Image may be NSFW.
Clik here to view.
ដោយ ម៉ែន សុធីរ RFA 2016-10-10
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលសម្ដែងក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងពីការបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានការលក់ និងជួញដូរសត្វព្រៃនៅទីតាមទីផ្សារ និងភោជនីយដ្ឋានមួយចំនួននៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលជាការលើកទឹកចិត្តក្នុងការបំផ្លាញសត្វចតុប្បាទព្រៃដ៏កម្រនៅកម្ពុជា។ ការបារម្ភនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីមានដាក់តាំងលក់សត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង ប្រចាំថ្ងៃ ពុំឃើញសមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបឡើយ។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល រិះគន់ការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរជំនាញថាមានលក្ខណៈទន់ជ្រាយ និងកម្សោយនៅឡើយ ទាក់ទិនការបង្ក្រាបការជួញដូរសត្វព្រៃ ដែលកំពុងចរាចរលក់ជាប្រចាំថ្ងៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លើសពីនេះ ការជួញដូរសត្វព្រៃមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ ទាំងការបរបាញ់ ប្រើថ្នាំបំពុល ដាក់អន្ទាក់ និងការជួញដូរ ហើយក្រុមឈ្មួញអាចមានខ្នងបង្អែក ឬសែស្រឡាយជាអាជ្ញាធរមានឥទ្ធិពលក្នុងខេត្តនេះ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (ADHOC) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល រកឃើញថា ទីតាំងលក់សត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង មាន ៤ ទៅ ៥ទីតាំង ដែលឈ្មួញមុខដដែលៗបានដាក់លក់ជាច្រើនខែកន្លងទៅ។ លោកថា កន្លងទៅ ការបង្ក្រាបរបស់អាជ្ញាធរជំនាញត្រឹមតែរឹបអូសសាច់សត្វព្រៃ និងវត្ថុតាងមួយចំនួនបំផ្លាញចោល ពុំឃើញចាប់ជនល្មើសផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ ធ្វើឲ្យជនល្មើស និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ មិនរាងចាលទេ៖ «អ្នកដែលលក់យូរមកហើយ ក៏ធ្លាប់បានអាជ្ញាធរជំនាញ ឬមួយក៏កម្លាំងសមត្ថកិច្ច បានធ្វើការបង្ក្រាបដែរ តែបង្ក្រាបដូចវែកចកនៅក្នុងបឹងចឹង។ បង្ក្រាបបានតែមួយភ្លែតចឹងទៅ យកសាច់សត្វជិត ១០០គីឡូ ឬ ១០០គីឡូទៅដុតចោល ប៉ុន្តែដោយឡែកអ្នកដែលលក់ ដូចជាមិនមានតាមផ្លូវច្បាប់។ ឃើញតែបង្ក្រាប ចាប់ហើយមកលក់វិញដដែល»។
លោក ហូ សំអុល បន្ថែមថា ការបណ្តោយឲ្យឈ្មួញលក់សត្វព្រៃ និងការអនុវត្តច្បាប់ធូររលុង គឺជាទម្រង់នៃការរួមចំណែកបំផ្លាញសត្វចតុប្បាទព្រៃដ៏កម្រនៅកម្ពុជា។ លោកកត់សម្គាល់ថា សត្វព្រៃទាំងនោះទំនងជាត្រូវបានចរាចរពីព្រៃឡង់ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ តំបន់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ ក្នុងស្រុកសៀមប៉ាង និងតំបន់ព្រៃស្រោងមួយចំនួនទៀតនៃស្រុកសេសាន និងស្រុកសៀមបូក ខេត្តស្ទឹងត្រែង។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ មន្ត្រីអាវុធហត្ថ និងអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានចុះបង្ក្រាបការជួញដូរសត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង រឹបអូសបានសាច់សត្វព្រៃជិត ២០០គីឡូក្រាម ហើយជនល្មើសបានរត់គេចខ្លួន។ សត្វព្រៃដែលអាជ្ញាធរជំនាញបង្ក្រាបនោះមានដូចជា ឈ្លូស ប្រើស ក្រពះប្រមា ស្វា អណ្ដើក ជ្រូកព្រៃ ត្រកួត និងរញីជាដើម។ ក្រោយពីការបង្ក្រាបបានពីរថ្ងៃ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋ នៅតែប្រទះឃើញឈ្មួញដាក់លក់សត្វព្រៃដដែល។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងនាយខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ឈៀង តុលា ដើម្បីសុំការអធិប្បាយករណីនេះបានទេនៅថ្ងៃទី១០ តុលា។
ប្រធានកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជា នៃអង្គការអភិរក្សសត្វស្លាបអន្តរជាតិ លោក ប៊ូ វីរសក្ស ទទូចឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ការពារធនធានធម្មជាតិឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ផ្អែកតាមបទបញ្ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដែលបង្គាប់ឲ្យអភិបាលខេត្ត ដឹកនាំកម្លាំងជំនាញចុះបង្ក្រាបបទល្មើសនានាទាក់ទិនធនធានធម្មជាតិ។ បញ្ហានេះ លោកសង្ឃឹមថា នឹងមានការសហការល្អនៃយុទ្ធនាការចុះបង្ក្រាបបទល្មើសផ្សេងៗ ប្រយោជន៍រក្សាបាននូវតុល្យភាពជីវចម្រុះ។ លើសពីនេះ អង្គការលោកនឹងរកមធ្យោបាយជួយដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ធ្វើយ៉ាងណាកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកធនធានធម្មជាតិ ដោយបង្វែរឲ្យសហគមន៍ពឹងពាក់លើវិស័យកសិកម្មវិញ៖ «ជាអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ យើងពិតជាមិនសប្បាយចិត្តទេ ក្នុងការដែលជួញដូរសត្វព្រៃនៅតែបន្តកើតមាន ហើយសូមលើកទឹកចិត្តដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក្នុងការបង្ក្រាប ព្រោះក្នុងនាមសង្គមស៊ីវិល យើងគ្មានលទ្ធភាពទៅបង្ក្រាបទេ។ ថ្មីៗនេះ អង្គការខ្ញុំនៅសៀមប៉ាង កំពុងសិក្សាពីលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើនតម្លៃកសិកម្មរបស់សហគមន៍នៅមូលដ្ឋាននៅជុំវិញហ្នឹង គឺស្រូវដែលគាត់ផលិតបានឲ្យមានតម្លៃថ្លៃ ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងពាក់ទៅលើការបរបាញ់ ឬការប្រមូលធនធានធម្មជាតិ»។
អតីតមន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក មៀច មាន មើលឃើញថា បុគ្គលមានខ្នងបង្អែកទើបអាចមានលទ្ធភាពជួញដូរសត្វព្រៃបាន តែបើពលរដ្ឋធម្មតាវិញមិនអាចគេចពីកណ្ដាប់ដៃសមត្ថកិច្ចបាននោះទេ ប្រសិនបើពួកគេជួញដូរសត្វព្រៃ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បើមន្ត្រីជំនាញ និងអាជ្ញាធរដែនដីនៅតែមិនព្រមទទួលស្គាល់នៃការធ្លាក់ចុះសត្វព្រៃយ៉ាងគំហុក ហើយបណ្តោយឲ្យមានការបរបាញ់ ជួញដូរ និងថ្នាំបំពុល មានន័យថា សត្វទាំងនេះនឹងឈានដល់ការផុតពូជនៅកម្ពុជា។ លោកអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋ និងគ្រប់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ចូលរួមកាត់បន្ថយការបរិភោគសត្វព្រៃ និងទទួលស្គាល់ថា ការបរិភោគសត្វព្រៃ គឺជាការប្រមាថដល់អាយុជីវិតសត្វព្រៃ៖ «អាជ្ញាធរដែនដី ជាពិសេសមន្ត្រីជំនាញខាងសមត្ថកិច្ចមានមេព្រៃ ដូចជាអនុវត្តច្បាប់ដូចជាសើៗ អនុវត្តបានតែប្រជាជនទន់ខ្សោយ។ យើងឃើញថា អ្នកមានខ្នងមានបង្អែកហ្នឹងហើយ ដែលអាចលក់សត្វព្រៃហ្នឹងបាន ហើយបង្ក្រាបមិនចេះអស់»។
មន្ត្រីជំនាញបរិស្ថានរកឃើញថា ពលរដ្ឋខ្លះមិនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការអភិរក្សសត្វព្រៃ ដោយសារខ្វះការយល់ដឹង បញ្ហាជីវភាព និងប្រពៃណី។ ក្រៅពីនេះ ចំនួនអ្នកបរិភោគសត្វព្រៃក៏កាន់តែកើនឡើង ដែលមិនបានគិតពីការផុតពូជសត្វកម្រទាំងនោះ។
ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មាត្រា៤៩ ចែងថា ហាមឃាត់ដាច់ខាតរាល់សកម្មភាពបរបាញ់ យាយីបំផ្លាញសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេសការដឹកជញ្ជូន ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការនាំចេញនាំចូល៕
Clik here to view.
ដោយ ម៉ែន សុធីរ RFA 2016-10-10
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលសម្ដែងក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងពីការបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមានការលក់ និងជួញដូរសត្វព្រៃនៅទីតាមទីផ្សារ និងភោជនីយដ្ឋានមួយចំនួននៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលជាការលើកទឹកចិត្តក្នុងការបំផ្លាញសត្វចតុប្បាទព្រៃដ៏កម្រនៅកម្ពុជា។ ការបារម្ភនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីមានដាក់តាំងលក់សត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង ប្រចាំថ្ងៃ ពុំឃើញសមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបឡើយ។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល រិះគន់ការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរជំនាញថាមានលក្ខណៈទន់ជ្រាយ និងកម្សោយនៅឡើយ ទាក់ទិនការបង្ក្រាបការជួញដូរសត្វព្រៃ ដែលកំពុងចរាចរលក់ជាប្រចាំថ្ងៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លើសពីនេះ ការជួញដូរសត្វព្រៃមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ ទាំងការបរបាញ់ ប្រើថ្នាំបំពុល ដាក់អន្ទាក់ និងការជួញដូរ ហើយក្រុមឈ្មួញអាចមានខ្នងបង្អែក ឬសែស្រឡាយជាអាជ្ញាធរមានឥទ្ធិពលក្នុងខេត្តនេះ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (ADHOC) ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ហូ សំអុល រកឃើញថា ទីតាំងលក់សត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង មាន ៤ ទៅ ៥ទីតាំង ដែលឈ្មួញមុខដដែលៗបានដាក់លក់ជាច្រើនខែកន្លងទៅ។ លោកថា កន្លងទៅ ការបង្ក្រាបរបស់អាជ្ញាធរជំនាញត្រឹមតែរឹបអូសសាច់សត្វព្រៃ និងវត្ថុតាងមួយចំនួនបំផ្លាញចោល ពុំឃើញចាប់ជនល្មើសផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ ធ្វើឲ្យជនល្មើស និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ មិនរាងចាលទេ៖ «អ្នកដែលលក់យូរមកហើយ ក៏ធ្លាប់បានអាជ្ញាធរជំនាញ ឬមួយក៏កម្លាំងសមត្ថកិច្ច បានធ្វើការបង្ក្រាបដែរ តែបង្ក្រាបដូចវែកចកនៅក្នុងបឹងចឹង។ បង្ក្រាបបានតែមួយភ្លែតចឹងទៅ យកសាច់សត្វជិត ១០០គីឡូ ឬ ១០០គីឡូទៅដុតចោល ប៉ុន្តែដោយឡែកអ្នកដែលលក់ ដូចជាមិនមានតាមផ្លូវច្បាប់។ ឃើញតែបង្ក្រាប ចាប់ហើយមកលក់វិញដដែល»។
លោក ហូ សំអុល បន្ថែមថា ការបណ្តោយឲ្យឈ្មួញលក់សត្វព្រៃ និងការអនុវត្តច្បាប់ធូររលុង គឺជាទម្រង់នៃការរួមចំណែកបំផ្លាញសត្វចតុប្បាទព្រៃដ៏កម្រនៅកម្ពុជា។ លោកកត់សម្គាល់ថា សត្វព្រៃទាំងនោះទំនងជាត្រូវបានចរាចរពីព្រៃឡង់ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ តំបន់ឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ ក្នុងស្រុកសៀមប៉ាង និងតំបន់ព្រៃស្រោងមួយចំនួនទៀតនៃស្រុកសេសាន និងស្រុកសៀមបូក ខេត្តស្ទឹងត្រែង។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ មន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ មន្ត្រីអាវុធហត្ថ និងអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ បានចុះបង្ក្រាបការជួញដូរសត្វព្រៃនៅផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង រឹបអូសបានសាច់សត្វព្រៃជិត ២០០គីឡូក្រាម ហើយជនល្មើសបានរត់គេចខ្លួន។ សត្វព្រៃដែលអាជ្ញាធរជំនាញបង្ក្រាបនោះមានដូចជា ឈ្លូស ប្រើស ក្រពះប្រមា ស្វា អណ្ដើក ជ្រូកព្រៃ ត្រកួត និងរញីជាដើម។ ក្រោយពីការបង្ក្រាបបានពីរថ្ងៃ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋ នៅតែប្រទះឃើញឈ្មួញដាក់លក់សត្វព្រៃដដែល។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងនាយខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ឈៀង តុលា ដើម្បីសុំការអធិប្បាយករណីនេះបានទេនៅថ្ងៃទី១០ តុលា។
ប្រធានកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជា នៃអង្គការអភិរក្សសត្វស្លាបអន្តរជាតិ លោក ប៊ូ វីរសក្ស ទទូចឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ការពារធនធានធម្មជាតិឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ផ្អែកតាមបទបញ្ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដែលបង្គាប់ឲ្យអភិបាលខេត្ត ដឹកនាំកម្លាំងជំនាញចុះបង្ក្រាបបទល្មើសនានាទាក់ទិនធនធានធម្មជាតិ។ បញ្ហានេះ លោកសង្ឃឹមថា នឹងមានការសហការល្អនៃយុទ្ធនាការចុះបង្ក្រាបបទល្មើសផ្សេងៗ ប្រយោជន៍រក្សាបាននូវតុល្យភាពជីវចម្រុះ។ លើសពីនេះ អង្គការលោកនឹងរកមធ្យោបាយជួយដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ធ្វើយ៉ាងណាកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកធនធានធម្មជាតិ ដោយបង្វែរឲ្យសហគមន៍ពឹងពាក់លើវិស័យកសិកម្មវិញ៖ «ជាអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃ យើងពិតជាមិនសប្បាយចិត្តទេ ក្នុងការដែលជួញដូរសត្វព្រៃនៅតែបន្តកើតមាន ហើយសូមលើកទឹកចិត្តដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក្នុងការបង្ក្រាប ព្រោះក្នុងនាមសង្គមស៊ីវិល យើងគ្មានលទ្ធភាពទៅបង្ក្រាបទេ។ ថ្មីៗនេះ អង្គការខ្ញុំនៅសៀមប៉ាង កំពុងសិក្សាពីលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើនតម្លៃកសិកម្មរបស់សហគមន៍នៅមូលដ្ឋាននៅជុំវិញហ្នឹង គឺស្រូវដែលគាត់ផលិតបានឲ្យមានតម្លៃថ្លៃ ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងពាក់ទៅលើការបរបាញ់ ឬការប្រមូលធនធានធម្មជាតិ»។
អតីតមន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក មៀច មាន មើលឃើញថា បុគ្គលមានខ្នងបង្អែកទើបអាចមានលទ្ធភាពជួញដូរសត្វព្រៃបាន តែបើពលរដ្ឋធម្មតាវិញមិនអាចគេចពីកណ្ដាប់ដៃសមត្ថកិច្ចបាននោះទេ ប្រសិនបើពួកគេជួញដូរសត្វព្រៃ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បើមន្ត្រីជំនាញ និងអាជ្ញាធរដែនដីនៅតែមិនព្រមទទួលស្គាល់នៃការធ្លាក់ចុះសត្វព្រៃយ៉ាងគំហុក ហើយបណ្តោយឲ្យមានការបរបាញ់ ជួញដូរ និងថ្នាំបំពុល មានន័យថា សត្វទាំងនេះនឹងឈានដល់ការផុតពូជនៅកម្ពុជា។ លោកអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋ និងគ្រប់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ចូលរួមកាត់បន្ថយការបរិភោគសត្វព្រៃ និងទទួលស្គាល់ថា ការបរិភោគសត្វព្រៃ គឺជាការប្រមាថដល់អាយុជីវិតសត្វព្រៃ៖ «អាជ្ញាធរដែនដី ជាពិសេសមន្ត្រីជំនាញខាងសមត្ថកិច្ចមានមេព្រៃ ដូចជាអនុវត្តច្បាប់ដូចជាសើៗ អនុវត្តបានតែប្រជាជនទន់ខ្សោយ។ យើងឃើញថា អ្នកមានខ្នងមានបង្អែកហ្នឹងហើយ ដែលអាចលក់សត្វព្រៃហ្នឹងបាន ហើយបង្ក្រាបមិនចេះអស់»។
មន្ត្រីជំនាញបរិស្ថានរកឃើញថា ពលរដ្ឋខ្លះមិនចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការអភិរក្សសត្វព្រៃ ដោយសារខ្វះការយល់ដឹង បញ្ហាជីវភាព និងប្រពៃណី។ ក្រៅពីនេះ ចំនួនអ្នកបរិភោគសត្វព្រៃក៏កាន់តែកើនឡើង ដែលមិនបានគិតពីការផុតពូជសត្វកម្រទាំងនោះ។
ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ មាត្រា៤៩ ចែងថា ហាមឃាត់ដាច់ខាតរាល់សកម្មភាពបរបាញ់ យាយីបំផ្លាញសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេសការដឹកជញ្ជូន ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការនាំចេញនាំចូល៕