ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍ RFA 2016-08-27
អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមយល់ឃើញថា វិធានការរបស់រដ្ឋសភាដែលគ្រោងប្រើប្រាស់មធ្យោបាយកាត់ប្រាក់ខែតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង គឺជាវិធីសាស្ត្រមួយពុំមានអ្វីក្រៅពីគាបសង្កត់ទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនោះទេ។ បើទោះជាបែបណា រដ្ឋសភាបានបញ្ជាក់រួចហើយថា រឿងកាត់ប្រាក់ខែរបស់តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ត្រូវបានសិក្សារួចហើយ ដោយត្រូវនៅរង់ចាំការពិគ្រោះយោបល់មួយជាន់ទៀត មុននឹងត្រូវឆ្លងសេចក្ដីសម្រេចពីសភាពេញអង្គចុងក្រោយ។
គណបក្សប្រឆាំងរិះគន់ចំពោះគម្រោងកាត់ប្រាក់បៀវត្សរ៍នេះ ដោយចាត់ទុកថា ជាទម្រង់នៃការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព និងជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសលប់ទៅលើតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងពីសំណាក់ក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សគ្រប់គ្រងអំណាច ជាពិសេសវិធានការនេះ គឺជាការអនុវត្តផ្ទុយពីបញ្ញត្តិនៃច្បាប់។
លោក យឹម សុវណ្ណ មន្រ្តីនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យល់ឃើញថា ការប៉ុនប៉ងកាត់ប្រាក់ខែតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងនេះ វាពុំមែនជារឿងថ្មីឡើយសម្រាប់សមាជិកសភាបក្សកាន់អំណាច។ លោកបន្តថា វិធានការនេះ វាពុំមែនជាឧបសគ្គ និងជាការចាប់អារម្មណ៍របស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សនេះឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ អ្វីដែលបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបន្តកិច្ចការទៀតនោះ គឺការពារផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ៖ «ប៉ុន្តែបើឈានទៅដល់ការធ្វើបែបនេះ ខ្ញុំក៏អត់មានអំណាចអ្វីទៅតតាំងជាមួយពួកអស់លោកហ្នឹងដែរ។ កន្លងមកគេធ្លាប់ធ្វើអ៊ីចឹង ហើយខ្ញុំធ្លាប់ជួបប្រទះរឿងហ្នឹង។ តាំងពីធ្វើជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ១៩៩៨ មកជួបច្រើនដងដែរ»។
បើទោះជាបែបណា លោក ឡេង ប៉េងឡុង មន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋសភាថ្លែងថា ក្រុមការងារនៃរដ្ឋសភាពីខាងបក្សគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលបានសិក្សារួចហើយ អំពីគម្រោងការនៃការកាត់ប្រាក់ខែរបស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងនេះ។ លោកបន្តថា ការអនុវត្តដូចនេះ គឺជាការបំពេញភាពស្របច្បាប់ដែលក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលបំពេញមានភាពឆកល្វែង៖ «ទេ! រឿងអីទាំងអស់ត្រូវធ្វើតាមច្បាប់ គឺអនុវត្តច្បាប់បាន។ ស្រុកយើងស្រុកប្រជាធិបតេយ្យ។អ៊ីចឹងវិន័យមានចែងក្នុងច្បាប់ដែរអត់? វិន័យក៏ត្រូវតែមានចែងក្នុងច្បាប់ដែរ។ អ៊ីចឹងការអនុវត្តច្បាប់ គឺអនុវត្តវិន័យហ្នឹងដែរ»។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងការកាត់ប្រាក់បៀវត្សរ៍នេះ នៅមិនទាន់ដឹងថា តើនឹងត្រូវការដោយរបៀបណាឲ្យប្រាកដនៅឡើយទេ។ ជាជំហានដំបូងលោកអះអាងថា បានសិក្សាលើកគម្រោងនេះរួចរាល់ហើយ ហើយក្រុមបច្ចេកទេសក៏បានបញ្ជូនគម្រោងសំណើនេះទៅគណៈកម្មការទី២ នៃរដ្ឋសភា ទទួលបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុ និងសវនកម្មនៃរដ្ឋសភាពិនិត្យរួចហើយដែរ។
គម្រោងនៃការកាត់ប្រាក់ខែនេះ គឺធ្វើទៅលើតំណាងរាស្ត្រ ៥៥រូបរបស់គណបក្សប្រឆាំងតែម្ដង ដោយមិនលើកលែងម្នាក់ណាឡើយ។ ប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់តំណាងរាស្ត្រក្នុងម្នាក់ទទួលបានប្រមាណ ២.៥០០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។
អាស៊ីសេរី ពុំអាចសុំការបំភ្លឺបន្ថែមជុំវិញភាពចម្រូងចម្រាសនេះពីលោក ជាម យៀប តំណាងរាស្ត្រគណបក្សកាន់អំណាច និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការទី២នៃរដ្ឋសភាបានទេ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា។
មូលហេតុដែលនាំឲ្យសមាជិកសភាមកពីខាងរដ្ឋាភិបាលចាប់គិតគូរពីរឿងកាត់ប្រាក់ខែក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងនេះ ដោយរកឃើញថា សមាជិកសភាបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលខកខានមិនបានចូលរួមប្រជុំសភា តាំងពីខែឧសភា មកម៉េ្លះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការពិនិត្យលើការកាត់ប្រាក់បៀវត្សរ៍តំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងនេះ ក៏ជាការដាក់ពិន័យដែលសមាជិកសភាបក្សប្រឆាំងធ្វើពហិការមិនព្រមចូលសភា និងការប្រើប្រាស់រថយន្តសភាមិនត្រឹមត្រូវជាដើម។
បើទោះជាបែបណា អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមពីខាងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលយល់ឃើញថា ការប្រើប្រាស់ច្បាប់ បូកនិងឥទ្ធិពលនយោបាយលាយឡំផងនេះ គឺជាវិធីតែមួយគត់ក្នុងបំណងធ្វើឲ្យដៃគូនយោបាយត្រូវចុះខ្សោយ និងដើរដល់ផ្លូវទាល់ច្រក។
លោក សន ជ័យ នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា ចាត់ទុកថា វាជារូបភាពមិនល្អទាល់តែសោះដែលសមាជិកសភាលើសលប់ចាប់ផ្ដើមប្រើវិធីផ្ទុយពីច្បាប់ទៅលើសមាជិកបក្សប្រឆាំង។ លោកបន្តថា វិធានការនេះ ជាការព្យាយាមបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងជាការដាក់សម្ពាធនយោបាយមួយជាន់បន្ថែមទៀតទៅលើស្ថានភាពនយោបាយដែលមានភាពអាប់អួស្រាប់ហើយនេះ៖ «វាអត់មានលក្ខន្តិកៈ ឬក៏វិធានផ្ទៃក្នុងណាមួយដែលតំណាងរាស្ត្រមិនចូលរួមប្រជុំសភា ត្រូវបានកាត់ប្រាក់ខែទេ។ ប៉ុន្តែមាននិយាយអំពីចំណុចតំណាងរាស្ត្រសម្ដែងមតិ ហើយធានានូវសិទ្ធិសេរីភាពហ្នឹង»។
នេះពុំមែនករណីថ្មីឡើយ ដែលសមាជិកសភារបស់គណបក្សប្រឆាំងត្រូវរដ្ឋសភាបង្កកប្រាក់ខែ និងព្រមានកាត់ប្រាក់ខែនោះ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវប្រឈមមុខកាត់ប្រាក់ខែអស់ជាច្រើនមកហើយដែរ ក្រោមហេតុផលមិនចូលរួមប្រជុំសភា។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ របាយការណ៍របស់អង្គការខុមហ្វ្រែល (COMFREL) រកឃើញថា រយៈពេល ៦ខែ ដើមឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សប្រឆាំងចុះមូលដ្ឋានបានច្រើនជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៕