ដោយ សូត សុខប្រាថ្នា RFA 2016-10-12
កម្មករបើកបររថយន្តដែលបម្រើការងារឲ្យក្រុមហ៊ុន លី ឈួង ដែលជាក្រុមហ៊ុនទទួលម៉ៅការសាងសង់អគាររដ្ឋបាលសាលាខេត្តត្បូងឃ្មុំ យល់ថា ការដកហូតប័ណ្ណបើកបរ ឬពាក់មីរថយន្តរបស់ពួកគាត់ទុកពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន គឺជាចេតនាចងជើងបុគ្គលិកទុកតែម្តង។ ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពេលខាងតំណាងក្រុមហ៊ុនប្រកាសប្រមូលទុកប័ណ្ណបើកបរច្បាប់ដើមរបស់បុគ្គលិកទុក ហើយបុគ្គលិកណាមិនព្រមឲ្យ នឹងបញ្ឈប់ការងារតែម្តង។
កម្មករបើកបររថយន្តនៅការដ្ឋានសាងសង់អគាររដ្ឋបាលសាលាខេត្តត្បូងឃ្មុំ លើកឡើងថា ការដកហូតប័ណ្ណបើកបររបស់ពួកគាត់ទុកពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន អាចនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការធ្វើដំណើររបស់ពួកគេ ម្យ៉ាងធ្វើឲ្យកម្មករចេះតែមានអារម្មណ៍មិនស្ងប់ចិត្តក្នុងការបំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃ។
កម្មករបើកបររថយន្តម្នាក់ ស្នើមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ឲ្យដឹងថា ពួកគាត់បានសួរនាំទៅខាងរដ្ឋបាលក្រុមហ៊ុន ព្រមទាំងអ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកបើកបរនៅការដ្ឋានសាងសង់អគាររដ្ឋបាលសាលាខេត្ត អំពីមូលហេតុដកហូតប័ណ្ណបើកបរនេះ ប៉ុន្តែខាងក្រុមហ៊ុនមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ឡើយ។ លោកអះអាងថា ប័ណ្ណបើកបរ គឺមានសារសំខាន់សម្រាប់ពួកគាត់ ពីព្រោះត្រូវការដាក់ជាប់ខ្លួនជាប្រចាំ សម្រាប់ធ្វើដំណើរទៅណាមកណាម្តងៗ។ ជាងនេះទៀត ប្រសិនបើត្រូវការស្វែងរកការងារធ្វើកន្លែងផ្សេង គឺមានភាពងាយស្រួល។ ការដកហូតប័ណ្ណបើកបរនេះ ធ្វើឲ្យកម្មករជាច្រើនយល់ថា អាចជាចេតនាមិនឲ្យពួកគាត់ទៅរកការងារកន្លែងផ្សេងឡើយ៖ «សុំហ្វូតូ (ចម្លង) ឲ្យ គេមិនព្រម គេចង់បានរបស់ពិត។ អ៊ីចឹងម្នាក់ៗមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាចក្រែងគេដកទៅ ទៅដកពីគេមិនបាន»។
បុគ្គលិកផ្នែកបើកបរនៅការដ្ឋានសាងសង់អគាររដ្ឋបាលសាលាខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺមានពី ៣០នាក់ទៅ ៥០នាក់ ហើយមានកម្មករខ្លះព្រមប្រគល់ប័ណ្ណបើកបរឲ្យតំណាងក្រុមហ៊ុន ដោយភ័យខ្លាចក្រុមហ៊ុនបញ្ឈប់ពីការងារ ប៉ុន្តែភាគច្រើនមិនព្រមប្រគល់ឲ្យឡើយ។ ព័ត៌មានស្ដីពីការប្រមូលប័ណ្ណបើកបរ គឺកើតឡើងតាំងពីមុនបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ និងប្រមូលយកឲ្យអស់ត្រឹមថ្ងៃទី២០ តុលា។
ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកបើកបររថយន្តម្នាក់ទៀតនិយាយថា គ្រាន់តែដឹងដំណឹងនេះភ្លាម បុគ្គលិកជាច្រើនមិនសប្បាយចិត្តទេ ហើយគ្មានចិត្តចង់ធ្វើការងារថែមទៀតផង។ លោកថា កាលពីពេលមុន ក្រុមហ៊ុនធ្លាប់ប្រមូលប័ណ្ណបើកបរពីបុគ្គលិកម្តង ហើយប្រសិនបើក្រុមហ៊ុននៅតែធ្វើបែបនេះទៀត ពួកគាត់មានតែឈប់ធ្វើការតែប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកបើកបរនៅការដ្ឋានសាងសង់អគាររដ្ឋបាលសាលាខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក វង់ សុខន មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១២ តុលា ថា ការដកហូតយកប័ណ្ណបើកបរច្បាប់ដើមពីបុគ្គលិករបស់ខ្លួន គឺដើម្បីផលប្រយោជន៍ទាំងសងខាង ពោលគឺទាំងក្រុមហ៊ុន និងកម្មករ។ លោកថា ការយកប័ណ្ណបើកបរច្បាប់ដើមរក្សាទុក គឺដើម្បីយកទៅរត់ការធ្វើឯកសារពាក់ព័ន្ធ ជៀសវាងមានបញ្ហានៅពេលបើកបរណាមួយកើតឡើង ហើយប័ណ្ណបើកបរនោះនឹងប្រគល់ជូនសាមីខ្លួនវិញ ពេលណាពួកគេឈប់ធ្វើការ៖ «ដកយកមកទុកសម្រាប់មើល។ ទីមួយ ពិនិត្យមើលគាត់ក្បាលបី គាត់បើកបាន គាត់ក្បាលពីរត្រូវបើកឡានប្រភេទណា? ក្បាលបីបើកប្រភេទណា? ក្បាលបួនបើកប្រភេទណាបង?»។
យ៉ាងនេះក្តី លោកថានឹងព្យាយាមពន្យល់ប្រាប់កម្មករទាំងអស់ឲ្យបានយល់ពីបញ្ហានេះ ហើយប្រសិនបើពួកគេនៅតែមិនព្រមប្រគល់ប័ណ្ណបើកបរជូនក្រុមហ៊ុន ពួកគេអាចឈប់ពីការងារបាន។
នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា មានប្រសាសន៍ថា តាមច្បាប់ការងារ រាល់ឯកសារខាងក្រុមហ៊ុន ឬនិយោជកអាចប្រមូលយកពីបុគ្គលខ្លួនបាន ប៉ុន្តែជាឯកសារចម្លង មិនមែនជាឯកសារដើមឡើយ។ លោកថា ហេតុផលរបស់ភាគីក្រុមហ៊ុន គឺមិនត្រឹមត្រូវទេ៖ «យើងអាចសុំកូពី (ចម្លង) គាត់បានទាំងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬមួយប័ណ្ណបើកបរ ឬក៏លិខិតឆ្លងដែន។ យើងអាចសុំកូពីគាត់ដើម្បីទុកជាឯកសារ ដើម្បីទុកក្នុងណែមហ្វាល់ (Name File) បុគ្គលិកហ្នឹង ប៉ុន្តែច្បាប់មិនអនុញ្ញាតឲ្យរក្សាច្បាប់ដើមរបស់គេទេ»។
លោក មឿន តុលា មានប្រសាសន៍ថា កម្មករអាចទាមទារឲ្យភាគីក្រុមហ៊ុនទទួលយកនូវឯកសារចម្លងពីពួកគាត់ ឬទាមទារឲ្យក្រុមហ៊ុនប្រគល់ឯកសារដើមឲ្យពួកគេវិញ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនមិនព្រម កម្មករអាចដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅមន្ទីរការងារ ឬនាយកដ្ឋានដោះស្រាយវិវាទការងារនៃក្រសួងការងារ តែម្តង៕