសិនមានការអនុវត្តឲ្យបានស្មើភាពគ្នានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ខ្ញុំយល់ថា វាជារឿងត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែបើអនុវត្តគ្មានភាពស្មើគ្នា ស្តង់ដារពីរ និយោជកធ្វើអីស្រេចតែចិត្ត មិនដែលមានទោស តែសហជីពដែលជួយកម្មករ ពិតប្រាកដបែរជាមានទោស នេះរឿងដែលអយុត្តិធម៌»។
ក្រៅពីលើកឡើងពីស្ថានភាពឧស្សាហកម្មសំលៀកបំពាក់កម្ពុជា ប្រសើរឡើងជាងមុន ក្រោយមានច្បាប់សហជីព រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ ក៏ណែនាំឲ្យសហជីព សមាគមនៅតាមអង្គការ ស្ថាប័នវិជ្ជាជីវៈពាក់ព័ន្ធដែលឋិតក្រោមច្បាប់ការងារ ឲ្យបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌ និងកាតព្វកិច្ចដោយត្រូវទៅចុះបញ្ជីសហជីព និងសមាគមនិយោជកស្របតាមបទបញ្ញត្តិច្បាប់សហជីព។
ទោះបីយ៉ាងណា មន្ត្រីសហជីពនៅតែទទូចឲ្យក្រសួងការងារ គួរតែដោះស្រាយបញ្ហាប្រាក់ឈ្នួលជូនកម្មករឲ្យបានសមរម្យ និងឈប់រារាំងសិទ្ធិសហជីពដែលបម្រើផលប្រយោជន៍កម្មករ ព្រមទាំងស្នើឲ្យអ្នកនយោបាយចរចាគ្នាដើម្បីឲ្យស្ថានការណ៍នយោបាយវិលទៅរកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ៕