Image may be NSFW.
Clik here to view.
ដោយ ហង្ស សាវយុត RFA 2016-07-30
ក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិដីធ្លី ព្រមទាំងសហគមន៍ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពទៅឱ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅតាមបណ្ដាខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យបានឆាប់រហ័ស។
ការជំរុញឱ្យពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពឱ្យបានឆាប់រហ័សនោះ ដោយសារតែបច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនវិនិយោគជាច្រើនត្រូវការដីសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចតាមតំបន់ខ្លះ យកទៅធ្វើជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅ និងជីវភាពគ្រួសាររបស់ជនជាតិភាគតិចយ៉ាងខ្លាំង។
ជនជាតិដើមភាគតិចខ្លះដែលមកពីបណ្ដាខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា បានរិះគន់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថា មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពឱ្យសហគមន៍ពួកគេបានឆាប់រហ័សនោះទេ។
នៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពីកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ការចុះបញ្ជីដីជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងការចុះបញ្ជីដីសមូហភាព ជនជាតិដើមភាគតិចដែលមានក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចមកពីខេត្ត-ក្រុងចំនួន ១៣ ចូលរួមនៅខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា កន្លងទៅ ពួកគេបានសំដែងការព្រួយបារម្ភពីការបាត់បង់ដីធ្លី ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរំលោភយក។
យុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកួយម្នាក់ មកពីខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិចជាច្រើនអំបូរទៀត គឺលោក លួត សាំង។ លោកមានប្រសាសន៍ថា រូបគាត់ក៏ដូចជាជនជាតិភាគតិចជាច្រើនទៀត គឺកំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ដីធ្លី។ ការព្រួយបារម្ភនេះ ដោយសារតែនៅតំបន់ដែលពួកគាត់កំពុងរស់នៅគឺក្រុមហ៊ុនចិន បានរំលោភយកដីខ្លះទៅធ្វើជាចម្ការអំពៅ។
លោក លួត សាំង បញ្ជាក់ថា ដោយសារតែការព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ដីនេះ គឺជាច្រើនខែមកហើយជនជាតិភាគតិចកួយ នៅឃុំប្រមេរ បានដាក់ពាក្យស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ ឱ្យចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនពួកគេ ក៏ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរហាក់មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ទេ គឺពន្យារពេលរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន៖ «ដំណើរការចុះបញ្ជីចំណាយរយៈពេលវែង ហើយរដ្ឋាភិបាលអត់បានយកចិត្តទុកដាក់ នៅពេលជនជាតិភាគតិចរៀបចំចុះបញ្ជីដីសមូហភាពនោះទេ»។
ក្នុងសិក្ខាសាលាដែលមានក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួនជាង ២០អង្គភាព ព្រមទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចូលរួមផងនោះ សង្គមស៊ីវិលក៏បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឱ្យបានឆាប់រហ័សដែរ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការវេទិកាមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGO Forum) លោក តឹក វណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ភាពយឺតយ៉ាវនៃការចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការគំរាមកំហែងទៅលើការបាត់បង់ដីធ្លី ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពួកគេផង។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា បញ្ជាក់ទៀតថា កន្លងទៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានរកឃើញថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនបានធ្វើឱ្យមានជម្លោះជាមួយជនជាតិដើមភាគតិច ដូចជានៅឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ ក្រុមហ៊ុនចិន បានឈូសឆាយដីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចយកទៅដាំអំពៅ នៅប៊ូស្រា ខេត្តរតនគិរី ក៏មានបញ្ហា។ ករណីទាក់ទងនឹងចក់ចារ នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង និងគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅខេត្តកោះកុង ជាដើម សុទ្ធតែប៉ះពាល់ទៅលើតំបន់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច៖ «យើងស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល អាចធ្វើការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិចបានកាន់តែលឿនកាន់តែល្អ»។
ទោះជាយ៉ាងណា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានឆ្លើយតបទៅនឹងការទាមទារទាំងនោះថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលព្រងើយកន្តើយលើកិច្ចការពារកម្មសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋទេ។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សៀក វណ្ណា ឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងតែពីឆ្នាំ២០០៩ មក គឺរដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិដើមភាគតិចសាកល្បងហើយរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៣ គឺការសាកល្បងចុះបញ្ជីដីជនជាតិភាគតិចនោះបានលទ្ធផលខ្លះៗ។
លោក សៀក វណ្ណា មានប្រសាសន៍ថា ការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិដើមភាគតិចកន្លងមកមានការពិបាកទទួលស្គាល់សហគមន៍ជានីតិបុគ្គល ពីព្រោះសហគមន៍ខ្លះមិនទាន់បានរៀបចំលក្ខន្តិកៈ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងដើម្បីស្នើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ឱ្យទទួលស្គាល់ពួកគេជានីតិបុគ្គលនៅឡើយ៖ «ជាសកម្មភាពចម្បងរបស់ក្រសួងដែនដី មានតួនាទីត្រូវតែធានាការពារកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិផ្សេងទៀតដើម្បីការពារដីធ្លីជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា»។
មន្ត្រីកម្មវិធីដីធ្លីរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក ឡាត់ គី មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិចនោះ គឺក្រសួងចំនួន ៣ មានក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
លោក ឡាត់ គី បានមើលឃើញថា តាមការសង្កេតគឺភាពយឺតយ៉ាវនៃការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិច បណ្ដាលមកពីកញ្ចប់ថវិការបស់រដ្ឋសម្រាប់បំពេញការងារនោះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ៖ «មិនថាតាមការប្រជុំ តាមរយៈសិក្ខាសាលា ខ្ញុំតែងតែស្នើសុំឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកំណត់នីតិវិធីនៃការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិភាគតិចឱ្យបានច្បាស់ ជាពិសេសគឺកំណត់រយៈពេលក្នុងការដំណើរការ»។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានស្រាវជ្រាវជាច្រើនឆ្នាំមកហើយរកឃើញជនជាតិភាគតិចនៅកម្ពុជា មានការរស់នៅប្រមូលផ្ដុំជាង ៥០០សហគមន៍ ហើយមានប្រមាណ ២៧អំបូរផ្សេងៗគ្នា។
បច្ចុប្បន្នក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទើបតែបានទទួលស្គាល់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចជានីតិបុគ្គលបាន ១១៧សហគមន៍ ហើយក្នុងចំណោមសហគមន៍ដែលទទួលស្គាល់ជានីតិបុគ្គលរួចហើយនោះ គឺមានសហគមន៍តែ ៤៥ប៉ុណ្ណោះ ដែលក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានទទួលពាក្យស្នើសុំចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាព៕
Clik here to view.
ដោយ ហង្ស សាវយុត RFA 2016-07-30
ក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិដីធ្លី ព្រមទាំងសហគមន៍ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពទៅឱ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅតាមបណ្ដាខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យបានឆាប់រហ័ស។
ការជំរុញឱ្យពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពឱ្យបានឆាប់រហ័សនោះ ដោយសារតែបច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនវិនិយោគជាច្រើនត្រូវការដីសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចតាមតំបន់ខ្លះ យកទៅធ្វើជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅ និងជីវភាពគ្រួសាររបស់ជនជាតិភាគតិចយ៉ាងខ្លាំង។
ជនជាតិដើមភាគតិចខ្លះដែលមកពីបណ្ដាខេត្តនៃប្រទេសកម្ពុជា បានរិះគន់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថា មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពឱ្យសហគមន៍ពួកគេបានឆាប់រហ័សនោះទេ។
នៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពីកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ការចុះបញ្ជីដីជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងការចុះបញ្ជីដីសមូហភាព ជនជាតិដើមភាគតិចដែលមានក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចមកពីខេត្ត-ក្រុងចំនួន ១៣ ចូលរួមនៅខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា កន្លងទៅ ពួកគេបានសំដែងការព្រួយបារម្ភពីការបាត់បង់ដីធ្លី ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរំលោភយក។
យុវជនជនជាតិដើមភាគតិចកួយម្នាក់ មកពីខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងចំណោមជនជាតិភាគតិចជាច្រើនអំបូរទៀត គឺលោក លួត សាំង។ លោកមានប្រសាសន៍ថា រូបគាត់ក៏ដូចជាជនជាតិភាគតិចជាច្រើនទៀត គឺកំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ដីធ្លី។ ការព្រួយបារម្ភនេះ ដោយសារតែនៅតំបន់ដែលពួកគាត់កំពុងរស់នៅគឺក្រុមហ៊ុនចិន បានរំលោភយកដីខ្លះទៅធ្វើជាចម្ការអំពៅ។
លោក លួត សាំង បញ្ជាក់ថា ដោយសារតែការព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ដីនេះ គឺជាច្រើនខែមកហើយជនជាតិភាគតិចកួយ នៅឃុំប្រមេរ បានដាក់ពាក្យស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ ឱ្យចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនពួកគេ ក៏ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរហាក់មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ទេ គឺពន្យារពេលរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន៖ «ដំណើរការចុះបញ្ជីចំណាយរយៈពេលវែង ហើយរដ្ឋាភិបាលអត់បានយកចិត្តទុកដាក់ នៅពេលជនជាតិភាគតិចរៀបចំចុះបញ្ជីដីសមូហភាពនោះទេ»។
ក្នុងសិក្ខាសាលាដែលមានក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួនជាង ២០អង្គភាព ព្រមទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចូលរួមផងនោះ សង្គមស៊ីវិលក៏បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឱ្យបានឆាប់រហ័សដែរ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការវេទិកាមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGO Forum) លោក តឹក វណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ភាពយឺតយ៉ាវនៃការចុះបញ្ជីដីជាសមូហភាពជូនសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការគំរាមកំហែងទៅលើការបាត់បង់ដីធ្លី ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពួកគេផង។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា បញ្ជាក់ទៀតថា កន្លងទៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានរកឃើញថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនបានធ្វើឱ្យមានជម្លោះជាមួយជនជាតិដើមភាគតិច ដូចជានៅឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ ក្រុមហ៊ុនចិន បានឈូសឆាយដីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចយកទៅដាំអំពៅ នៅប៊ូស្រា ខេត្តរតនគិរី ក៏មានបញ្ហា។ ករណីទាក់ទងនឹងចក់ចារ នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង និងគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅខេត្តកោះកុង ជាដើម សុទ្ធតែប៉ះពាល់ទៅលើតំបន់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច៖ «យើងស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល អាចធ្វើការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិចបានកាន់តែលឿនកាន់តែល្អ»។
ទោះជាយ៉ាងណា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបានឆ្លើយតបទៅនឹងការទាមទារទាំងនោះថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលព្រងើយកន្តើយលើកិច្ចការពារកម្មសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋទេ។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សៀក វណ្ណា ឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងតែពីឆ្នាំ២០០៩ មក គឺរដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិដើមភាគតិចសាកល្បងហើយរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១៣ គឺការសាកល្បងចុះបញ្ជីដីជនជាតិភាគតិចនោះបានលទ្ធផលខ្លះៗ។
លោក សៀក វណ្ណា មានប្រសាសន៍ថា ការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិដើមភាគតិចកន្លងមកមានការពិបាកទទួលស្គាល់សហគមន៍ជានីតិបុគ្គល ពីព្រោះសហគមន៍ខ្លះមិនទាន់បានរៀបចំលក្ខន្តិកៈ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងដើម្បីស្នើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ឱ្យទទួលស្គាល់ពួកគេជានីតិបុគ្គលនៅឡើយ៖ «ជាសកម្មភាពចម្បងរបស់ក្រសួងដែនដី មានតួនាទីត្រូវតែធានាការពារកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិផ្សេងទៀតដើម្បីការពារដីធ្លីជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា»។
មន្ត្រីកម្មវិធីដីធ្លីរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក ឡាត់ គី មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិចនោះ គឺក្រសួងចំនួន ៣ មានក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
លោក ឡាត់ គី បានមើលឃើញថា តាមការសង្កេតគឺភាពយឺតយ៉ាវនៃការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនជនជាតិដើមភាគតិច បណ្ដាលមកពីកញ្ចប់ថវិការបស់រដ្ឋសម្រាប់បំពេញការងារនោះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ៖ «មិនថាតាមការប្រជុំ តាមរយៈសិក្ខាសាលា ខ្ញុំតែងតែស្នើសុំឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកំណត់នីតិវិធីនៃការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជនជាតិភាគតិចឱ្យបានច្បាស់ ជាពិសេសគឺកំណត់រយៈពេលក្នុងការដំណើរការ»។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានស្រាវជ្រាវជាច្រើនឆ្នាំមកហើយរកឃើញជនជាតិភាគតិចនៅកម្ពុជា មានការរស់នៅប្រមូលផ្ដុំជាង ៥០០សហគមន៍ ហើយមានប្រមាណ ២៧អំបូរផ្សេងៗគ្នា។
បច្ចុប្បន្នក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទើបតែបានទទួលស្គាល់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចជានីតិបុគ្គលបាន ១១៧សហគមន៍ ហើយក្នុងចំណោមសហគមន៍ដែលទទួលស្គាល់ជានីតិបុគ្គលរួចហើយនោះ គឺមានសហគមន៍តែ ៤៥ប៉ុណ្ណោះ ដែលក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានទទួលពាក្យស្នើសុំចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាព៕