ដោយ ម៉ែន សុធីរ RFA 2016-06-05
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ចោទអាជ្ញាធរខេត្ត ថាចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីម្នាក់កាលពីថ្ងៃទី៤ មិថុនា។ ពលរដ្ឋចាត់ទុកការចាប់ខ្លួននោះ ថាជាការគំរាមបំបាក់ស្មារតីពលរដ្ឋដែលតវ៉ាបញ្ហាដីធ្លី។ មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ចាត់ទុកករណីនេះ ថាជាទង្វើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ការចោទប្រកាន់នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីស្ត្រីមានជម្លោះដីធ្លីម្នាក់ឈ្មោះ ស្រេង ផូ វ័យជាង ៦០ឆ្នាំរស់នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ត្រូវកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខេត្តនេះ ឃុំខ្លួននៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តពីរយប់ពីរថ្ងៃមកហើយ ដោយគ្រោងបញ្ជូនទៅសាលាដំបូងខេត្តក្រចេះ នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី៦ ឧសភា។
ពលរដ្ឋដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួន លោកស្រី ស្រេង ផូ និយាយថា លោកស្រីមិនដឹងថាអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនលោកស្រីក្រោមហេតុផលអ្វីទេ បន្ទាប់ពីលោកស្រីបានព្យាយាមយកលិខិតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ជូនអាជ្ញាធរខេត្ត ទាមទារដីដែលអាជ្ញាធររឹបអូសកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីបង្កបង្កើនផលវិញ។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា លោកស្រីមានដី ៥ហិកតារ ឋិតនៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង បានដាំដំណាំដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី ជាដើម ត្រូវអាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ ប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបណ្ដេញចេញកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីបម្លែងជាដីសម្បទានសង្គមកិច្ចឲ្យទៅពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារផ្សេងទៀត៖ «ដើរស៊ីឈ្នួលគេលំបាកលំបិន ហើយខ្ញុំជំពាក់គេសឹងអី។ ចឹងបានខ្ញុំយំស្រែក។ ខ្ញុំមានកម្លាំងណាកាប់ទៀត។ ពួកខ្ញុំដាំដំឡូងដាំស្រូវ ហើយចន្ទីខ្ញុំ ១០០ដើម និងចេក គេកាប់ចោលអស់ហើយ។ អណ្ដូងទឹកខ្ញុំគេលុបចោលអស់ហើយ។ គេធ្វើភស្តុតាងថ្មីទាំងអស់»។
តំណាងពលរដ្ឋ ៦៥គ្រួសាររស់នៅភូមិប្រម៉ា លោក អុយ ផល្លី ត្អូញត្អែរថា រហូតមកទល់ពេលនេះ ស្ថាប័នកំពូលថ្នាក់ជាតិ និងរដ្ឋសភា នៅមិនទាន់មានចំណាត់ការជាក់លាក់ណាមួយ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់កក់ក្តៅឡើយ បន្ទាប់ពីពួកគាត់ធ្លាប់បានតវ៉ាច្រើនលើកច្រើនសាក្តី។ លើសពីនេះ ពលរដ្ឋ ៦៥គ្រួសារ ក៏មិនអាចបង្កបង្កើនផលលើដីរបស់ខ្លួនដូចមុនឡើយ ដោយសារអាជ្ញាធរខេត្តនេះបានដាក់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធយាមតឹងតែង។ លោកកត់សម្គាល់ថា កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦ អាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ បានបណ្ដេញពួកគាត់ចេញ និងយកគ្រឿងចក្រឈូសឆាយផ្ទះពលរដ្ឋ ២ខ្នង និងដំណាំកសិកម្ម ហើយបានគំរាមអ្នកភូមិ បើអ្នកភូមិណារារាំងប្រតិបត្តិការសមត្ថកិច្ច៖ «តាមពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លីស៊ើបទៅ មុខសញ្ញាអ្នកទទួលដីហ្នឹងមិនមែនអ្នកក្រទេ សុទ្ធអ្នកមាននៅលើដីដែលមានជម្លោះហ្នឹង»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអភិបាលរងខេត្តក្រចេះ ទទួលបន្ទុកដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីលោក ខណ្ឌ ចំណាន ដើម្បីសុំការអធិប្បាយករណីនេះបានទេនៅថ្ងៃទី៦ ឧសភា ព្រោះទូរស័ព្ទលោកមិនអាចទាក់ទងបាន។ តែលោកធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា ដីដែលអ្នកភូមិប្រម៉ា កំពុងកាន់កាប់មានមួយផ្នែកជាដីរបស់ពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារ និងមួយផ្នែកទៀតជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។ ដូច្នេះ អាជ្ញាធរបានចុះអនុវត្តដោយផ្តល់ដីជូនពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារឲ្យរួចរាល់សិន នៅសល់ប៉ុន្មានជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ អាជ្ញាធរនឹងផ្តល់ជូនពលរដ្ឋទាំងនោះជាបន្តបន្ទាប់។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ ចាត់ទុកការចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋដើម្បីដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ថាជាទង្វើផ្ទុយនឹងប្រសាសន៍លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលបញ្ជាឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីជូនពលរដ្ឋដោយសន្តិវិធី និងតម្លាភាព។ លោកមើលឃើញថា ភាពខុសគ្នានៃការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរចំពោះអ្នកកាប់រានដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មានស្តង់ដារពីរ ខណៈមន្ត្រីមានអំណាច និងឧកញ៉ាមួយចំនួន បានកាប់ព្រៃរានយកដីរាប់ពាន់ហិកតារ មិនត្រូវបានអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់ឡើយ៖ «ឃុំខ្លួនហ្នឹងវាផ្ទុយពីដំណោះស្រាយរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ហើយយើងទាមទារថ្នាក់អាជ្ញាធរខេត្ត ត្រូវហៅភាគីជម្លោះហ្នឹងមកធ្វើការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី អាហ្នឹងទើបត្រឹមត្រូវ។ ការដែលដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីប្រើហិង្សាប្រើអំណាច ដើម្បីបំបាក់ស្មារតីភាគីណាមួយ គឺថារំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរណាស់»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ អាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ បានចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋនៅភូមិប្រម៉ា ម្នាក់ឈ្មោះ សាយ យីម អាយុជាង ៦០ឆ្នាំ ដាក់ពន្ធនាគារ ៣ខែ ដោយចោទថាកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃដោយខុសច្បាប់។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលកត់សម្គាល់ថា ពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនកាសូទីត បណ្ដេញចេញកាលពីឆ្នាំ២០០៧។ បន្ទាប់មក ក្រុមពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារ បានស្នើសុំដីសម្បទានសង្គមកិច្ចទៅរដ្ឋាភិបាល ហើយរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចដល់ពលរដ្ឋទាំងនោះ។ ជាងនេះទៀត មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរកឃើញថា ខ្លឹមសារនៃអនុក្រឹត្យរដ្ឋាភិបាលលេខ៥៤ ឲ្យដឹងថា ទីតាំងផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល មិនឋិតនៅត្រង់ចំណុចភូមិប្រម៉ា ឡើយ។
អនុក្រឹត្យរដ្ឋាភិបាលលេខ៥៤ ចុះថ្ងៃទី៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ សម្រេចផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចចំនួន ៣.៦៧១ហិកតារឲ្យទៅក្រុមពលរដ្ឋ ៩៩៨គ្រួសារនៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង៕