ដោយ ម៉ែន សុធីរ RFA 2016-10-26
ព្រះចៅអធិការវត្តច័ន្ទរង្សី ហៅវត្តកែង ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ បានផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតសេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធមួយកន្លែងក្នុងទីអារាម ដើម្បីផ្តល់ឱកាសដល់កុមារក្រីក្រនៅជនបទបានទទួលសេវាអប់រំនៅមូលដ្ឋានពួកគេរស់នៅ។ សាលារៀននោះ ផ្តល់ឲ្យកុមារក្រីក្រនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលភាសាអង់គ្លេស និងកុំព្យូទ័រដោយមិនគិតថ្លៃ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមានក្តីកង្វល់ពីនិរន្តរភាពរបស់សាលានោះ ប្រសិនបើគ្មានការជួយគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនោះទេ។
តើព្រះសង្ឃអង្គនោះមានគោលបំណងអ្វីខ្លះ បានជាផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតសេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ?
ព្រះចៅអធិការវត្តកែង នៃភូមិកំពង់ដ ឃុំជ្រោយបន្ទាយ ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ សង្កេតឃើញថា មានឧបសគ្គច្រើនដែលបង្កភាពស្មុគស្មាញដល់សិស្សានុសិស្សរស់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាល មានជាអាទិ៍ កត្តាជីវភាព កង្វះសាលារៀន ឬអគារសិក្សា និងខ្វះសម្ភារៈសិក្សាជាដើម បានរុញច្រានឲ្យសិស្សានុសិស្សក្រីក្រនៅជនបទ បង្ខំចិត្តសិក្សាលក្ខណៈផ្សងព្រេង និងសិស្សមួយចំនួនប្រឈមបោះបង់ការសិក្សា។ លើសពីនេះ គម្លាតនៃការអភិវឌ្ឍនៅទីប្រជុំជន និងជនបទ ក៏បណ្ដាលឲ្យកុមារនៅជនបទពុំសូវមានឱកាសទទួលបានសេវាអប់រំគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយ។
ព្រះចៅអធិការវត្តកែង និងជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មី គឺព្រះតេជព្រះគុណ យាន សំណាង មានថេរដីកាថា គោលបំណងនៃការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ដើម្បីរួមចំណែកជាមួយអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ដោយបណ្តុះបណ្តាលភាសាអង់គ្លេស និងកុំព្យូទ័រដល់សិស្សានុសិស្សនៅតំបន់នោះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការរួមចំណែកផ្តល់សេវាអប់រំ ក៏ជាកត្តារួមផ្សំយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផលិតធនធានមនុស្សមានគុណភាពសម្រាប់បម្រើសង្គម និងជាគ្រឹះបំពេញបន្ថែមទ្រទ្រង់ដល់ការសិក្សាថ្នាក់មធ្យម និងឧត្តមនៅថ្ងៃខាងមុខ។ ព្រះតេជព្រះគុណមានថេរដីកាបន្តថា ក្រៅពីការបណ្តុះបណ្តាលភាសាអង់គ្លេស និងកុំព្យូទ័រជាមុខវិជ្ជាគោល ព្រះតេជព្រះគុណបានភ្ជាប់ចំណេះដឹងផ្នែកសីលធម៌បែបព្រះពុទ្ធសាសនាដល់សិស្សានុសិស្ស ឲ្យយល់ពីចំណេះដឹងផ្នែកប្រពៃណីខ្មែរ និងវប្បធម៌ទូទៅ។
ព្រះតេជព្រះគុណបន្ថែមថា រយៈពេលពីរឆ្នាំនៃការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មីនេះ មានសិស្សានុសិស្សជាង ៥០០នាក់ហើយបានបញ្ចប់ការសិក្សាភាសាអង់គ្លេសថ្នាក់មូលដ្ឋាន ហើយនៅឆ្នាំសិក្សាថ្មីឆ្នាំ២០១៧ នេះ សិស្សានុសិស្សរាប់រយនាក់បានមកចុះឈ្មោះសិក្សាជាបន្តបន្ទាប់៖ «ក្មេងៗនៅទីក្រុងគាត់មានឱកាសរៀនច្រើន តែនៅតាមមូលដ្ឋានស្រុកស្រែ អត់សូវមានគ្រូបង្រៀនទេ។ តែបើមានគ្រូហើយ តែការចូលរួមរបស់ម្តាយឪពុក និងការចូលរួមរបស់ក្មេងក៏មិនសូវមានដែរ។ បើគាត់រៀន អាចបានបញ្ជ្រាបសីលធម៌ ចំណេះដឹងផ្នែកភាសាអង់គ្លេស ហើយចំណេះដឹងផ្នែកប្រពៃណីខ្មែររបស់យើង»។
ដូចគ្នានេះដែរ កុមារីកំពុងសិក្សាភាសាអង់គ្លេសនៅមជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មី ឈ្មោះ លី រតនៈ ឲ្យដឹងថា នាងរីករាយណាស់ខណៈដែលព្រះចៅអធិការវត្តបានប្ដេជ្ញាចិត្តបង្រៀនពួកគេដោយមិនគិតថ្លៃ ហើយសាលាមានកម្មវិធីផ្តល់រង្វាន់ដល់សិស្សរៀនពូកែ។ កុមារីបន្តថា នៅតំបន់នេះគ្មានសាលាភាសាអង់គ្លេសនោះទេ បើក្រៅពីមជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មីនេះ៖ «ព្រោះខ្ញុំពេញចិត្តដែរលោកគ្រូមកបង្រៀននៅទីនេះ សប្បាយចិត្តមែនទែន ព្រោះខ្ញុំចង់រៀនភាសាអង់គ្លេស ព្រោះទីនេះគ្មានកន្លែងបង្រៀនទេ។ ខ្ញុំនឹងប្ដេជ្ញាចិត្តថា នឹងខិតខំរៀនសូត្រមិនឲ្យលោកគ្រូខកចិត្ត»។
មជ្ឈមណ្ឌលធនធានថ្មីមានទីតាំងឋិតក្នុងសាលាបឋមសិក្សាកំពង់ដ ក្នុងបរិវេណវត្តកែង មានបីបន្ទប់ ដែលបានបើកបង្រៀនក្រៅម៉ោងរដ្ឋ។ មជ្ឈមណ្ឌលនោះមានគ្រូសុទ្ធតែជាព្រះសង្ឃ ៥អង្គ បង្រៀនចាប់ពីម៉ោង ៥ល្ងាចដល់ម៉ោង ៦ល្ងាច និងម៉ោង ១២ថ្ងៃត្រង់ដល់ម៉ោង ១រសៀល។
ឃុំជ្រោយបន្ទាយ ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ ឋិតនៅទិសខាងលិចនៃទីរួមខេត្តនេះ ឆ្ងាយពីទីរួមខេត្តប្រហែលជិត ២០គីឡូម៉ែត្រ ដោយធ្វើដំណើរឆ្លងទន្លេមេគង្គចាប់ពីកំពង់ចម្លងឫស្សីចារ នៃឃុំថ្មគ្រែ ស្រុកចិត្របូរី ឆ្ពោះទៅភូមិកំពង់ដ ឃុំជ្រោយបន្ទាយ ស្រុកព្រែកប្រសព្វ។ ពលរដ្ឋរស់នៅទីនោះមានចំនួនជាង ២.៦២០គ្រួសារ។
មេឃុំជ្រោយបន្ទាយ លោក ប៉ិច ងួនស្រ៊ីន មានប្រសាសន៍ថា កន្លងទៅ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានជួយផ្សព្វផ្សាយដល់មាតាបិតាសិស្ស ឲ្យយកចិត្តទុកដាក់បញ្ជូនកូនចៅទៅសិក្សាឲ្យបានគ្រប់គ្នា។ លោកកត់សម្គាល់ថា សាលាភាសាអង់គ្លេសនៅមូលដ្ឋានមានតិចតួចណាស់ មិនអាចបំពេញតម្រូវការយុវជនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ លោកទទួលស្គាល់ថា កន្លងទៅមានសិស្សានុសិស្សមួយចំនួនមានជីវភាពខ្វះខាតពុំមានលទ្ធភាពទៅសិក្សា ទើបអាជ្ញាធរឃុំបានជួយជ្រោមជ្រែងដល់ពួកគេ ដោយផ្តល់សម្ភារៈសិក្សា និងអាហារូបករណ៍ជាដើម៖ «បើឪពុកម្តាយខ្លះគាត់យល់ ក៏គាត់ជួយជំរុញចឹងទៅ បើមានលទ្ធភាពបានប៉ុនណា អាជ្ញាធរនឹងបានជួយបន្ថែមបាន។ ដោយសារតំបន់នៅភូមិជនបទដាច់ស្រយាលដែរ ដល់ចឹងជួបការលំបាកច្រើន»។
ប្រធានមន្ទីរអប់រំ ខេត្តក្រចេះ លោក ឡាយ បូរ៉ា បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា មន្ទីរជំនាញមិនរើសអើងនោះទេសម្រាប់អ្នកដែលបើកសាលាបង្រៀនសិស្សដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ ក៏ជាផ្នែកមួយរួមចំណែកលើកកម្ពស់វិស័យអប់រំដែរ។ លោកថា ការផ្តល់សេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធដែលសិស្សានុសិស្សកំពុងសិក្សានោះ មន្ទីរជំនាញមិនអាចជួយផ្តល់ទុនទ្រទ្រង់បាននោះទេ៖ «ពាក់ព័ន្ធសេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ មន្ទីរជាអ្នកគិតគូរខុសត្រូវ ប៉ុន្តែបើក្នុងករណីបុគ្គលហ្នឹងបើកសាលាចឹងហើយ ឲ្យមន្ទីរគិតគូរគិតម៉េចកើត? វាអត់ស្របជាមួយច្បាប់ទេ។ បើស្របច្បាប់ សេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធលុះត្រាតែអ្នកនោះមកសហការជាមួយមន្ទីរអប់រំ អាជ្ញាធរដែនដីមិនមែនតែម្នាក់មកសហការទេ»។
ប្រធានសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា (ANSA) លោក សន ជ័យ យល់ថា គំនិតផ្ដួចផ្ដើមបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលបែបនេះមានន័យថា ផ្តល់សេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធអាចមានលទ្ធភាពជួយសិស្សនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលបានច្រើន ក៏ប៉ុន្តែលោកបារម្ភពីនិរន្តរភាពសាលានោះ។ លោកថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ក្រសួងអប់រំ គួរតែផ្តល់ទុនដល់ក្រុមដែលផ្ដួចផ្ដើមនេះ ដើម្បីធានានិរន្តរភាពសេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ និងដើម្បីបំពេញបន្ថែមលើកកម្ពស់វិស័យអប់រំជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល។ លោករំពឹងថា បើក្រសួងអប់រំ ចូលរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយផ្តល់ទុនបំពេញបន្ថែម គំនិតផ្ដួចផ្ដើមនោះអាចនឹងរីកធំឡើង៖ «ធ្វើឲ្យគេមើលឃើញថា ថវិកាជាតិដែលប្រើអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធប្រើចូលរួមចំណែកក្នុងសកម្មភាពបែបនេះ។ ជាសកម្មភាពដែលផ្ដួចផ្ដើមដោយក្រុមសហគមន៍ អ្នកដែលមិនគិតពីផលកម្រៃ អ្នកដែលចេះឈឺឆ្អាលក្នុងវិស័យអប់រំហ្នឹង។ ឃើញថាប្រព័ន្ធអប់រំទិសដៅថ្មីមួយ បើក្រសួងអប់រំវិនិយោគ ឬបែងចែកថវិកាដល់ស្ថានភាពអប់រំបែបហ្នឹង ខ្ញុំគិតថាមានប្រយោជន៍ច្រើន»។
លោកបន្តថា ខ្វះការគាំទ្រពីតួអង្គពាក់ព័ន្ធដូចជាក្រសួងអប់រំ សប្បុរសជន អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងម្ចាស់មូលនិធិ គឺជាឧបសគ្គចម្បងបណ្ដាលឲ្យគម្រោងនេះប្រឈមការបរាជ័យនៅថ្ងៃខាងមុខ ដែលជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់កុមារក្រីក្រនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល។ លោកថា ប្រសិនបើស្ថាប័នទាំងនោះធ្វើដំណើររួមគ្នា ចំណុចខ្វះខាតនានាត្រូវបំពេញបន្ថែម សេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធនេះអាចនឹងធ្វើដំណើរទៅមុខ។ លោកកត់សម្គាល់ថា មកទល់ពេលនេះ ការចូលរួមចំណែកគាំទ្រសេវាអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ ហាក់មិនទាន់ពេញលេញនៅឡើយទេ។ បញ្ហានេះ ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ប្រភពថវិកាទ្រទ្រង់មួយចំនួន ដើម្បីបំពេញបន្ថែមកំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ និងលើកកម្ពស់សេវាអប់រំរបស់រដ្ឋាភិបាល៕