ដោយ ជិន ជេដ្ឋា RFA 2016-10-20
សត្វគោជាច្រើនក្បាលរបស់ពលរដ្ឋនៅភូមិមួយនៃក្រុងកំពង់ឆ្នាំង កំពុងរាតត្បាតដោយជំងឺអុតក្ដាម។ ពលរដ្ឋស្នើឲ្យមន្ត្រីជំនាញពេទ្យសត្វ ចុះពិនិត្យ និងផ្ដល់ការព្យាបាល។ កសិករចិញ្ចឹមសត្វគោនៅតំបន់ព្រៃធ្នង់ នៃភូមិទី៤ សង្កាត់ខ្សាម បានស្វះស្វែងរកចំណីគោ និងថ្នាំខ្មែរបុរាណទៅព្យាបាលគោរបស់ពួកគេ ដែលកំពុងកើតជំងឺអុតក្ដាមជាច្រើនថ្ងៃមកហើយនោះ។
កសិករម្នាក់ លោកស្រី អ៊ឹម សុខ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ថា គោរបស់គាត់ចំនួន ៨ក្បាលបានឆ្លងជំងឺអុតក្ដាមបួនថ្ងៃហើយ ប៉ុន្តែក្រោយច្រកថ្នាំខ្មែរ គោខ្លះបានស៊ីស្មៅធម្មតាវិញ និងខ្លះទៀតមិនសូវស៊ីស្មៅ ដោយវាឈឺគល់ក និងចម្រុះ ហើយមានដំបៅលើក្រចកជើងទៀតផង។
លោកស្រីមិនដឹងពីរបៀបបង្ការ ឬព្យាបាលជំងឺគោតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រនោះទេ គឺបានត្រឹមតែរកថ្នាំខ្មែរព្យាបាលគោទាំងក្ដីបារម្ភ ព្រោះថ្នាំខ្មែរច្រកទៅ ជួនកាលត្រូវ ជួនកាលអត់៖ «ព្រួយបារម្ភណាស់ប្អូនអើយ! អត់ដឹងថាគិតរកថ្នាំអីដាក់ឲ្យត្រូវឆាប់ជាគោអ៊ីចឹងទៅណាប្អូន។ វាត្រូវបាត់បង់របស់យើង ខាតទ្រព្យយើង មានអីត្រូវរីកចម្រើន បើវាបាត់បង់អស់ហើយ។ លោក ជិន ជេដ្ឋា៖ ចុះគោទាំងនេះបងទិញពីគេ ឬគោកូនក្រោលខ្លួនឯង? អត់ដែលទិញពីអ្នកណាទេ មានមេតែមួយ ឥឡូវវាកើតបានកើនៗមកបានបួនដប់អ៊ីចឹងណាប្អូន»។
ចំណែកមេភូមិខ្សាមទី៤ អ្នកស្រី ព្រុំ ណុំ ថាអ្នកស្រីមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានច្បាស់លាស់ពីស្ថានភាពសត្វគោឈឺនេះនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា នៅក្នុងភូមិខ្សាមទី៤ មានកសិករចិញ្ចឹមគោតែ ១២គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ ហើយបើគិតជាចំនួនមានប្រមាណ ៤០ក្បាល។ អ្នកស្រីរំឭកថា រាល់ឆ្នាំមានពេទ្យសត្វចុះចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺគោដល់ភូមិដែរ ប៉ុន្តែកសិករខ្លះមិនបានយកគោទៅឲ្យគេចាក់៖ «ខ្ញុំនឹងទំនាក់ទំនងជាមួយពេទ្យសត្វប្រចាំសង្កាត់ ឲ្យគាត់ចុះទៅជួយព្យាបាលអ៊ីចឹងទៅណា។ ដូចថាគោគេទើបដាក់បាអ៊ីចឹង អត់ឲ្យចាក់ តែបើគោហ្នឹងវាទម្ងន់បានបី ឬបួនខែអ៊ីចឹងទៅ គេអាចឲ្យចាក់ទូទៅ»។
អ្នកភូមិខ្សាមទី៤ មិនហ៊ានលែងសត្វគោ ឬយកទៅចងឲ្យស៊ីស្មៅឆ្ងាយពីផ្ទះទេ ដោយសុខចិត្តចងនៅផ្ទះ ហើយរកស្មៅឲ្យស៊ី ព្រោះខ្លាចឆ្លងជំងឺនេះបន្ថែមទៀត ឬគោដែលឈឺហើយអាចងាប់ក្នុងព្រៃ។
ប្រធានការិយាល័យបសុព្យាបាលនៃមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ក្រឹង សំអាត ថ្លែងថា លោកនឹងចាត់ឲ្យមន្ត្រីជំនាញចុះពិនិត្យ និងមានវិធានការព្យាបាលបន្ទាន់មួយនៅថ្ងៃទី២១ ខែតុលា។ លោកថា ជំងឺអុតក្ដាមលើសត្វគោ គឺបង្កឡើងដោយមេរោគម្យ៉ាងដែលអាចឆ្លងពីគោមួយទៅគោមួយទៀតយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ដូច្នេះ កសិករត្រូវយល់ដឹងពីវិធានការទប់ស្កាត់កុំឲ្យឆ្លងរាលដាលបន្ថែម៖ «ឧបមាថាយើងណែនាំថា បើគោឈឺមួយក្បាលទុកមួយក្បាលហ្នឹង សុខចិត្តទៅរកស្មៅអីឲ្យវាស៊ីទៅ ហើយកុំឲ្យវាចេញទៅក្រៅពាក់ព័ន្ធនឹងសត្វផ្សេងទៀត តែកាលណាវាទៅវាឆ្លង ឆ្លងលឿនណាស់អាអុតក្ដាមហ្នឹង។ យើងនឹងនាំគាត់ព្យាបាលដោយវិធីសាមញ្ញៗ ដូចជាចាប់គោផ្ដួល ហើយយកមេជីឡែន (ថ្នាំ) លាងដំបៅលាងអីហើយហ្នឹងរយៈពេល ៤ ឬ ៥ថ្ងៃក្រោយ វាជាហើយ។ ទីពីរយើងនឹងចាក់វ៉ាក់សាំងអុតក្ដាមឡោមព័ទ្ធតំបន់ជុំវិញហ្នឹងដែលអត់ទាន់មានកើត ហើយចំណុចមួយទៀត ក៏មានធ្វើជីវៈសុវត្ថិភាព។ យើងមានថ្នាំបាញ់នៅកន្លែងទ្រុងគោរបស់គាត់ហ្នឹង»។
លោក ក្រឹង សំអាត បញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ នេះ មេរោគដែលបង្កឲ្យមានជំងឺអុតក្ដាមលើសត្វគោ បានសម្លាប់គោតូចៗចំនួន ៥ក្បាលនៅស្រុកបរិបូរណ៍ ហើយជំងឺនេះក៏មានវត្តមាននៅស្រុកកំពង់លែង និងតំបន់ផ្សេងទៀតនៃក្រុងកំពង់ឆ្នាំង ដែរ ប៉ុន្តែមន្ត្រីជំនាញបានចុះអន្តរាគមន៍ទាន់ពេល៕