ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍ RFA 2016-09-09
នៅថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ចៅក្រមជំនុំជម្រះនៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញ សម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៥ខែ និងពិន័យលុយចំនួន ៥សែនរៀល។ ក្រុមសហមេធាវីការពារក្ដីឲ្យលោក កឹម សុខា អះអាងថា ពួកគេនឹងប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងសាលក្រមរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ នៅពេលនេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក កែម មុន្នី បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសប្រធានស្ដីទីគណបក្សប្រឆាំង ហើយសាលក្រមក្រោមបទចោទបដិសេធមិនចូលខ្លួនក្នុងនាមជាសាក្សីនេះ ក៏បានបើកផ្លូវឲ្យក្រុមសហមេធាវីរបស់លោក កឹម សុខា ប្ដឹងឧទ្ធរណ៍បន្តដែរ។
នៅក្នុងអង្គសវនាការដែលប្រើពេលពេញមួយព្រឹក និងប្រកាសសាលក្រមនៅពេលរសៀលនេះ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការរកឃើញថា មានទោសពីបទមានចេតនាមិនចូលខ្លួនតាមដីកាកោះរបស់តុលាការជាច្រើនលើកច្រើនសាក្នុងសំណុំរឿងសញ្ចារកម្ម ទាក់ទិននឹងអ្នកនាង ខុម ចាន់តារាទី ហៅស្រីមុំ។
បើទោះជាបែបណា សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌនេះ គឺទាំងជនជាប់ចោទលោក កឹម សុខា និងសហមេធាវីការពារក្ដីរបស់លោក ពុំមានវត្តមាននៅក្នុងអង្គសវនាការទេ។ សវនាការដែលមានតែចៅក្រម លោក កែម មុន្នី តំណាងអយ្យការលោក សៀង សុខ និងក្រុមសមត្ថកិច្ចដែលអនុវត្តសាលដីកាកោះនេះ គឺមើលទៅហាក់ដូចកំពុងលេងបោះបាល់ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។
ក្រុម នគរបាលយុត្តិធម៌ដែលតែងយកដីកាកោះប្រគល់ឲ្យលោក កឹម សុខា បានឡើងឆ្លើយម្នាក់ម្ដងៗ នៅក្នុងអង្គសវនាការ ដោយប្រាប់អង្គជំនុំជម្រះដូចៗគ្នាថា ប្រធានស្ដីទីគណបក្សប្រឆាំង មិនដែលចេញមុខមកទទួលដីកាកោះទេ ដោយរួមទាំងមនុស្សដែលស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា ផង។ ស្របគ្នានោះ ក្នុងសវនាការក៏បានលើកឡើងពីករណីប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន បង្គាប់កាលពីថ្ងៃទី៣០ ឧសភា ដោយអនុញ្ញាតឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធីលើសំណុំរឿងនេះ ដែលមានសមាជិកសភាទាំងអស់របស់បក្សកាន់អំណាចគាំទ្រ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សភាស៊ើបសួរ និងតុលាការកំពូលបានបដិសេធបណ្តឹងជាបន្តបន្ទាប់របស់ក្រុមសហមេធាវី ជនជាប់ចោទលោក កឹម សុខា និងបានបើកផ្លូវឲ្យតុលាការក្រុងភ្នំពេញ បន្តសវនាការលើអង្គសេចក្តីនៅពេលនេះ។
ស្ថិតក្រោមហេតុផលនេះ ហើយដែលតំណាងអយ្យការលោក សៀង សុខ សម្រេចចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ពីបទមិនចូលខ្លួនតាមដីកាកោះក្នុងនាមជាសាក្សី។
អ្នកច្បាប់ ពន្យល់ថា ទាក់ទិនអំណាចសាលក្រមដែលមានកម្រិតទោសក្រោម ១ឆ្នាំ គឺតុលាការកម្រចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនភ្លាមណាស់ ពោលត្រូវរង់ចាំរហូតសាលក្រមចូលជាស្ថាពរដែលមានរយៈពេល ១ខែជាមុនសិន។ ក្នុងករណីភាគីជនជាប់ចោទមិនប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ក្នុងរយៈពេលនេះទេ ទើបតុលាការបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួន។ បើទោះជាបែបណា ក្រុមសហមេធាវីការពារក្ដីឲ្យលោក កឹម សុខា ឲ្យដឹងថា ពួកគេនឹងរៀបចំបន្តឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងសាលក្រមនេះ។
លោក សុក សំអឿន ប្រធានការិយាល័យមេធាវីក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ្រ ពន្យល់ថា ថ្វីបើកម្រិតទោសមានរយៈពេលខ្លីក៏ពិតមែនក៏ដោយចុះ ក្នុងរយៈពេលដែលសាលក្រមនេះចូលជាស្ថាពរហើយ តែជនជាប់ចោទធ្វើមិនដឹងមិនឮទេ គឺចៀសមិនផុតពីជាប់ខ្លួនឡើយ៖ «និយាយរួមទៅបើទោះជាបទល្មើសធំជាងហ្នឹងក៏ដោយ ក៏អាចចាប់ខ្លួនភ្លាមបាន លុះត្រាតែតុលាការបង្គាប់នៅក្នុងសាលក្រមថា ចាប់ខ្លួនជាបន្ទាន់។ ប៉ុន្តែជាទូទៅបទល្មើសតូចតាចអ៊ីចឹងគេមិនចេញសេចក្ដីបង្គាប់បែប ហ្នឹងទេ គេរង់ចាំផុតឧទ្ធរណ៍ចូលជាស្ថាពរសិន»។
ជុំវិញ សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌនេះ ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលយល់ឃើញថា នេះជាករណីនយោបាយច្រើនជាងបទល្មើសដែលតុលាការត្រូវចោទប្រកាន់។ នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ និងបោះឆ្នោតជាតិមកដល់ សង្កេតឃើញថា សមាជិកសភា និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងសំខាន់ៗ ត្រូវជាប់បណ្ដឹងជាហូរហែនៅតុលាការ។
ចំណែក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន វិញធ្លាប់ព្រមានថា ប្រសិនបើបក្សប្រឆាំងនេះចង់បន្តល្បែងនយោបាយជាមួយបក្សកាន់អំណាច លោកនឹងកំដរគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់។ លោក ហ៊ុន សែន ហ៊ានព្រលយថា លោកមានស្នាដៃធ្វើឲ្យគណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច រលាយបាត់ឈ្មោះទៅហើយពីជីវិតនយោបាយនេះ។
បើទោះជាសាលក្រមដែល ផ្ដន្ទាទោសលោក កឹម សុខា នៅពេលនេះ មិនមានអំណាចបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនប្រធានស្ដីទីបក្សប្រឆាំងបានមែន អ្នកវិភាគសង្គមយល់ឃើញថា លោក កឹម សុខា អាចប្រឈមមុខបាត់បង់សិទ្ធិក្នុងការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ។ យោងមាត្រា ១៣៩ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រចែងថា សមាជិករដ្ឋសភាត្រូវបាត់បង់សមាជិកភាពរបស់ខ្លួនក្នុងករណីសាមី ខ្លួនត្រូវតុលាការផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬមជ្ឈិមណាមួយ។
ជុំវិញរឿងនេះ លោក អំ សំអាត អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសការិយាល័យស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) យល់ឃើញថា សាលក្រមនេះនឹងជាសម្ពាធមួយថ្មីបន្ថែមទៀត នាំឲ្យសភាពការណ៍កាន់តែស្មុគស្មាញ និងតានតឹងជាមុន៖ «បញ្ហានេះវាមិនគួររឿងដល់ហ្នឹង។ ប៉ុន្តែដោយសារហេតុផលនៃការភ្ជាប់ស្ថានភាពនយោបាយ ទើបឯកឧត្ដម កឹម សុខា ជាប់បែបហ្នឹង។ ខ្ញុំគិតថា បើយើងដោះស្រាយគ្នាតាមអ្នកនយោបាយទៅវាស្រួលជាង។ អ៊ីចឹងវាមានបញ្ហាកាន់តែវែងឆ្ងាយទៅ»។
ស្របពេលតុលាការកំពុង ជំនុំជម្រះសំណុំរឿងប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅខាងក្រៅបរិវេណតុលាការឯណោះវិញ កងសន្តិសុខខណ្ឌ៧មករា បានចាប់ខ្លួនសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងលោក អ៊ុំ ដារា ភ្លាមដែរ។ បន្ទាប់ពីរូបគេចូលរួមលើកបដា និងស្រែកទាមទារឲ្យតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ជាមួយសកម្មជនដទៃទៀត។ ប៉ុន្តែនៅរសៀលថ្ងៃដដែល សកម្មជនរូបនោះត្រូវបាននគរបាលខណ្ឌ៧មករា ដោះលែងវិញ៕