ដោយ ហង្ស សាវយុត RFA 2016-10-27
ឃុំស្វាយចេក ស្រុកអង្គរធំ ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ ៦ភូមិ គឺជាតំបន់ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយជាង ៣០គីឡូម៉ែត្រ ភាគខាងលិចពីទីរួមខេត្តសៀមរាប។ ទីនោះជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលអ្នកភូមិជឿថា នៅសេសសល់ព្រៃឈើទំហំ ២៣០ហិកតារ ក្នុងចំណោមឃុំជាច្រើនទៀតរបស់ស្រុកអង្គរធំទាំងមូលដែលអស់ព្រៃទៅហើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋជាង ១.២០០គ្រួសារ ក្នុងភូមិចំនួន៦ របស់ឃុំស្វាយចេក កំពុងប្រឹងប្រែងការពារព្រៃសហគមន៍ត្រពាំងភ្លង់ ដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ នៅជិតតំបន់ដែលពួកគេរស់នៅ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃពួកគេតែងដាក់វេន ហើយប្រមូលផ្ដុំគ្នាដើរល្បាតដើម្បីការពារព្រៃមិនឱ្យមានអ្នកចូលទៅកាប់បំផ្លាញបានទេ។
ប្រជាពលរដ្ឋជាង ១.២០០គ្រួសារ រស់នៅឃុំស្វាយចេក ឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននៅពេលដែលតំបន់ជុំវិញពួកគេអស់ព្រៃរលីងទៅហើយ គឺពួកគេទីពឹងតែលើព្រៃសហគមន៍ត្រពាំងភ្លង់ មួយគត់សម្រាប់ចូលទៅរកអនុផលព្រៃឈើ ដូចជាបោចវល្លិបោចផ្ដៅ បេះបន្លែព្រៃ ឬក៏ផ្លែឈើ យកទៅហូប ព្រមទាំងអាចលក់ដូរបានកម្រៃខ្លះទៀតផង។
បុរសចំណាស់ម្នាក់នៅភូមិព្រះគោ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋជាច្រើនទៀត ដែលតែងដើរល្បាតការពារព្រៃ គឺលោក ខ្មោញ ញ៉ាញ់។ លោកមានប្រសាសន៍ថា សព្វថ្ងៃ ព្រៃត្រពាំងភ្លង់ គឺមានសារសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់គ្រួសាររបស់លោក និងអ្នកភូមិជាច្រើនទៀត។ បុរសដដែលបញ្ជាក់ថា ស្ទើរតែរៀងរាល់ថ្ងៃ រូបគាត់ និងអ្នកភូមិជាច្រើនទៀត ក្រៅតែពីជួយដើរល្បាតការពារព្រៃឈើ ក៏ជួយដាំដើមឈើខ្លះៗដែរ។
លោក ខ្មោញ ញ៉ាញ់ ស្រឡាញ់ព្រៃឈើនៅសហគមន៍របស់លោកយ៉ាងខ្លាំង៖ «ស្រឡាញ់ណាស់ព្រៃឈើ ព្រោះប្រមើលមើល៍អនាគតទៅមុខទៀតវាអស់ហើយ នៅសល់តែព្រៃមួយដុបនេះ គ្រាន់បានទីពឹង»។
បច្ចុប្បន្ន ដើម្បីការពារព្រៃឈើទំហំជាង ២៣០ហិកតារ ឱ្យនៅគង់វង្ស គឺអ្នកភូមិបានស្រុះស្រួលគ្នាបង្កើតបានជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើមួយឈ្មោះ ត្រពាំងភ្លង់។ ក្រុមអ្នកភូមិតែងដាក់វេនគ្នាដើរល្បាតការពារព្រៃ ពេលខ្លះធ្វើឡើងដោយថ្មើរជើង និងពេលខ្លះទៀតអាចជិះម៉ូតូដើម្បីល្បាត៖ «សំឡេងម៉ូតូ»។
ប្រធានសហគមន៍ការពារព្រៃឈើត្រពាំងភ្លង់ លោក ពៅ សង មានប្រសាសន៍ថា ចាប់តាំងតែពីឆ្នាំ១៩៩៧ មក ក្រុមអ្នកភូមិបាននាំគ្នាការពារព្រៃនេះ ក៏ប៉ុន្តែជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារតែមានចលនាកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដើម្បីរុករានយកដីកាន់តែខ្លាំង ទើបអ្នកភូមិនាំគ្នាបង្កើតជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើមួយឡើង ក្នុងបំណងការពារព្រៃនៅលើផ្ទៃដី ២៣០ហិកតារឱ្យគង់វង្ស។
លោក ពៅ សង បញ្ជាក់ថា ព្រៃសហគមន៍នេះក្រៅតែពីមានប្រយោជន៍ផ្ដល់អនុផលព្រៃឈើ និងបន្លែព្រៃដល់ប្រជាពលរដ្ឋទៅតាមរដូវ គឺលោកក៏ចង់បង្កើតឱ្យក្លាយទៅជាតំបន់ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកកម្សាន្តសម្រាប់អនាគតដែរ៖ «មិនឱ្យបាត់ទេ ព្រោះខំការពារណាស់! សព្វថ្ងៃមានបទល្មើសតិចតួចឆ្លៀតឱកាសចូលមកលួចកាប់ដែរ ប៉ុន្តែពេលណាដើរល្បាតប៉ះ យើងតែហៅមកធ្វើកិច្ចសន្យាកុំឱ្យលួចកាប់ឈើទៀត»។
បច្ចុប្បន្ននេះ ព្រៃសហគមន៍ត្រពាំងភ្លង់ ក្រៅតែពីប្រឈមមុខនឹងការលួចកាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំផ្សេង ក៏នៅប្រឈមមុខនឹងភ្លើងព្រៃដែលឆេះបំផ្លាញនៅរដូវប្រាំងដែរ។
ប្រជាសហគមន៍ រួមទាំងអាជ្ញាធរឃុំស្វាយចេក និងស្រុកអង្គរធំ កំពុងប្រឹងប្រែងការពារព្រៃត្រពាំងភ្លង់ ពីការលួចកាប់បំផ្លាញ ព្រមទាំងការពារភ្លើងព្រៃមិនឱ្យឆេះ ក៏ប៉ុន្តែកិច្ចការពារនៅមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព ទាំងស្រុងទេ ពីព្រោះនៅក្នុងតំបន់នោះ មិនទាន់មានផ្លូវល្អស្អាតសម្រាប់ឱ្យសហគមន៍អាចជិះម៉ូតូល្បាត ឬក៏អាចធ្វើអន្តរាគមន៍ឡានទឹកទាន់ពេលនៅឡើយពេលណាដែលមានភ្លើងព្រៃឆេះម្ដងៗ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំស្វាយចេក លោក អី ហាង យល់ថា សម្រស់ព្រៃត្រពាំងភ្លង់ មិនត្រឹមតែផ្ដល់អនុផលព្រៃឈើបន្លែ និងផ្លែឈើព្រៃឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រដូវប៉ុណ្ណោះទេ គឺវាថែមទាំងអាចមានសក្តានុពលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ឱ្យមកកម្សាន្តបានដែរសម្រាប់អនាគត។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំស្វាយចេក ដដែលអំពាវនាវឱ្យក្រសួងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងព្រៃឈើ ឬក៏សប្បុរសជនណាដែលមានសទ្ធា គឺសូមជួយធ្វើផ្លូវក្រវាត់តំបន់ព្រៃសហគមន៍នោះផង៖ «គម្រោងយើងក្នុងឆ្នាំនេះ ក្នុងផែនការវិនិយោគគឺរៀបចំផ្លូវនៅព័ទ្ធជុំវិញតំបន់ព្រៃក្នុងបំណងការពារព្រៃត្រពាំងភ្លង់ ឱ្យបានល្អ។ តាមពិតឃុំស្វាយចេក មិនទាន់មានលទ្ធភាពធ្វើផ្លូវនោះទេ គឺកំពុងស្វែងរកដៃគូដើម្បីឱ្យជួយកសាង»។
មេឃុំស្វាយចេក លោក ឈួន ឯម ឱ្យដឹងថា តំបន់ព្រៃសហគមន៍ត្រពាំងភ្លង់ ទំហំជាង ២៣០ហិកតារ ក្រៅតែអាចជួយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានឈើប្រើប្រាស់ និងទទួលអនុផលព្រៃឈើនោះ វាក៏ជាជម្រកសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទកំពុងរស់នៅ។ សត្វទាំងនោះមានដូចជាក្ដាន់ញ៉ែងសំពោចមាន់ព្រៃឈ្លូស ទន្សាយ និងជ្រូកព្រៃ ព្រមទាំងសត្វស្លាបជាច្រើនប្រភេទទៀត។
ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ព្រៃសហគមន៍ត្រពាំងភ្លង់ អាចជួយទ្រទ្រង់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋជាង ១.២០០គ្រួសារនៅឃុំស្វាយចេក និងឃុំនៅជាប់គ្នាខ្លះទៀតឱ្យចូលទៅបោចវល្លិ បោចផ្ដៅ បេះផ្លែឈើព្រៃ មានផ្លែសិរមាន់ ផ្លែគុយ ផ្លែទ្រៀល ដកផ្សិតព្រៃ ព្រមទាំងដើររកទឹកឃ្មុំយកទៅលក់ដូរបានប្រាក់ជួយដោះស្រាយជីវភាពផងដែរ៕