ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍ RFA 2016-08-06
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងយល់ឃើញថាការធ្វើកោសលវិច័យ ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ លើស្នាមមេដៃពលរដ្ឋ គឺជាសញ្ញានៃការគំរាមកំហែងថ្មីមួយទៀត បន្ថែមពីទៅលើការគំរាមកំហែងសិទ្ធិសេរីភាព នៃការបញ្ចេញមតិ។ ប្រតិកម្មនេះ បន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ រកឃើញថា ស្នាមមេដៃដែលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដាក់ទួលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រនោះ គឺមានស្នាមមេដៃជាច្រើនមានភាពមិនត្រឹមត្រូវ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំង ចាត់ទុកថា ការរកឃើញកំហុស តាមរយៈកោសលវិច័យនេះ បានជំរុញឲ្យស្ថានការណ៍នយោបាយ ឡើងកម្ដៅមួយកម្រិតថែមទៀតហើយ រវាងគូប្រកួតលើសង្វៀននយោបាយទាំងពីរបក្ស នៅពេលនេះ។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី ៦ ខែ សីហា ថា វាជារឿងដែលគួរឲ្យហួសចិត្ត ចំពោះការផ្ទៀងផ្ទាត់ស្នាមមេដៃ របស់ពលរដ្ឋនេះ។ លោកបន្តថា អ្វីដែលត្រូវធ្វើបែរជាមិនធ្វើទៅវិញ។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកចាត់ទុកថា តាមពិតចំណារព្រះមហាក្សត្រ ប្រហែលជាព្រះអង្គចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ទៀងផ្ទាត់ពីខ្លឹមសារ នៃញត្តិច្រើនជាង អ្វីដែលក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងអនុវត្តនៅពេលនេះ។លោកបន្តថា «យើងដឹងហើយថានៅបណ្ដាប្រទេសដែលគេគោរពគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ គោរពសេរីភាព និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សគឺកាលណាមានញត្តិប្រជាពលរដ្ឋ គឺគេមិនដែលទៅពិនិត្យទៅលើហត្ថលេខា ឬស្នាមមេដៃទេគឺពិនិត្យទៅខ្លឹមសារនៃញត្តិ។ ផ្ទុយទៅវិញអាជ្ញាធរស្រុកខ្មែរបែរជាមិនពិនិត្យខ្លឹមសារនៃញត្តិទៅពិនិត្យលើមេដៃទៅវិញ»។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង បានហែញត្តិដោយមានស្នាមមេដៃពលរដ្ឋជាង ១៧ម៉ឺននាក់ ដើម្បីស្នើសុំព្រះរាជអន្តរាគមន៍ពីព្រះមហាក្សត្រ។ មួយថ្ងៃក្រោយ លោក ហ៊ុន សែន បានចារលើព្រះរាជសារ របស់ព្រះមហាក្សត្រដែលផ្ញើទៅរដ្ឋាភិបាល។ ចំណារ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះ គឺស្នើឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ រៀបចំអោយមានគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវស្នាមមេដៃ តាមរយៈកោសល្យវិច័យ ស្រាវជ្រាវពីប្រជាពលរដ្ឋផ្ទាល់ និងតាមមធ្យោបាយផ្សេងទៀត។
ក្រោយចំណាយពេលស្រាវជ្រាវ និងធ្វើកោសលវិច័យប្រមាណ ២ខែ កន្លងទៅនេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានអះអាងថា ខ្លួនបានរកឃើញភាពមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើនរឿង ចំពោះស្នាមមេដៃនេះ។ ជាលទ្ធផល គឺមានស្នាមមេដៃជាង ១ពាន់ ក្នុងចំណោមជាង ៨ពាន់ នៃស្នាមមេដៃ គឺពុំមានវត្តមានពលរដ្ឋ នៅហ្នឹងមូលដ្ឋានជាដើម។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃទី៥ សីហា លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់ថា ជាលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវ ស្នាមមេដៃនេះ ពិតជាមិនអាចទទួលយកបានឡើយ។ លោកបន្តថា ផ្អែកតាមកោសលវិច័យ ដែលអនុវត្តបានត្រឹមពាក់កណ្ដាលទី បានរកឃើញថា ស្នាមមេដៃដាក់ទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រនោះ គឺមានភាពមិនប្រក្រតីច្រើនណាស់ ដូចជាមេដៃមិនមានម្ចាស់ ឬមានម្ចាស់តែពុំមានស្នាមមេដៃជាដើម។លោកបន្តថា៖ «ញត្តិខ្លះទៀតមានឈ្មោះ មានស្នាមមេដៃតែគ្មានអាសយដ្ឋានសោះចំនួន ២៦. ៩៥៣នាក់។ ញត្តិដែលគ្មានឈ្មោះ គ្មានស្នាមមេដៃមានចំនួន ១៨៨ឈ្មោះ»។
ក្នុងរឿងនេះដែរ អ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយ យល់ឃើញថា ចំណាត់ការរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនេះ ប្រហែលជាផ្ទុយពីបំណងពិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រទៅវិញ។
លោក គឹម សុខ អ្នកវិភាគនយោបាយ មើលឃើញថា នេះជាការបង្កើតសម្ពាធនយោបាយ ដែលធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដើរដល់ផ្លូវទាល់ច្រក។ លោកបន្តថា ការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយបែបនេះ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលមិនមានភាពស្មោះត្រង់ឡើយ។ លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំថាគួរគោរពព្រះរាជា ព្រះរាជាឥតមានបន្ទូលការចាប់កំហុសអូសដំណើរអីទេ។ ដូច្នេះមានន័យថាយើងទៅមើលច្បាប់ទៅ។ ញត្តិនិយាយអំពីអ្វី និយាយអំពីរឿងអភ័យឯកសិទ្ធិសភា។ អ៊ីចឹងយើងនាំគ្នាទៅមើលច្បាប់ទៅ។ យើងធ្វើអ៊ីចឹងធ្វើឲ្យព្រះរាជាលោកពិបាកទៅវិញទេ»។
ស្នាមមេដៃដែលបក្សប្រឆាំង ដាក់ទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រនេះគឺក្នុងបំណងស្នើសុំព្រះរាជអន្តរាគមន៍ពីព្រះអង្គ នៅពេលស្ថានការណ៍នយោបាយ កាន់តែតានតឹងឡើងៗ ។ ខ្លឹមសារនៃញាតិនោះ គឺប្រឆាំងការរំលោភលើអភ័យឯកសិទ្ធិសភា ស្នើឲ្យមានការដោះលែងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស មន្ត្រី គ.ជ.ប និង បញ្ឈប់ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ជាដើម។
លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ថា ស្នាមមេដៃដែលធ្វើកោសលវិច័យរួច មានតែជាង ៦ម៉ឺនស្នាមមេដៃនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះនៅជាង ១០ម៉ឺនស្នាមមេដៃទៀត ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានប្រគល់ភារកិច្ចនេះ ឲ្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ ស្រាវជ្រាវបន្តវិញម្ដង។
បើទោះជាក្រសួងមហាផ្ទៃ ព្រមានថា អាចនឹងចាត់វិធានការតាមផ្លូវ ប្រឆាំងយុទ្ធនាការស្នាមមេដៃនេះក៏ដោយចុះ បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល នៅតែអះអាងថា ខ្លួននៅមានស្នាមមេដៃប្រមាណ ២០ម៉ឺនស្នាមមេដៃទៀត នឹងត្រូវទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ៕