ដោយ សុ ជីវី RFA 2016-06-07
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិចាប់ផ្ដើមពិនិត្យ និងធ្វើកោសល្យវិច័យស្នាមេដៃរបស់ពលរដ្ឋដែលមាននៅលើញត្តិដាក់ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក នេត សាវឿន បញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារដែលទទួលភារកិច្ចបំពេញបេសកកម្មនេះ នឹងសហការីការងារជាមួយផ្នែកដទៃទៀត ទៅតាមតម្រូវការចាំបាច់។
អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សស្នើអោយអាជ្ញាធរពិចារណារឿងនេះឡើងវិញ ត្បិតការផ្ទៀងផ្ទាត់រកម្ចាស់ស្នាមមេដៃគឺជាទង្វើរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋ។
ក្រុមការងារពិនិត្យ និងកោសល្យវិច័យស្នាមមេដៃត្រូវបែងចែកជា ២ផ្នែកធំៗ គឺផ្នែកស្រង់ទិន្នន័យចេញពីញត្តិ និងផ្នែកផ្ទៀងផ្ទាត់ស្នាមមេដៃ។
ការលើកឡើងរបស់អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិបែបនេះ តាមរយៈឃ្លិបវីដេអូដែលផ្សព្វផ្សាយដោយគេហទំព័រអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ នៅថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា។
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ នេត សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា ផ្នែកស្រង់ទិន្នន័យមាន ២១ក្រុម បានបង្កើតរួចហើយ។ លោក នេត សាវឿន បន្តថា មួយផ្នែកទៀតគឺជាក្រុមបច្ចេកទេសជំនាញដែលនឹងពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ក្រយៅដៃ៖ «ទី២ យើងបង្កើតក្រុមជំនាញដើម្បីធ្វើកោសល្យវិច័យលើស្នាមក្រយៅដៃ គឺពឹងទាំងស្រុងទៅលើផ្នែកបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រខាងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ ហើយលើកទឹកចិត្តគឺបានចាត់តាំងបងប្អូនដែលមកពីខេត្តខ្លះ នៅនាយកដ្ឋានខ្លះ ដើម្បីមកចូលរួមជាមួយគ្នាអោយបាន ៥ក្រុម។ ក្រុមនេះជាក្រុមឯកទេសដែលឆ្លងកាត់វគ្គសិក្សារយៈពេលវែងបានដំណើរការ។ យើងនឹងដំណើរការតាមជាក់ស្ដែងផ្អែកទៅលើម៉ាស៊ីន ផ្អែកទៅលើកែវ ផ្អែកទៅលើបច្ចេកទេស ដែលយើងត្រូវធ្វើតាមបច្ចេកទេស តាមនីតិវិធី និងបទពិសោធន៍ដែលយើងធ្លាប់ធ្វើកន្លងហើយ»។
លោក នេត សាវឿន បញ្ជាក់ទៀតថា ក្រុមបច្ចេកទេសនឹងសហការជាមួយផ្នែកពាក់ព័ន្ធរួមមានផ្នែកអត្តអត្តសញ្ញាណកម្ម និងអាជ្ញាធរនៅមូលដ្ឋានជាដើម៖ «យើងអាចតាមរយៈខ្សែ ២។ ខ្សែមួយទៅអត្តសញ្ញាណកម្ម ខ្សែទី២ យើងអាចពឹងពាក់ទៅអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដើម្បីជួយរកអោយយើងថា ឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋនេះនៅភូមិណាឃុំណាដើម្បីយើងបញ្ជាក់រហូតដល់យើង ប្រៀបធៀបស្នាមក្រយៅដៃ»។
ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា សម្រេចបង្កើតគណៈកម្មការដែលមានតួនាទីពិនិត្យ និងធ្វើកោសល្យវិច័យលើស្នាមមេដៃពលរដ្ឋនៅលើញត្តិរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលដាក់ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា។ ការបង្កើតគណៈកម្មការនេះនៅក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាលកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា បានបញ្ជាឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ពិនិត្យភាពត្រឹមត្រូវនៃស្នាមមេដៃទាំងនោះ ដោយសង្ស័យពីភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួន។
អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ករណីពិនិត្យស្នាមមេដៃនេះជារឿងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយសុទ្ធសាធ។ លោកថា គណបក្សទាំង២ គឺគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំង គួរងាកមករកការចរចាគ្នាជាថ្មី ដោយមិនគួរយកពលរដ្ឋជាឈ្នាន់នយោបាយតទៅទៀតឡើយ។ លោក អំ សំអាត បារម្ភពីបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅក្រោយពេលដែលអាជ្ញាធរពិនិត្យស្នាមមេដៃរួច ហើយចាត់វិធានការលើពលរដ្ឋដែលនឹងនាំទៅរកការបំភិតបំភ័យពលរដ្ឋ។
កន្លងទៅមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងក៏បានចាត់ទុកករណីនេះថា ជាការរំលោភសិទ្ធិ និងបំភិតបំភ័យពលរដ្ឋដែរ ព្រមទាំងបានប្រកាសថា នឹងចូលរួមការពិនិត្យស្នាមេដៃរបស់អាជ្ញាធរនេះ ដោយគេអាចហៅពលរដ្ឋមកផ្ទៀងផ្ទាត់បានទៀតផង។
រហូតមកដល់ពេលនេះអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់បញ្ជាក់ថា នឹងមានវិធានការបែបណានៅក្រោយការពិនិត្យស្នាមមេដៃនោះនៅឡើយទេ។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចារលើព្រះរាជសារព្រះមហាក្សត្រដែលផ្ញើទៅរដ្ឋាភិបាល។ ក្នុងចំណារនោះ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង អោយរៀបចំអោយមានការស្រាវជ្រាវស្នាមមេដៃតាមរយៈកោសល្យវិច័យ ស្រាវជ្រាវពីប្រជាពលរដ្ឋផ្ទាល់ និងតាមមធ្យោបាយផ្សេងទៀត ដែលអាចរកឃើញភាពត្រឹមត្រូវ។ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ទៀតថា អាស្រ័យដោយស្នាមមេដៃនោះជាប់ទាក់ទងដល់ប្រជាពលរដ្ឋផង និងព្រះមហាក្សត្រផង ត្រូវស្រាវជ្រាវអោយបានហ្មត់ចត់ បំផុតចៀសវាងការប្រើប្រាស់ស្នាមមេដៃបោកប្រាស់ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសបោកទាំងព្រះមហាក្សត្រ។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង បានហែញត្តិដោយមានស្នាមមេដៃពលរដ្ឋជាង ១៧ម៉ឺននាក់ ដើម្បីស្នើសុំព្រះរាជអន្តរាគមន៍ពីព្រះមហាក្សត្រឲ្យដោះលែងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ៤នាក់ មន្ត្រី គ.ជ.ប ម្នាក់ រួមនឹងមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សនេះជាច្រើននាក់ទៀត ព្រមទាំងសុំបញ្ឈប់ការតាមចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៕