Image may be NSFW.
Clik here to view.
ដោយ អ៊ុំ រង្សី RFA 2016-08-04
សហគមន៍ដីធ្លី សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ បារម្ភចំពោះភាពខ្វះខាតនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជា ដែលនាំឲ្យពលរដ្ឋ ពិសេសជនជាតិដើមភាគតិច តែងរងគ្រោះឥតឈប់ឈរពីករណីរំលោភដីធ្លីដែលជាបញ្ហាដែលនាំឲ្យកម្ពុជា មានការអភិវឌ្ឍយឺត។ ករណីនេះ សហគមន៍ដីធ្លីជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីឈានទៅបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃ។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាដីធ្លី ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការលើបញ្ហាមួយចំនួន រួមមានទំនាស់ដីធ្លីរវាងពលរដ្ឋ និងអ្នកមានអំណាច បញ្ហាវិនិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពី "របបគំហើញថ្មីៗទាក់ទិននឹងកិច្ចដំណើរការចុះបញ្ជីដីសមូហភាព និងការដោះស្រាយទំនាស់នៅមូលដ្ឋាន"ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា។ សិក្ខាសាលានេះ ក្នុងបំណងជួយឲ្យមាននូវគោលនយោបាយដ៏ពេញចិត្ត និងអាចអនុវត្តបាន ដែលធានាដល់សិទ្ធិរបស់គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការអាស្រ័យផលពីដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ។
ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលានេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការគាំទ្រជនជាតិដើមភាគតិច លោក សៅ វ៉ាន់សី ឲ្យដឹងថា តាមបទពិសោធន៍ការងារនៅតំបន់ដែលមានបញ្ហាដីធ្លីនៅខេត្តរតនគិរី ចំនួន ២៧សហគមន៍កន្លងមក។ លោកឃើញបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំក្នុងបញ្ហាដីធ្លីមកពីមិនបានកំណត់ព្រំដីឲ្យបានច្បាស់លាស់ កង្វះចំណេះដឹងច្បាប់របស់សហគមន៍ កង្វះគោលនយោបាយ កំណើនប្រជាជន និងកង្វះយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការគាំទ្រជនជាតិដើមភាគតិចរូបនេះយល់ថា ការពង្រឹងការដោះស្រាយជម្លោះក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ជួយបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីបានឆាប់រហ័សជាងការដោះស្រាយតាមប្រព័ន្ធតុលាការ ព្រោះសហគមន៍ដីធ្លីភាគច្រើនមិនទាន់មានប្លង់ដីកម្មសិទ្ធិណាមួយនៅឡើយ៖ «គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ក្នុងជម្លោះ គួរណាស់តែយកយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ព្រោះថា យន្តការនេះវាជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗបានលឿនជាងប្រព័ន្ធតុលាការ និងមិនធ្វើបានបាត់បង់ដល់ការវិនិយោគ និងផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសសេដ្ឋកិច្ច»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ តំណាងសហគមន៍ដីធ្លីចំនួន ២៧សហគមន៍ មកពីខេត្តរតនគិរី លោក តូច ញ៉េប លើកឡើងដែរថា ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងសហគមន៍លោកបានទទួលរងនូវការរំលោភបំពានដីស្រែ និងដីលំនៅឋានតាំងពីឆ្នាំ២០១២ ពីសំណាក់អ្នកមានអំណាច និងការវិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។ លោកស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីងាយស្រួលដល់ការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនសហគមន៍៖ «ខ្ញុំសូមឲ្យសម្ដេច ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ត្រូវតែបង្កើតគណៈកម្មការចុះទៅស៊ើបអង្កេត បើសង្ឃឹមតែថ្នាក់ក្រោមដោះស្រាយមិនបានទេ ត្រូវតែពិនិត្យ និងស្រាវជ្រាវឲ្យច្បាស់ ទើបការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការអាចឆ្លើយតបទុក្ខលំបាកពលរដ្ឋ ដែលមានជម្លោះដីធ្លីបានទាន់ពេល»។
ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការសមាគម និងគណបក្សនយោបាយនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក អាំ វាសនា មានប្រសាសន៍ក្នុងសិក្ខាសាលានោះថា ក្រសួងតែងតែគាំទ្រយន្តការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ពិសេសការចុះបញ្ជីដីធ្លីជនជាតិដើមភាគតិច។ ប៉ុន្តែលោកបដិសេធអំពីដំណោះស្រាយដីធ្លីយ៉ាងណា ព្រោះវាទាក់ទងនឹងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
សិក្ខាសាលាដែលមានអ្នកចូលរួមជិត ១០០នាក់ មកពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ សហគមន៍ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងអភិបាលកិច្ចដីធ្លី និងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា ក្រៅពីជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយទំនាស់ដីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហាដីធ្លីនៅកម្ពុជា។ ពួកគេក៏ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលសិក្សាពីស្ថានភាពតំបន់ដែលមានទំនាស់ឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមុនសម្រេចផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចណាមួយ ព្រមទាំងត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានតម្លាភាពផងដែរ៕
Clik here to view.
ដោយ អ៊ុំ រង្សី RFA 2016-08-04
សហគមន៍ដីធ្លី សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ បារម្ភចំពោះភាពខ្វះខាតនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជា ដែលនាំឲ្យពលរដ្ឋ ពិសេសជនជាតិដើមភាគតិច តែងរងគ្រោះឥតឈប់ឈរពីករណីរំលោភដីធ្លីដែលជាបញ្ហាដែលនាំឲ្យកម្ពុជា មានការអភិវឌ្ឍយឺត។ ករណីនេះ សហគមន៍ដីធ្លីជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីឈានទៅបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃ។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាដីធ្លី ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការលើបញ្ហាមួយចំនួន រួមមានទំនាស់ដីធ្លីរវាងពលរដ្ឋ និងអ្នកមានអំណាច បញ្ហាវិនិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិស្ដីពី "របបគំហើញថ្មីៗទាក់ទិននឹងកិច្ចដំណើរការចុះបញ្ជីដីសមូហភាព និងការដោះស្រាយទំនាស់នៅមូលដ្ឋាន"ដែលរៀបចំឡើងនៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា។ សិក្ខាសាលានេះ ក្នុងបំណងជួយឲ្យមាននូវគោលនយោបាយដ៏ពេញចិត្ត និងអាចអនុវត្តបាន ដែលធានាដល់សិទ្ធិរបស់គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការអាស្រ័យផលពីដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ។
ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលានេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការគាំទ្រជនជាតិដើមភាគតិច លោក សៅ វ៉ាន់សី ឲ្យដឹងថា តាមបទពិសោធន៍ការងារនៅតំបន់ដែលមានបញ្ហាដីធ្លីនៅខេត្តរតនគិរី ចំនួន ២៧សហគមន៍កន្លងមក។ លោកឃើញបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំក្នុងបញ្ហាដីធ្លីមកពីមិនបានកំណត់ព្រំដីឲ្យបានច្បាស់លាស់ កង្វះចំណេះដឹងច្បាប់របស់សហគមន៍ កង្វះគោលនយោបាយ កំណើនប្រជាជន និងកង្វះយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការគាំទ្រជនជាតិដើមភាគតិចរូបនេះយល់ថា ការពង្រឹងការដោះស្រាយជម្លោះក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ជួយបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីបានឆាប់រហ័សជាងការដោះស្រាយតាមប្រព័ន្ធតុលាការ ព្រោះសហគមន៍ដីធ្លីភាគច្រើនមិនទាន់មានប្លង់ដីកម្មសិទ្ធិណាមួយនៅឡើយ៖ «គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ក្នុងជម្លោះ គួរណាស់តែយកយន្តការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ព្រោះថា យន្តការនេះវាជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗបានលឿនជាងប្រព័ន្ធតុលាការ និងមិនធ្វើបានបាត់បង់ដល់ការវិនិយោគ និងផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសសេដ្ឋកិច្ច»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ តំណាងសហគមន៍ដីធ្លីចំនួន ២៧សហគមន៍ មកពីខេត្តរតនគិរី លោក តូច ញ៉េប លើកឡើងដែរថា ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងសហគមន៍លោកបានទទួលរងនូវការរំលោភបំពានដីស្រែ និងដីលំនៅឋានតាំងពីឆ្នាំ២០១២ ពីសំណាក់អ្នកមានអំណាច និងការវិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។ លោកស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីងាយស្រួលដល់ការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនសហគមន៍៖ «ខ្ញុំសូមឲ្យសម្ដេច ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ត្រូវតែបង្កើតគណៈកម្មការចុះទៅស៊ើបអង្កេត បើសង្ឃឹមតែថ្នាក់ក្រោមដោះស្រាយមិនបានទេ ត្រូវតែពិនិត្យ និងស្រាវជ្រាវឲ្យច្បាស់ ទើបការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការអាចឆ្លើយតបទុក្ខលំបាកពលរដ្ឋ ដែលមានជម្លោះដីធ្លីបានទាន់ពេល»។
ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានកិច្ចការសមាគម និងគណបក្សនយោបាយនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក អាំ វាសនា មានប្រសាសន៍ក្នុងសិក្ខាសាលានោះថា ក្រសួងតែងតែគាំទ្រយន្តការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ពិសេសការចុះបញ្ជីដីធ្លីជនជាតិដើមភាគតិច។ ប៉ុន្តែលោកបដិសេធអំពីដំណោះស្រាយដីធ្លីយ៉ាងណា ព្រោះវាទាក់ទងនឹងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
សិក្ខាសាលាដែលមានអ្នកចូលរួមជិត ១០០នាក់ មកពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ សហគមន៍ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងអភិបាលកិច្ចដីធ្លី និងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា ក្រៅពីជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងយន្តការដោះស្រាយទំនាស់ដីក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីបញ្ចប់បញ្ហាដីធ្លីនៅកម្ពុជា។ ពួកគេក៏ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលសិក្សាពីស្ថានភាពតំបន់ដែលមានទំនាស់ឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមុនសម្រេចផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចណាមួយ ព្រមទាំងត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានតម្លាភាពផងដែរ៕