ដោយ ដែន អយុធ្យា RFA 2016-08-21
មន្ត្រីឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គមខេត្តព្រះសីហនុ កំពុងទន្ទឹងរង់ចាំលទ្ធផលចុះស្រាវជ្រាវរបស់ក្រសួងជំនាញចំនួនពីរ អំពីប្រសិទ្ធភាពចុះអនុវត្តការងារ ដើម្បីឆ្លើយតបលិខិតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលចេញបទបញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម ពិនិត្យឈានដល់និរាករណ៍ ឬលុបប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកសារបញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធដីព្រៃកោងកាងតាមខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រចំនួន៤។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននាខេត្តព្រះសីហនុ ស្នើឲ្យក្រុមការងារក្រសួងដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម ពន្លឿនប្រកាសលទ្ធផលនៃសកម្មភាពចុះអង្កេតស្រាវជ្រាវទៅលើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលមន្ត្រីជំនាញនៅខេត្តកោះកុង ខេត្តព្រះសីហនុ ខេត្តកំពត និងខេត្តកែប ដែលបានចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនឯកជន រំលោភទៅលើដីព្រៃកោងកាងជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ ថ្លែងថា កំពុងទន្ទឹងរង់ចាំស្តាប់លទ្ធផលរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដី និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ចុះអនុវត្តការងារពិនិត្យប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិចេញទៅលើដីព្រៃកោងកាងនេះ មានប្រសិទ្ធភាពត្រឹមកម្រិតណា។ លោកចោទថា សកម្មភាពឃុបឃិតរបស់មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំនៅតាមមន្ទីរសុរិយោដី តាមខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រទាំង៤ នៅកម្ពុជា ពិសេសខេត្តព្រះសីហនុ ថាមានរូបភាពធ្ងន់ធ្ងរ ហើយឈានដល់បំផ្លាញព្រៃកោងកាងជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជទាំងស្រុង បើរដ្ឋាភិបាលមិនឆាប់មានវិធានការទប់ស្កាត់ឲ្យបានទាន់ពេលទេ៖ «ជាលទ្ធផលរហូតមកដល់ពេលនេះ គឺមិនទាន់មានដំណើរការណាមួយធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាសង្គមស៊ីវិល ឬសហគមន៍យើងមានសង្ឃឹមទាល់តែសោះ។ ពោល គឺដំណើរការមោឃភាពប័ណ្ណ និងការចុះត្រួតពិនិត្យមើលលើដីព្រៃកោងកាង និងការចេញប្លង់ទាំងឡាយណានៅតាមតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រនេះ ហាក់បីដូចជាមិនមានដំណើរការទៅមុខនោះទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានចេញលិខិតមួយច្បាប់មានចុះហត្ថលេខា និងបោះត្រារដ្ឋលេខាធិការដោយ លោក ស៊ូ ភិរិន្ទ បានជម្រាបជូនលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍ស្ដីពីស្ថានភាពព្រៃកោងកាងនៅតាមតំបន់ឆ្នេរនៃប្រទេសកម្ពុជា។ របាយការណ៍ដោយយោងតាមចំណាររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានជម្រាបជូនលោក ជា សុផារ៉ា លើករណីរបាយការណ៍ស្ដីពីស្ថានភាពព្រៃកោងកាងនៅតាមតំបន់ឆ្នេរនៃប្រទេសកម្ពុជា ដោយផ្តល់មតិសំខាន់ទៅលើចំណុចទី២ គឺនិរាករណ៍ ឬដកហូតប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនវត្ថុ វិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ និងលិខិតបញ្ជាក់ការកាន់កាប់ដីរបស់មន្ទីរដែនដី និងអាជ្ញាធរដែនដីខេត្តជាប់សមុទ្រទាំង៤ មានខេត្តកំពត ខេត្តកែប ខេត្តព្រះសីហនុ និងខេត្តកោះកុង ដែលមានការពាក់ព័ន្ធដីព្រៃកោងកាង។
លិខិតទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីយោងតាមចំណាររបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលពេលនេះ ទទួលបានការសាទរពីមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមខេត្តជាប់សមុទ្រទាំង៤ ហើយពួកគេកំពុងរង់ចាំស្តាប់លទ្ធផលរបស់ក្រុមការងារក្រសួងដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម តើចុះអនុវត្តការងារដែលប្រមុខដឹកនាំដាក់ជូន មានប្រសិទ្ធភាពដែរឬទេ?
ត្រង់ចំណុចនេះ មន្ត្រីអង្គការលីកាដូ ប្រចាំខេត្តព្រះសីហនុ លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ បង្ហាញទស្សនៈគាំទ្រចំពោះចំណាត់ការដ៏មានប្រយោជន៍របស់ប្រមុខដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលបានចាត់វិធានការក្តៅជួយទប់ស្កាត់សកម្មភាពរំលោភដីព្រៃកោងកាងរាប់ពាន់ហិកតារនៅខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រទាំង៤ ជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជ ឈានដល់និរាករណ៍ ឬលុបចោលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិពីឯកជន មករដ្ឋគ្រប់គ្រងវិញ និងអភិរក្សនាថ្ងៃអនាគត។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ចោទអតីតប្រធានមន្ទីរសុរិយោដី ខេត្តព្រះសីហនុ និងអភិបាលខេត្តប៉ុន្មានអាណត្តិកន្លងមក ថាជាអ្នកមានកំហុសឆ្គងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការឃុបឃិតចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិទៅលើដីព្រៃកោងកាង ដីតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រ និងដីបឹងអូរធម្មជាតិ ក្នុងនោះមានព្រៃកោងកាងដុះនៅជុំវិញបឹងកង្កែប ជាដើម ដោយអនុវត្តផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ បានស្នើដល់ប្រមុខដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល និងថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងរៀបចំដែនដី ត្រូវកោះអញ្ជើញអ្នកមានឈ្មោះជាប់ពាក់ព័ន្ធការចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិនៅលើដីចំណីព្រៃលិចទឹក ឬដីព្រៃកោងកាង ដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ និងដីបឹងអូរធម្មជាតិ ជាដើម មកសួរនាំ ឬឲ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់៖ «សូមឲ្យឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា មេត្តាចាត់វិធានការ និងចុះពិនិត្យជាក់ស្តែងដល់ទីតាំងចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិទៅលើដីព្រៃកោងកាង និងឈានដល់រៀបចំនីតិវិធីដើម្បីមោឃភាពប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិទាំងនោះ ព្រោះអីព្រៃកោងកាងនៅតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រពេលនេះ គឺកំពុងរងការកាប់បំផ្លាញធ្វើកម្មសិទ្ធិជាបន្តបន្ទាប់ ដោយមិនញញើតនឹងបទបញ្ជារបស់ប្រមុខដឹកនាំនោះទេ»។
ចំណែកប្រធានអង្គការស្រាវជ្រាវជាតិកម្ពុជា ឬហៅកាត់ថា ស៊ី.អ៊ិន.រ៉ូ (CNRO) សាខាខេត្តព្រះសីហនុ លោក សុខ សុខុម ក៏ស្នើឲ្យក្រុមការងារថ្នាក់ជាតិនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម ត្រូវបង្ហាញលទ្ធផលនៃការចុះពិនិត្យស្រាវជ្រាវទៅលើការចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនបុគ្គលឯកជនប៉ះពាល់ដល់ដីព្រៃកោងកាង ឲ្យបានទូលំទូលាយ។ លោក សុខ សុខុម គាំទ្រចំណាត់ការរបស់ប្រមុខដឹកនាំដែលដាក់ឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រោមឱវាទពិនិត្យទៅលើការចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិលើដីព្រៃកោងកាង នាខេត្តជាប់សមុទ្រទាំង៤ ដើម្បីឈានដល់និរាករណ៍ ឬលុបចោលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែលោកស្នើឲ្យក្រុមការងាររបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម ត្រូវអនុវត្តការងារនេះឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងត្រូវតម្កល់ផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិជាធំ ដើម្បីឈានដល់ការពារព្រៃកោងកាងជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជឲ្យបានគង់វង្ស។
យ៉ាងនេះក្តី លោក សុខ សុខុម ថ្លែងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ លទ្ធផលរបស់ក្រុមការងារចុះស្រាវជ្រាវទៅលើការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនបុគ្គលឯកជន ក្រសួងរៀបចំដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម មិនទាន់បង្ហាញលទ្ធផលផ្លូវការបែបណាទេ គិតមកដល់ថ្ងៃទី២០ ខែសីហា។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ស្នើដល់ក្រុមការងាររបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ ឬឈានដល់ដកហូតដីព្រៃលិចទឹក ឬដីព្រៃកោងកាង ដែលបុគ្គលឯកជនឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួននាខេត្តព្រះសីហនុ ធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិរំលោភយកដីរដ្ឋ មករដ្ឋគ្រប់គ្រងវិញ៖ «សូមឲ្យក្រសួងដែនដី ពន្លឿនការចុះអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលទៅលើការដកហូតប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដែលចេញប៉ះពាល់ដល់ដីព្រៃកោងកាងនាពេលកន្លងមក ឈានដល់និរាករណ៍ ឬលុបចោលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិទាំងនោះឲ្យបានឆាប់ និងដាក់ដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ដែលរងការរំលោភបំពាន មកដាក់ជាសម្បត្តិរដ្ឋគ្រប់គ្រងវិញ ដើម្បីរួមចំណែកលើកស្ទួយវិស័យទេសចរណ៍។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ឲ្យស័ក្តិសមជាឆ្នេរស្អាតបំផុតនៅលើពិភពលោក និងជាតារារះនាទិសនិរតី ក្នុងនោះត្រូវឲ្យមានឆ្នេរខ្សាច់ ព្រៃកោងកាងដែលជាព្រៃលិចទឹកនៅតាមតំបន់ឆ្នេរនោះ ទើបហៅថាជាឆ្នេរស្រស់ស្អាតលំដាប់ពិភពលោក»។
អ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សេង ឡូត ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញលទ្ធផលនៃក្រុមការងារចុះពិនិត្យប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដែលចេញប៉ះពាល់ដល់ដីព្រៃកោងកាងខេត្តជាប់ឆ្នេរទាំង៤ ដែលប្រមុខដឹកនាំដាក់ឲ្យអនុវត្តបាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២០ ខែសីហា។
ករណីនេះ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក យន្ត មីន បានឲ្យដឹងថា ខេត្តជាប់ឆ្នេរមួយនេះតម្រូវឲ្យមន្ត្រីជំនាញស្ថាប័នជលផលខេត្តនេះ ចុះស្រង់ស្ថិតិដីព្រៃកោងកាងនៅតាមតំបន់មួយចំនួន ដែលអាជ្ញាធរជំនាញចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនឯកជនកន្លងមក ដើម្បីរាយការណ៍ជូនថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ជាតិ មានវិធានការបន្ត ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងចំណារប្រមុខដឹកនាំបានដាក់ឲ្យអនុវត្ត។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបានអះអាងថា ខេត្តព្រះសីហនុ គឺជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រទាំង៤ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលដីចំណីឆ្នេរសមុទ្រ និងបឹងអូរធម្មជាតិ មានដុះដើមកោងកាង ត្រូវរងការរំលោភធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិពីសំណាក់ឯកជន ដោយមានការឃុបឃិតពីថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត និងប្រធានមន្ទីរសុរិយោដីខេត្តនេះប៉ុន្មានអាណត្តិដឹកនាំកន្លងមក។ ពួកគេកត់សម្គាល់ថា ទើបតែក្នុងរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥ នេះទេ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានចំណាត់ការក្តៅ ឬដាក់បទបញ្ជាឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទចុះពិនិត្យ និងឈានដល់និរាករណ៍ ឬលុបចោលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិទាំងឡាយណាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដីព្រៃកោងកាង ឬដីព្រៃលិចទឹកតាមខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រទាំង៤៕