Image may be NSFW.
Clik here to view.
ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ Stuart White and ប៊ុន សេងគង់ Tue, 24 May 2016
ភ្នំពេញៈ រយៈពេលជិតបីឆ្នាំបន្ទាប់ពីមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់មានរឿងអាស្រូវសូកប៉ាន់មានទឹកប្រាក់រហូតដល់ ៤០ ម៉ឺនដុល្លារស្ថាប័ននេះនៅតែមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ។ នេះបើតាមភ័ស្តុតាងឯកសារ និងអ្នកនៅក្នុងក្រសួងសុខាភិបាលដែលបានថ្លែងអំពីអ្វីដែលត្រូវបានហៅថា «វប្បធម៌» នៃសាច់ញាតិនិយម និងការក្លែងបន្លំ។
ឯកសារដែល ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ទទួលបានរួមជាមួយនឹងបទសម្ភាសជាមួយមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលមួយចំនួនបានបង្ហាញថា មន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលដែលស្ថិតនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានប្រើប្រាស់តំណែងរបស់ខ្លួនដើម្បីធ្វើឲ្យសមាជិកគ្រួសាររបស់ពួកគេ និងខ្លួនពួកគេមានបានពីលុយដែលលួចពីម្ចាស់ជំនួយ។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ អតីតនាយកមជ្ឈមណ្ឌលនេះលោក ដួង សុជាតិ និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់ទៀតនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តត្រូវបានរកឃើញថាបានយកប្រាក់ប្រមាណ ៤១ ម៉ឺនដុល្លារជា «កម្រៃកុំមីស្យុង» ជាថ្នូរនឹងការផ្តល់កិច្ចសន្យាដេញថ្លៃក្រោមមូលនិធិជំនួយរបស់អង្គការមូលនិធិសកល (Global Fund) ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ របេង និងគ្រុនចាញ់ទៅក្រុមហ៊ុនដេញថ្លៃមួយចំនួន។
ក្រោយមក អង្គការមូលនិធិសកលបានទាមទារឲ្យបុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តដាក់វិក្កយបត្រជាភ័ស្តុតាងនៃការធ្វើដំណើរប៉ុន្តែមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានបដិសេធ។
ប្រភពមួយនៅជិតស្និទ្ធនឹងអង្គការមូលនិធិសកលកាលពីឆ្នាំមុនបានអះអាងថាមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានយកការចរចាជា «ចំណាប់ខ្មាំង» ដោយបដិសេធប្តូរចិត្ត និងទុកឲ្យលុយជំនួយរាប់លានដុល្លារនៅជាប់ស្ងៀមអស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ។
ភាពជាប់គាំងនេះនៅទីបំផុតបានបញ្ចប់កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុននៅពេលដែលអង្គការមូលនិធិសកលបានសុខចិត្តចាញ់ចំពោះការទាមទាររបស់ខ្លួន និងបញ្ចេញលុយបើទោះបីជាភ័ស្តុតាងបង្ហាញថាពួកគេត្រឹមត្រូវចំពោះការសង្ស័យរបស់ពួកគេក្តី។
ចាប់តាំងពីមានរឿងអាស្រូវឆ្នាំ ២០១៣ និងបន្ទាប់ពីមានការទទូចពីម្ចាស់ជំនួយឲ្យមានការពិនិត្យមើលតឹងរ៉ឹងជាងមុនទៅលើមូលនិធិអំពើពុករលួយបានប្តូរពីទម្រង់កិច្ចព្រមព្រៀងដេញថ្លៃទ្រង់ទ្រាយធំទៅជាទម្រង់តូចៗដោយប្រធានអង្គភាពមួយចំនួននៅមជ្ឈមណ្ឌលនេះឥឡូវនេះកំពុងប្រើប្រាស់តំណែងរបស់ខ្លួនផ្តល់ការងារទៅសមាជិកគ្រួសាររបស់ខ្លួនដែលមិនមានលក្ខណសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ហើយទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភថ្លៃធ្វើដំណើរក្នុងចំនួនច្រើនក្នុងនោះរួមទាំងអ្នកបើកបរឡាន។ ឯកសារបានបង្ហាញថាបញ្ហាពុករលួយហិរញ្ញវត្ថុគឺនៅតែពាក់ព័ន្ធនឹងលុយរបស់អង្គការមូលនិធិសកលដែលលុយមួយផ្នែកធំក៏មកពីអង្គការសុខភាព FHI 360 ផងដែរ។
Image may be NSFW.
Clik here to view.
សំណើចំណាយជាច្រើនដែលទាំងអស់នោះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយ ហុយ រ៉េកុល ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តដែលជាអ្នកស្នងតំណែងពីលោក ចរ ម៉េងជូ បង្ហាញថាក្នុងចំណោមរឿងផ្សេងៗទៀតបេសកកម្មធ្វើដំណើរទៅតាមខេត្តជាច្រើនដែលក្នុងនោះអ្នកចូលរួមបីនាក់ក្នុងចំណោមបួននាក់ជា «អ្នកបើកបរ» ឬមិនមានតំណែងផ្លូវការនៅមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ឬនៅក្រសួងយ៉ាងហោចណាស់ដំណើរបេសកកម្មមួយក្នុងនោះប្រធានអង្គភាពបងប្អូនប្រុសថ្លៃរបស់គាត់ និងមន្រ្តីម្នាក់ទៀតទទួលបានប្រាក់ថ្លៃធ្វើដំណើរពីរដងសម្រាប់ការធ្វើដំណើរតែមួយពីម្ចាស់ជំនួយដទៃផ្សេងគ្នា និងការធ្វើដំណើរផ្សេងៗទៀតដែលក្នុងនោះកូនប្រុសរបស់ប្រធានអង្គភាពត្រូវបានដាក់ក្នុងបញ្ជីថាស្ថិតនៅក្នុងខេត្តពីរផ្សេងគ្នានៅក្នុងពេលតែមួយ។
ចំណុចសំខាន់នៃបញ្ហាបើតាមអ្នកនៅក្នុងក្រសួងដែលសុំនិយាយមិនបញ្ចេញឈ្មោះថាគឺប្រព័ន្ធសាច់ញាតិនិយមដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក រ៉េកុល។
មន្រ្តីម្នាក់នៅក្រសួងថ្លែងថា៖ «វាក្លាយជាអាក្រក់ទៅៗ»។«វាក្លាយជាវប្បធម៌នៃសាច់ញាតិនិយម និងពុករលួយ»។ «វាកាន់តែអាក្រក់ចាប់តាំងពី ហុយ រ៉េកុល ក្លាយជាប្រធានបន្ទាប់ពីលោក ចរ ម៉េងជូ ចូលនិវត្តន៍»។
បើតាមមន្រ្តីក្រសួងម្នាក់ទៀតនិយាយថាលោក រ៉េកុល ពេញចិត្តនឹងការនិយាយថាអ្នកខ្លះក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាពុករលួយគឺដូច «គ្រួសារ»។
បើតាមការរៀបរាប់របស់អ្នកនៅខាងក្នុងបានឲ្យដឹងថាខណៈលោកនៅធ្វើជាអនុប្រធានរដ្ឋបាលលោក ម៉ាត់ អ៊ីមរ៉ន ទទួលបានកិច្ចសន្យាសម្រាប់សមាជិកគ្រួសារ និងមិត្តភក្តិយ៉ាងហោចណាស់ ៦ នាក់រួមទាំងកូនប្រុស ម៉ាត់ សាហ្វារី និង រ៉ន ហ្សានី និងប្អូនប្រុសរបស់លោក ម៉ាត់ ហាគីម និង ក្មួយប្រុស តន់ សំហ្វាន់ណា។
សាហ្វារី ដែលអ្នកនៅខាងក្នុងនោះនិយាយថាមិនមានជំនាញខាងវិជ្ជាជីវៈវេជ្ជសាស្រ្ត និងមានតំណែងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាជាអ្នកបើកឡាននៅក្រសួងសុខាភិបាលគឺមានឈ្មោះច្រើននៅក្នុងឯកសារធ្វើដំណើរសម្រាប់បេសកកម្មបច្ចេកទេស។ ទម្រង់សំណើធ្វើដំណើរមួយពីខែមីនាឆ្នាំ ២០១៥ បានដាក់បញ្ជីគាត់ជាផ្នែកនៃក្រុមមួយដែលធ្វើដំណើរទៅខេត្តកំពង់ចាមដែលជាបេសកកម្មមានអ្នកបើកឡានរួចហើយសម្រាប់រយៈពេលមួយសប្តាហ៍ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយ FHI360។
ឯកសារផ្សេងមួយទៀតដាក់បញ្ជីគាត់នៅក្នុងការធ្វើដំណើរមួយទៀតដែលផ្តល់ថវិកាដោយអង្គការមូលនិធិសកលដែលជាការធ្វើដំណើរមួយដែលមានអ្នកបើកឡានរួចហើយដែរទៅខេត្តប៉ៃលិនគឺ ៤២០ គីឡូម៉ែត្រដែលជាន់គ្នារយៈពេល ៦ ថ្ងៃ។
ទម្រង់សំណើធ្វើដំណើរមួយទៀតពីខែកុម្ភៈ ២០១៥ បង្ហាញថា សាហ្វារី នៅក្នុងដំណើរមួយដែលផ្តល់មូលនិធិដោយ FHI ទៅខេត្តតាកែវដែលអមដំណើរដោយអ្នកបើកឡានម្នាក់ទៀត និងបុគ្គលិកពីរនាក់ទៀតដែលមិនមានជំនាញវេជ្ជសាស្រ្តដើម្បីធ្វើសិក្ខាសាលាអប់រំមួយរយៈពេល ៧ ថ្ងៃ។ ទម្រង់ដោយឡែកផ្សេងទៀតបានដាក់បញ្ជីគាត់ជាផ្នែកនៃដំណើរដែលផ្តល់ថវិកាដោយអង្គការមូលនិធិសកលទៅសិក្សាអំពីសារធាតុលាបស្បែកត្រូពិចរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ប្រហែល ២៧០ គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ។
ខណៈឯកសារទាំងពីរដុំលើកឡើងនូវសំណួរអំពីថាតើ សាហ្វារី អាចនៅកន្លែងពីរក្នុងពេលតែមួយបានយ៉ាងដូចម្តេចប្រភពនៅក្នុងក្រសួងនិយាយថាគាត់ និងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដទៃទៀតជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងលោក អ៊ីមរ៉ន ហើយដែលពេលខ្លះមិនបានចុះទៅបេសកកម្មទាល់តែសោះ។
ប្រភពមួយទៀតដែលបានដឹងអំពីបញ្ហានេះនិយាយថា ពួកគេដឹងអំពីករណីចំនួនបួនលើកដែល សាហ្វារី មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្មដែលគាត់មិនបានចូលរួមធ្វើដំណើរ។
បើយោងតាមប្រភព៖ «បុគ្គលិករដ្ឋបាលមិនដែលទៅបេសកកម្មទេ»។ ប្រភពនេះបន្តថា៖ «អ៊ីម រ៉ន បានដាក់ឈ្មោះរបស់ពួកគេហើយ អ៊ីម រ៉ន បានកាត់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំថ្ងៃ»។
«ឧទាហរណ៍ពួកគេទទួលបាន ១០០ ដុល្លារសម្រាប់បេសកកម្មពេញលោក អ៊ីម រ៉ន ផ្តល់ឲ្យពួកគេតែ ៤០ ដុល្លារហើយនៅសល់គឺ អ៊ីម រ៉ន យកដោយខ្លួនឯង។ នោះជាមូលហេតុដែល អ៊ីម រ៉ន ដាក់បុគ្គលិករដ្ឋបាលនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្ម»។
ប្រភពដោយឡែកមួយទៀតនិយាយថាពួកគេបានដឹងអំពីករណីលោក អ៊ីម រ៉ន បុគ្គលិករដ្ឋបាលដទៃៗទៀតនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្មគ្រាន់តែដើម្បីយកលុយចូលហោប៉ៅរបស់ខ្លួន។
ទោះយ៉ាងណាក្តី ប្រភពបានកត់សម្គាល់ថាការដាក់កំហិតថ្មីដែលត្រូវបានអនុវត្តក្នុងរយៈកាលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះបានរារាំងគាត់ពីការបន្តការអនុវត្តបែបនេះជាមួយលុយរបស់អង្គការមូលនិធិសកល។
ប្រភពនោះឲ្យដឹងថានៅពេល Global Fund បានហាមឃាត់បុគ្គលិកផ្នែករដ្ឋបាលមិនឲ្យទៅបំពេញបេសកកម្មបច្ចេកទេសលោក អ៊ីម រ៉ន ភ្ជាប់សាច់ញាតិរបស់គាត់ទៅនាយកដ្ឋានផ្សេងទៀត។
ក្នុងបទសម្ភាសមួយកាលពីសប្តាហ៍មុនលោក អ៊ីម រ៉ន បានទទួលស្គាល់ថាបានជួលសមាជិកគ្រួសាររបស់លោកជាអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដោយបញ្ជាក់ថាពួកគេទទួលបានកុងត្រារយៈពេលមួយឆ្នាំដែលបន្តថ្មីបាន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលខ្វះបុគ្គលិកយើង [ជួល] ពួកគេ ១ ឆ្នាំដែលទទួលស្គាល់ដោយក្រសួង។ វាជារឿងតូចមួយ»។
លោក អ៊ីម រ៉ន បានទទួលស្គាល់ផងដែរថាក្រុមគ្រួសាររបស់លោកទទួលបានប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃដែលជាផ្នែកមួយនៃការងាររបស់ពួកគេប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថាប្រាក់ខែជាក់ស្តែងរបស់ពួកគេមានចំនួនតិចតួចណាស់។
លោកបន្តថា៖ «ប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេគឺដូចខ្ញុំនិយាយអ៊ីចឹង ២០ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃរហូតដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៥ នៅពេលអត្រានេះបានកើនឡើងដល់ ៣៤ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ»។
ប៉ុន្តែ លោកបានបន្ថែមថា៖ «ក្រសួងបានទទួលស្គាល់ [ពួកគេ] ហើយបើកប្រាក់ឲ្យពួកគេតែ ១៤០ ០០០ រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ។ អ៊ីចឹងសូមពិចារណា!»។
លោក អ៊ីមរ៉ន បានបិទទូរស័ព្ទរបស់អ្នកកាសែតមុនពេលអ្នកកាសែតត្រូវសួរសំណួរអំពីការចោទប្រកាន់ផ្សេងទៀតហើយការហៅទូរស័ព្ទក្រោយៗមកពុំមានការឆ្លើយតបទេ។
ប្រភពពីក្រសួងបានឲ្យដឹងថាការចោទពីបញ្ហាបក្ខពួកនិយមមិនបានចប់ត្រឹមលោក អ៊ីម រ៉ន ទេ។ អតីតមេរបស់គាត់ដែលជាអតីតប្រធានរដ្ឋបាល និងបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធាន CNM លោកស្រី មុត ស៊ីនួន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទផ្តល់កិច្ចសន្យាទៅឲ្យសមាជិកគ្រួសារ និងអ្នកស្មោះត្រង់របស់គាត់។
លោកស្រី ស៊ីនួន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានឲ្យកិច្ចសន្យាទៅសមាជិកគ្រួសារយ៉ាងហោចណាស់បួននាក់ក្នុងនោះរួមមានបងប្អូនថ្លៃ ២ នាក់ឈ្មោះ វ៉ាន់ ញិល និង យស សុខា ប្អូនស្រីថ្លៃឈ្មោះ ស៊ិន ស៊ីលាង និងក្មួយស្រីឈ្មោះ វ៉ាន់ ម៉ូលីដេន។ អ្នកខាងក្នុងក៏បានចោទប្រកាន់លោកស្រី ស៊ីនួន ថា បានផ្តល់ដំណើរបេសកកម្មទៅឲ្យសាច់ញាតិដែលអាចខ្លាំងជាងលោក អ៊ីម រ៉ន ទៅទៀត។ អ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដែលភ្ជាប់ក្រោមលោកស្រី ស៊ីនួន គឺជាអ្នកធ្វើដំណើរចាយច្រើន។
តាមឯកសារបង្ហាញឲ្យឃើញថា អ្នកស្រី ស៊ិន ស៊ីលាង បានធ្វើដំណើរច្រើនទៅតាមបណ្តាខេត្តដែលមួយលើកៗមានរយៈពេលប្រហែលពីរសប្តាហ៍គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទារប្រាក់ ១ ពាន់ដុល្លារជាប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃ។ លោក វ៉ាន់ ញិល ចំណាយពេលគ្រប់គ្រាន់លើការធ្វើដំណើរដើម្បីទារប្រាក់ចំនួន ១០២០ ដុល្លារ។
ឯកសារមួយដុំបង្ហាញថារយៈពេល ៦៨ ថ្ងៃចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០១៥ នាង វ៉ាន់ ម៉ូលីដេន បានធ្វើដំណើរ ៥១ ដងដែលស្មើនឹងប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃ ១០២០ ដុល្លារ។ ខណៈឯកសារដែលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ មានគឺជាចំនួនតូចមួយនៃឯកសារទាំងអស់របស់មជ្ឈមណ្ឌលអ្នកខាងក្នុងបានទទូចថាការអនុវត្តរបស់លោកស្រី ស៊ីនួន ដែលឲ្យអ្នករួមដំណើរបេសកកម្មទៅអ្នកជំនិតដែលគ្មានលក្ខណសម្បតិ្តគ្រប់គ្រាន់នោះគឺជាទម្លាប់អនុវត្តជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងកើតមានជាទូទៅ។
ពួកគេបានលើកឡើងថា វាមិនចម្លែកទេដែលអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាចំណាយពេលជាង ២០ ថ្ងៃក្នុងមួយខែដើម្បីធ្វើដំណើរបេសកកម្មដែលមានតែលើក្រដាស។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងម្តងហើយម្តងទៀតដើម្បីទាក់ទងលោកស្រី ស៊ីនួន ដើម្បីស្នើសុំការអត្ថាធិប្បាយកាលពីសប្តាហ៍មុនពុំទទួលបានជោគជ័យទេ។
ខណៈដែលការគ្រប់គ្រងមូលនិធិរបស់ម្ចាស់ជំនួយមិនត្រឹមត្រូវគឺជាការព្រួយបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរទម្លាប់នេះក៏ដាក់សម្ពាធមកលើការងាររបស់ CNM ផងដែរ។
ទោះបីជាលោក អ៊ីម រ៉ន ទទូចថាអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាពីខាងក្រៅត្រូវបានគេជួលនៅពេលត្រូវការជំនួយបន្ថែមក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែការទទូចរបស់គាត់ និងលោកស្រី ស៊ីនួន ដែលដាក់សមាជិកគ្រួសារឲ្យធ្វើដំណើរបេសកកម្មពុំបញ្ចូលបុគ្គលិកពេញម៉ោងដែលមានជំនាញដើម្បីសម្រេចនូវគោលដៅនៃបេសកកម្មនោះទេ។
ប្រភពមួយបានរៀបរាប់ពីស្ថានភាពនេះថា ជាការដាក់បន្ទុកលើសជ្រុលសម្រាប់បុគ្គលិកបច្ចេកទេសតែម្នាក់ក្នុងការទៅធ្វើការសិក្សា និងត្រួតពិនិត្យ។
ប្រភពនេះពន្យល់ថាជាញឹកញាប់ក្រុមអ្នកជំនាញបច្ចេកទេសជួបជាមួយនឹងអ្នកផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាពនៅមូលដ្ឋានក្នុងពេលធ្វើដំណើរទៅខេត្តហើយធ្វើការត្រួតពិនិត្យដើម្បីធានាថាវិជ្ជាជីវៈ និងថ្នាំត្រូវតាមស្តង់ដារ។ នៅពេលមានតែអ្នកជំនាញម្នាក់ធ្វើដំណើរគេមិនអាចយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់យ៉ាងបានទេ។
ប្រភពបន្តថា៖ «បុគ្គលិករដ្ឋបាលមិនដឹងពីរបៀបធ្វើការនេះទេ។ គុណភាព [នៃការថែទាំនៅតាមជនបទ] នឹងធ្លាក់ចុះហើយទីបំផុតអ្នកជំងឺនឹងស្លាប់»។
ដោយរំពឹងទុកពីការប្រើប្រាស់មូលនិធិមិនត្រឹមត្រូវអង្គការ Global Fund បានចាប់ផ្តើមតម្រូវឲ្យមានផែនការធ្វើដំណើរប្រចាំត្រីមាសពី CNM។ អ្នកខាងក្នុងថ្លែងថាដោយសារតែផែនការប្រចាំត្រីមាសខ្វះចន្លោះសម្រាប់សរសេរពីតំណែងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យានៅតែអាចឆ្លៀតចូលបាន។
យោងតាមអ្នកនាំពាក្យលោក Seth Faison ឱ្យដឹងថាទោះជាយ៉ាងណាអង្គការ Global Fund បានចាប់ផ្តើមធ្វើការស៊ើបអង្កេតថ្មីមួយលើករណីប្រើហិរញ្ញវត្ថុមិនត្រឹមត្រូវនៅ CNM។
លោក Faison ឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថា៖ «អង្គការ Global Fund មិនអត់ឱនចំពោះអំពើពុករលួយ ឬការលួចបន្លំហើយធ្វើសវនកម្ម និងការស៊ើបអង្កេតរឹងមាំ»។ ប៉ុន្តែ លោកបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការចោទប្រកាន់ជាក់លាក់ដោយសារតែការស៊ើបអង្កេតកំពុងបន្តដំណើរការ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្ថែមថាអង្គការ Global Fund បានដាក់ភ្នាក់ងារហិរញ្ញវត្ថុថ្មីនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ហើយបានកត់សម្គាល់ថា៖ «អង្គការរក្សាសិទិ្ធផ្អាក ឬដកយកមូលនិធិនៅពេលណាក៏បាននៅពេលដែលគេរំលោភលើលក្ខខណ្ឌនៃជំនួយឥតសំណង»។
តំណាងឲ្យអង្គការ FHI 360 មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំអធិប្បាយតាមអ៊ីមែលទេ។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកលោក Jay Raman បានឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថាទីភ្នាក់ងារ USAID ដែលបានផ្តល់មូលនិធិច្រើនដល់ការងាររបស់អង្គការ FHI 360 បានចាប់ផ្តើមការស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់ខ្លួន។ «ឥឡូវនេះការិយាល័យអធិការទូទៅកំពុងស៊ើបអង្កេតបញ្ហានេះ។ ដោយសារតែការស៊ើបអង្កេតកំពុងបន្តយើងមិនមានអ្វីអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមទេ»។
លោក ហ៊ុយ រីកុល ប្រធាន CNM បានឱ្យដឹងក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើតាមអ៊ីមែលថាបច្ចុប្បន្នលោកនៅក្រៅប្រទេសហើយលោកមិនអាចផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយបានភ្លាមៗទេ។
លោក លី សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីបញ្ហានេះដោយសារលោកមិនបានឃើញភ័ស្តុតាងដោយលោកបញ្ជាក់ថាលោកមិនបានដឹងពីបញ្ហានេះទេ។
ទោះបីជាអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានសន្យាស៊ើបអង្កេតក្នុងរឿងអាស្រូវ CNM ឆ្នាំ ២០១៣ ក៏ដោយក៏ប៉ុន្តែគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសទេទោះបីជាលោក Faison បានបញ្ជាក់ថាមូលនិធិរបស់ម្ចាស់ជំនួយបានបង់សងគ្រប់ចំនួនរួចហើយក៏ដោយ។ ការហៅទូរស័ព្ទម្តងហើយម្តងទៀតទៅកាន់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយដើម្បីឆែកមើលថាតើអង្គភាពនឹងបើកការស៊ើបអង្កេតថ្មី ឬយ៉ាងណានោះពុំទទួលបានការឆ្លើយតបទេ។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិកម្ពុជាបានថ្លែងថាផ្អែកលើការរៀបរាប់ពីស្ថានភាពនៅ CNM នេះគឺ «ដូចជាការរៀបចំបក្ខពួកនិយមមួយ ... ខ្ញុំមិនភ្ញាក់ផ្អើលទេដែលអំពើពុករលួយ ឬភាពមិនប្រក្រតីអាចកើតឡើង»។ លោកបានលើកឡើងថា៖ «ទាំងនេះគឺជាភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនដែលត្រូវពន្យល់។ យើងជំរុញឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងមិនលម្អៀងដោយក្រសួងសុខាភិបាល ឬអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ»។
លោកបានបន្តថា ៖ «វាជារឿងដែលគួរឲ្យបារម្ភដែលករណីនេះបានបិទដោយគ្មានការផ្តន្ទាទោស ឬដោយគ្មាននរណាម្នាក់ទទួលខុសត្រូវ។ ខ្ញុំគិតថាការសងប្រាក់វិញជាវិធីមួយប៉ុន្តែវាមិនមែនជាវិធីល្អបំផុតជាគំរូល្អនៅពេលដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីបែបនេះឡើយ»៕ PS/TK
Clik here to view.
ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ Stuart White and ប៊ុន សេងគង់ Tue, 24 May 2016
ភ្នំពេញៈ រយៈពេលជិតបីឆ្នាំបន្ទាប់ពីមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់មានរឿងអាស្រូវសូកប៉ាន់មានទឹកប្រាក់រហូតដល់ ៤០ ម៉ឺនដុល្លារស្ថាប័ននេះនៅតែមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ។ នេះបើតាមភ័ស្តុតាងឯកសារ និងអ្នកនៅក្នុងក្រសួងសុខាភិបាលដែលបានថ្លែងអំពីអ្វីដែលត្រូវបានហៅថា «វប្បធម៌» នៃសាច់ញាតិនិយម និងការក្លែងបន្លំ។
ឯកសារដែល ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ទទួលបានរួមជាមួយនឹងបទសម្ភាសជាមួយមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលមួយចំនួនបានបង្ហាញថា មន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលដែលស្ថិតនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានប្រើប្រាស់តំណែងរបស់ខ្លួនដើម្បីធ្វើឲ្យសមាជិកគ្រួសាររបស់ពួកគេ និងខ្លួនពួកគេមានបានពីលុយដែលលួចពីម្ចាស់ជំនួយ។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ អតីតនាយកមជ្ឈមណ្ឌលនេះលោក ដួង សុជាតិ និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ម្នាក់ទៀតនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តត្រូវបានរកឃើញថាបានយកប្រាក់ប្រមាណ ៤១ ម៉ឺនដុល្លារជា «កម្រៃកុំមីស្យុង» ជាថ្នូរនឹងការផ្តល់កិច្ចសន្យាដេញថ្លៃក្រោមមូលនិធិជំនួយរបស់អង្គការមូលនិធិសកល (Global Fund) ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ របេង និងគ្រុនចាញ់ទៅក្រុមហ៊ុនដេញថ្លៃមួយចំនួន។
ក្រោយមក អង្គការមូលនិធិសកលបានទាមទារឲ្យបុគ្គលិកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តដាក់វិក្កយបត្រជាភ័ស្តុតាងនៃការធ្វើដំណើរប៉ុន្តែមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានបដិសេធ។
ប្រភពមួយនៅជិតស្និទ្ធនឹងអង្គការមូលនិធិសកលកាលពីឆ្នាំមុនបានអះអាងថាមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តបានយកការចរចាជា «ចំណាប់ខ្មាំង» ដោយបដិសេធប្តូរចិត្ត និងទុកឲ្យលុយជំនួយរាប់លានដុល្លារនៅជាប់ស្ងៀមអស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ។
ភាពជាប់គាំងនេះនៅទីបំផុតបានបញ្ចប់កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុននៅពេលដែលអង្គការមូលនិធិសកលបានសុខចិត្តចាញ់ចំពោះការទាមទាររបស់ខ្លួន និងបញ្ចេញលុយបើទោះបីជាភ័ស្តុតាងបង្ហាញថាពួកគេត្រឹមត្រូវចំពោះការសង្ស័យរបស់ពួកគេក្តី។
ចាប់តាំងពីមានរឿងអាស្រូវឆ្នាំ ២០១៣ និងបន្ទាប់ពីមានការទទូចពីម្ចាស់ជំនួយឲ្យមានការពិនិត្យមើលតឹងរ៉ឹងជាងមុនទៅលើមូលនិធិអំពើពុករលួយបានប្តូរពីទម្រង់កិច្ចព្រមព្រៀងដេញថ្លៃទ្រង់ទ្រាយធំទៅជាទម្រង់តូចៗដោយប្រធានអង្គភាពមួយចំនួននៅមជ្ឈមណ្ឌលនេះឥឡូវនេះកំពុងប្រើប្រាស់តំណែងរបស់ខ្លួនផ្តល់ការងារទៅសមាជិកគ្រួសាររបស់ខ្លួនដែលមិនមានលក្ខណសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ហើយទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភថ្លៃធ្វើដំណើរក្នុងចំនួនច្រើនក្នុងនោះរួមទាំងអ្នកបើកបរឡាន។ ឯកសារបានបង្ហាញថាបញ្ហាពុករលួយហិរញ្ញវត្ថុគឺនៅតែពាក់ព័ន្ធនឹងលុយរបស់អង្គការមូលនិធិសកលដែលលុយមួយផ្នែកធំក៏មកពីអង្គការសុខភាព FHI 360 ផងដែរ។
Image may be NSFW.
Clik here to view.
សំណើចំណាយជាច្រើនដែលទាំងអស់នោះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយ ហុយ រ៉េកុល ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្រ្ត និងបាណកសាស្រ្តដែលជាអ្នកស្នងតំណែងពីលោក ចរ ម៉េងជូ បង្ហាញថាក្នុងចំណោមរឿងផ្សេងៗទៀតបេសកកម្មធ្វើដំណើរទៅតាមខេត្តជាច្រើនដែលក្នុងនោះអ្នកចូលរួមបីនាក់ក្នុងចំណោមបួននាក់ជា «អ្នកបើកបរ» ឬមិនមានតំណែងផ្លូវការនៅមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ឬនៅក្រសួងយ៉ាងហោចណាស់ដំណើរបេសកកម្មមួយក្នុងនោះប្រធានអង្គភាពបងប្អូនប្រុសថ្លៃរបស់គាត់ និងមន្រ្តីម្នាក់ទៀតទទួលបានប្រាក់ថ្លៃធ្វើដំណើរពីរដងសម្រាប់ការធ្វើដំណើរតែមួយពីម្ចាស់ជំនួយដទៃផ្សេងគ្នា និងការធ្វើដំណើរផ្សេងៗទៀតដែលក្នុងនោះកូនប្រុសរបស់ប្រធានអង្គភាពត្រូវបានដាក់ក្នុងបញ្ជីថាស្ថិតនៅក្នុងខេត្តពីរផ្សេងគ្នានៅក្នុងពេលតែមួយ។
ចំណុចសំខាន់នៃបញ្ហាបើតាមអ្នកនៅក្នុងក្រសួងដែលសុំនិយាយមិនបញ្ចេញឈ្មោះថាគឺប្រព័ន្ធសាច់ញាតិនិយមដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក រ៉េកុល។
មន្រ្តីម្នាក់នៅក្រសួងថ្លែងថា៖ «វាក្លាយជាអាក្រក់ទៅៗ»។«វាក្លាយជាវប្បធម៌នៃសាច់ញាតិនិយម និងពុករលួយ»។ «វាកាន់តែអាក្រក់ចាប់តាំងពី ហុយ រ៉េកុល ក្លាយជាប្រធានបន្ទាប់ពីលោក ចរ ម៉េងជូ ចូលនិវត្តន៍»។
បើតាមមន្រ្តីក្រសួងម្នាក់ទៀតនិយាយថាលោក រ៉េកុល ពេញចិត្តនឹងការនិយាយថាអ្នកខ្លះក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាពុករលួយគឺដូច «គ្រួសារ»។
បើតាមការរៀបរាប់របស់អ្នកនៅខាងក្នុងបានឲ្យដឹងថាខណៈលោកនៅធ្វើជាអនុប្រធានរដ្ឋបាលលោក ម៉ាត់ អ៊ីមរ៉ន ទទួលបានកិច្ចសន្យាសម្រាប់សមាជិកគ្រួសារ និងមិត្តភក្តិយ៉ាងហោចណាស់ ៦ នាក់រួមទាំងកូនប្រុស ម៉ាត់ សាហ្វារី និង រ៉ន ហ្សានី និងប្អូនប្រុសរបស់លោក ម៉ាត់ ហាគីម និង ក្មួយប្រុស តន់ សំហ្វាន់ណា។
សាហ្វារី ដែលអ្នកនៅខាងក្នុងនោះនិយាយថាមិនមានជំនាញខាងវិជ្ជាជីវៈវេជ្ជសាស្រ្ត និងមានតំណែងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាជាអ្នកបើកឡាននៅក្រសួងសុខាភិបាលគឺមានឈ្មោះច្រើននៅក្នុងឯកសារធ្វើដំណើរសម្រាប់បេសកកម្មបច្ចេកទេស។ ទម្រង់សំណើធ្វើដំណើរមួយពីខែមីនាឆ្នាំ ២០១៥ បានដាក់បញ្ជីគាត់ជាផ្នែកនៃក្រុមមួយដែលធ្វើដំណើរទៅខេត្តកំពង់ចាមដែលជាបេសកកម្មមានអ្នកបើកឡានរួចហើយសម្រាប់រយៈពេលមួយសប្តាហ៍ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយ FHI360។
ឯកសារផ្សេងមួយទៀតដាក់បញ្ជីគាត់នៅក្នុងការធ្វើដំណើរមួយទៀតដែលផ្តល់ថវិកាដោយអង្គការមូលនិធិសកលដែលជាការធ្វើដំណើរមួយដែលមានអ្នកបើកឡានរួចហើយដែរទៅខេត្តប៉ៃលិនគឺ ៤២០ គីឡូម៉ែត្រដែលជាន់គ្នារយៈពេល ៦ ថ្ងៃ។
ទម្រង់សំណើធ្វើដំណើរមួយទៀតពីខែកុម្ភៈ ២០១៥ បង្ហាញថា សាហ្វារី នៅក្នុងដំណើរមួយដែលផ្តល់មូលនិធិដោយ FHI ទៅខេត្តតាកែវដែលអមដំណើរដោយអ្នកបើកឡានម្នាក់ទៀត និងបុគ្គលិកពីរនាក់ទៀតដែលមិនមានជំនាញវេជ្ជសាស្រ្តដើម្បីធ្វើសិក្ខាសាលាអប់រំមួយរយៈពេល ៧ ថ្ងៃ។ ទម្រង់ដោយឡែកផ្សេងទៀតបានដាក់បញ្ជីគាត់ជាផ្នែកនៃដំណើរដែលផ្តល់ថវិកាដោយអង្គការមូលនិធិសកលទៅសិក្សាអំពីសារធាតុលាបស្បែកត្រូពិចរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ប្រហែល ២៧០ គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ។
ខណៈឯកសារទាំងពីរដុំលើកឡើងនូវសំណួរអំពីថាតើ សាហ្វារី អាចនៅកន្លែងពីរក្នុងពេលតែមួយបានយ៉ាងដូចម្តេចប្រភពនៅក្នុងក្រសួងនិយាយថាគាត់ និងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដទៃទៀតជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងលោក អ៊ីមរ៉ន ហើយដែលពេលខ្លះមិនបានចុះទៅបេសកកម្មទាល់តែសោះ។
ប្រភពមួយទៀតដែលបានដឹងអំពីបញ្ហានេះនិយាយថា ពួកគេដឹងអំពីករណីចំនួនបួនលើកដែល សាហ្វារី មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្មដែលគាត់មិនបានចូលរួមធ្វើដំណើរ។
បើយោងតាមប្រភព៖ «បុគ្គលិករដ្ឋបាលមិនដែលទៅបេសកកម្មទេ»។ ប្រភពនេះបន្តថា៖ «អ៊ីម រ៉ន បានដាក់ឈ្មោះរបស់ពួកគេហើយ អ៊ីម រ៉ន បានកាត់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំថ្ងៃ»។
«ឧទាហរណ៍ពួកគេទទួលបាន ១០០ ដុល្លារសម្រាប់បេសកកម្មពេញលោក អ៊ីម រ៉ន ផ្តល់ឲ្យពួកគេតែ ៤០ ដុល្លារហើយនៅសល់គឺ អ៊ីម រ៉ន យកដោយខ្លួនឯង។ នោះជាមូលហេតុដែល អ៊ីម រ៉ន ដាក់បុគ្គលិករដ្ឋបាលនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្ម»។
ប្រភពដោយឡែកមួយទៀតនិយាយថាពួកគេបានដឹងអំពីករណីលោក អ៊ីម រ៉ន បុគ្គលិករដ្ឋបាលដទៃៗទៀតនៅក្នុងបញ្ជីបេសកកម្មគ្រាន់តែដើម្បីយកលុយចូលហោប៉ៅរបស់ខ្លួន។
ទោះយ៉ាងណាក្តី ប្រភពបានកត់សម្គាល់ថាការដាក់កំហិតថ្មីដែលត្រូវបានអនុវត្តក្នុងរយៈកាលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះបានរារាំងគាត់ពីការបន្តការអនុវត្តបែបនេះជាមួយលុយរបស់អង្គការមូលនិធិសកល។
ប្រភពនោះឲ្យដឹងថានៅពេល Global Fund បានហាមឃាត់បុគ្គលិកផ្នែករដ្ឋបាលមិនឲ្យទៅបំពេញបេសកកម្មបច្ចេកទេសលោក អ៊ីម រ៉ន ភ្ជាប់សាច់ញាតិរបស់គាត់ទៅនាយកដ្ឋានផ្សេងទៀត។
ក្នុងបទសម្ភាសមួយកាលពីសប្តាហ៍មុនលោក អ៊ីម រ៉ន បានទទួលស្គាល់ថាបានជួលសមាជិកគ្រួសាររបស់លោកជាអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដោយបញ្ជាក់ថាពួកគេទទួលបានកុងត្រារយៈពេលមួយឆ្នាំដែលបន្តថ្មីបាន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលខ្វះបុគ្គលិកយើង [ជួល] ពួកគេ ១ ឆ្នាំដែលទទួលស្គាល់ដោយក្រសួង។ វាជារឿងតូចមួយ»។
លោក អ៊ីម រ៉ន បានទទួលស្គាល់ផងដែរថាក្រុមគ្រួសាររបស់លោកទទួលបានប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃដែលជាផ្នែកមួយនៃការងាររបស់ពួកគេប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថាប្រាក់ខែជាក់ស្តែងរបស់ពួកគេមានចំនួនតិចតួចណាស់។
លោកបន្តថា៖ «ប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេគឺដូចខ្ញុំនិយាយអ៊ីចឹង ២០ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃរហូតដល់ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៥ នៅពេលអត្រានេះបានកើនឡើងដល់ ៣៤ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ»។
ប៉ុន្តែ លោកបានបន្ថែមថា៖ «ក្រសួងបានទទួលស្គាល់ [ពួកគេ] ហើយបើកប្រាក់ឲ្យពួកគេតែ ១៤០ ០០០ រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ។ អ៊ីចឹងសូមពិចារណា!»។
លោក អ៊ីមរ៉ន បានបិទទូរស័ព្ទរបស់អ្នកកាសែតមុនពេលអ្នកកាសែតត្រូវសួរសំណួរអំពីការចោទប្រកាន់ផ្សេងទៀតហើយការហៅទូរស័ព្ទក្រោយៗមកពុំមានការឆ្លើយតបទេ។
ប្រភពពីក្រសួងបានឲ្យដឹងថាការចោទពីបញ្ហាបក្ខពួកនិយមមិនបានចប់ត្រឹមលោក អ៊ីម រ៉ន ទេ។ អតីតមេរបស់គាត់ដែលជាអតីតប្រធានរដ្ឋបាល និងបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធាន CNM លោកស្រី មុត ស៊ីនួន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទផ្តល់កិច្ចសន្យាទៅឲ្យសមាជិកគ្រួសារ និងអ្នកស្មោះត្រង់របស់គាត់។
លោកស្រី ស៊ីនួន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានឲ្យកិច្ចសន្យាទៅសមាជិកគ្រួសារយ៉ាងហោចណាស់បួននាក់ក្នុងនោះរួមមានបងប្អូនថ្លៃ ២ នាក់ឈ្មោះ វ៉ាន់ ញិល និង យស សុខា ប្អូនស្រីថ្លៃឈ្មោះ ស៊ិន ស៊ីលាង និងក្មួយស្រីឈ្មោះ វ៉ាន់ ម៉ូលីដេន។ អ្នកខាងក្នុងក៏បានចោទប្រកាន់លោកស្រី ស៊ីនួន ថា បានផ្តល់ដំណើរបេសកកម្មទៅឲ្យសាច់ញាតិដែលអាចខ្លាំងជាងលោក អ៊ីម រ៉ន ទៅទៀត។ អ្នកជាប់កិច្ចសន្យាដែលភ្ជាប់ក្រោមលោកស្រី ស៊ីនួន គឺជាអ្នកធ្វើដំណើរចាយច្រើន។
តាមឯកសារបង្ហាញឲ្យឃើញថា អ្នកស្រី ស៊ិន ស៊ីលាង បានធ្វើដំណើរច្រើនទៅតាមបណ្តាខេត្តដែលមួយលើកៗមានរយៈពេលប្រហែលពីរសប្តាហ៍គឺគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទារប្រាក់ ១ ពាន់ដុល្លារជាប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃ។ លោក វ៉ាន់ ញិល ចំណាយពេលគ្រប់គ្រាន់លើការធ្វើដំណើរដើម្បីទារប្រាក់ចំនួន ១០២០ ដុល្លារ។
ឯកសារមួយដុំបង្ហាញថារយៈពេល ៦៨ ថ្ងៃចាប់ពីដើមឆ្នាំ ២០១៥ នាង វ៉ាន់ ម៉ូលីដេន បានធ្វើដំណើរ ៥១ ដងដែលស្មើនឹងប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃ ១០២០ ដុល្លារ។ ខណៈឯកសារដែលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ មានគឺជាចំនួនតូចមួយនៃឯកសារទាំងអស់របស់មជ្ឈមណ្ឌលអ្នកខាងក្នុងបានទទូចថាការអនុវត្តរបស់លោកស្រី ស៊ីនួន ដែលឲ្យអ្នករួមដំណើរបេសកកម្មទៅអ្នកជំនិតដែលគ្មានលក្ខណសម្បតិ្តគ្រប់គ្រាន់នោះគឺជាទម្លាប់អនុវត្តជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ និងកើតមានជាទូទៅ។
ពួកគេបានលើកឡើងថា វាមិនចម្លែកទេដែលអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាចំណាយពេលជាង ២០ ថ្ងៃក្នុងមួយខែដើម្បីធ្វើដំណើរបេសកកម្មដែលមានតែលើក្រដាស។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងម្តងហើយម្តងទៀតដើម្បីទាក់ទងលោកស្រី ស៊ីនួន ដើម្បីស្នើសុំការអត្ថាធិប្បាយកាលពីសប្តាហ៍មុនពុំទទួលបានជោគជ័យទេ។
ខណៈដែលការគ្រប់គ្រងមូលនិធិរបស់ម្ចាស់ជំនួយមិនត្រឹមត្រូវគឺជាការព្រួយបារម្ភធ្ងន់ធ្ងរទម្លាប់នេះក៏ដាក់សម្ពាធមកលើការងាររបស់ CNM ផងដែរ។
ទោះបីជាលោក អ៊ីម រ៉ន ទទូចថាអ្នកជាប់កិច្ចសន្យាពីខាងក្រៅត្រូវបានគេជួលនៅពេលត្រូវការជំនួយបន្ថែមក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែការទទូចរបស់គាត់ និងលោកស្រី ស៊ីនួន ដែលដាក់សមាជិកគ្រួសារឲ្យធ្វើដំណើរបេសកកម្មពុំបញ្ចូលបុគ្គលិកពេញម៉ោងដែលមានជំនាញដើម្បីសម្រេចនូវគោលដៅនៃបេសកកម្មនោះទេ។
ប្រភពមួយបានរៀបរាប់ពីស្ថានភាពនេះថា ជាការដាក់បន្ទុកលើសជ្រុលសម្រាប់បុគ្គលិកបច្ចេកទេសតែម្នាក់ក្នុងការទៅធ្វើការសិក្សា និងត្រួតពិនិត្យ។
ប្រភពនេះពន្យល់ថាជាញឹកញាប់ក្រុមអ្នកជំនាញបច្ចេកទេសជួបជាមួយនឹងអ្នកផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាពនៅមូលដ្ឋានក្នុងពេលធ្វើដំណើរទៅខេត្តហើយធ្វើការត្រួតពិនិត្យដើម្បីធានាថាវិជ្ជាជីវៈ និងថ្នាំត្រូវតាមស្តង់ដារ។ នៅពេលមានតែអ្នកជំនាញម្នាក់ធ្វើដំណើរគេមិនអាចយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់យ៉ាងបានទេ។
ប្រភពបន្តថា៖ «បុគ្គលិករដ្ឋបាលមិនដឹងពីរបៀបធ្វើការនេះទេ។ គុណភាព [នៃការថែទាំនៅតាមជនបទ] នឹងធ្លាក់ចុះហើយទីបំផុតអ្នកជំងឺនឹងស្លាប់»។
ដោយរំពឹងទុកពីការប្រើប្រាស់មូលនិធិមិនត្រឹមត្រូវអង្គការ Global Fund បានចាប់ផ្តើមតម្រូវឲ្យមានផែនការធ្វើដំណើរប្រចាំត្រីមាសពី CNM។ អ្នកខាងក្នុងថ្លែងថាដោយសារតែផែនការប្រចាំត្រីមាសខ្វះចន្លោះសម្រាប់សរសេរពីតំណែងអ្នកជាប់កិច្ចសន្យានៅតែអាចឆ្លៀតចូលបាន។
យោងតាមអ្នកនាំពាក្យលោក Seth Faison ឱ្យដឹងថាទោះជាយ៉ាងណាអង្គការ Global Fund បានចាប់ផ្តើមធ្វើការស៊ើបអង្កេតថ្មីមួយលើករណីប្រើហិរញ្ញវត្ថុមិនត្រឹមត្រូវនៅ CNM។
លោក Faison ឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថា៖ «អង្គការ Global Fund មិនអត់ឱនចំពោះអំពើពុករលួយ ឬការលួចបន្លំហើយធ្វើសវនកម្ម និងការស៊ើបអង្កេតរឹងមាំ»។ ប៉ុន្តែ លោកបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការចោទប្រកាន់ជាក់លាក់ដោយសារតែការស៊ើបអង្កេតកំពុងបន្តដំណើរការ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្ថែមថាអង្គការ Global Fund បានដាក់ភ្នាក់ងារហិរញ្ញវត្ថុថ្មីនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ហើយបានកត់សម្គាល់ថា៖ «អង្គការរក្សាសិទិ្ធផ្អាក ឬដកយកមូលនិធិនៅពេលណាក៏បាននៅពេលដែលគេរំលោភលើលក្ខខណ្ឌនៃជំនួយឥតសំណង»។
តំណាងឲ្យអង្គការ FHI 360 មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំអធិប្បាយតាមអ៊ីមែលទេ។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកលោក Jay Raman បានឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថាទីភ្នាក់ងារ USAID ដែលបានផ្តល់មូលនិធិច្រើនដល់ការងាររបស់អង្គការ FHI 360 បានចាប់ផ្តើមការស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់ខ្លួន។ «ឥឡូវនេះការិយាល័យអធិការទូទៅកំពុងស៊ើបអង្កេតបញ្ហានេះ។ ដោយសារតែការស៊ើបអង្កេតកំពុងបន្តយើងមិនមានអ្វីអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមទេ»។
លោក ហ៊ុយ រីកុល ប្រធាន CNM បានឱ្យដឹងក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើតាមអ៊ីមែលថាបច្ចុប្បន្នលោកនៅក្រៅប្រទេសហើយលោកមិនអាចផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយបានភ្លាមៗទេ។
លោក លី សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីបញ្ហានេះដោយសារលោកមិនបានឃើញភ័ស្តុតាងដោយលោកបញ្ជាក់ថាលោកមិនបានដឹងពីបញ្ហានេះទេ។
ទោះបីជាអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានសន្យាស៊ើបអង្កេតក្នុងរឿងអាស្រូវ CNM ឆ្នាំ ២០១៣ ក៏ដោយក៏ប៉ុន្តែគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសទេទោះបីជាលោក Faison បានបញ្ជាក់ថាមូលនិធិរបស់ម្ចាស់ជំនួយបានបង់សងគ្រប់ចំនួនរួចហើយក៏ដោយ។ ការហៅទូរស័ព្ទម្តងហើយម្តងទៀតទៅកាន់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយដើម្បីឆែកមើលថាតើអង្គភាពនឹងបើកការស៊ើបអង្កេតថ្មី ឬយ៉ាងណានោះពុំទទួលបានការឆ្លើយតបទេ។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិកម្ពុជាបានថ្លែងថាផ្អែកលើការរៀបរាប់ពីស្ថានភាពនៅ CNM នេះគឺ «ដូចជាការរៀបចំបក្ខពួកនិយមមួយ ... ខ្ញុំមិនភ្ញាក់ផ្អើលទេដែលអំពើពុករលួយ ឬភាពមិនប្រក្រតីអាចកើតឡើង»។ លោកបានលើកឡើងថា៖ «ទាំងនេះគឺជាភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនដែលត្រូវពន្យល់។ យើងជំរុញឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងមិនលម្អៀងដោយក្រសួងសុខាភិបាល ឬអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ»។
លោកបានបន្តថា ៖ «វាជារឿងដែលគួរឲ្យបារម្ភដែលករណីនេះបានបិទដោយគ្មានការផ្តន្ទាទោស ឬដោយគ្មាននរណាម្នាក់ទទួលខុសត្រូវ។ ខ្ញុំគិតថាការសងប្រាក់វិញជាវិធីមួយប៉ុន្តែវាមិនមែនជាវិធីល្អបំផុតជាគំរូល្អនៅពេលដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីបែបនេះឡើយ»៕ PS/TK