ដោយ ស៊ុន ហេង RFA 2016-10-11
អង្គការសង្គមស៊ីវិល នៅថ្ងៃអង្គារ ទី១១ ខែតុលា បានរៀបចំវេទិកាមួយឲ្យភាគីទំនាស់ដីធ្លីនៅឃុំបឹងប្រាំ ស្រុកបវេល ខេត្តបាត់ដំបង ចូលរួមពិភាក្សារកសេចក្ដីសម្រេចរួមដើម្បីដាក់ជូនទៅអាជ្ញាធរដីធ្លី ដែលបដិសេធមិនចូលរួមពិភាក្សា។
ប្រជាពលរដ្ឋ ១៥រូប មកពីសហគមន៍បីផ្សេងគ្នា នៃឃុំបឹងប្រាំ ធ្វើដំណើរពីខេត្តបាត់ដំបង មកចូលរួមកិច្ចពិភាក្សានៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយរំពឹងថា ពួកគេនឹងអាចរកដំណោះស្រាយសមស្របមួយសម្រាប់បញ្ហាដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃរបស់ពួកគេ។
ជំនួបពិភាក្សានេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព (PDP) ដែលប្រមែប្រមូលអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើការរឿងដីធ្លីដើម្បីមកផ្តល់ប្រឹក្សា និងជួយសម្របសម្រួលដល់សហគមន៍ទាំងបី គឺសហគមន៍បឹងពីរ សហគមន៍បឹងបី និងសហគមន៍បឹងប្រាំ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល ភី.ឌី.ភី លោក យង់ គិមអេង ឲ្យដឹងថា លោកបានដាក់លិខិតអញ្ជើញមន្ត្រីក្រសួងដែនដី និងនគរូបនីយកម្មឲ្យមកចូលរួមវេទិកាតាំងតែពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា កន្លងទៅ ប៉ុន្តែគ្មានការឆ្លើយតបឡើយ។ នៅព្រឹកថ្ងៃ ១១ តុលា លោកបានទទួលទូរស័ព្ទពីក្រសួងដែនដី បដិសេធមិនចូលរួម ក្រោមហេតុផលថារវល់។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មន្ត្រីពីក្រសួងមហាផ្ទៃ ពីរនាក់ គឺលោក ជាវ វិជ្ជាក់ ដែលជាអនុប្រធាននាយកដ្ឋាន និងលោក ហែម សារ ដែលជាអនុប្រធានការិយាល័យ យល់ព្រមចូលរួមតាមការអញ្ជើញរបស់អង្គការ ភី.ឌី.ភី ដើម្បីមកស្តាប់សហគមន៍ ប៉ុន្តែលោកទាំងពីរបដិសេធក្នុងការផ្តល់បទសំភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរី។
សហគមន៍បឹងពីរ ដែលមានសមាជិក ២០៨គ្រួសារ ឲ្យដឹងថា សម្រាប់ពួកគេ បញ្ហាគឺស្ថិតនៅត្រង់ដីដែលពួកគាត់តែងតែអាស្រ័យផលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ចេញប្លង់ឲ្យ ទោះបីជាពួកគេមានលិខិតស្នាមក៏ដោយ ដែលជាមូលហេតុធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភ ព្រោះជីវិតរបស់ពួកគេអាស្រ័យលើស្រែដំណាំលើដីនោះ។
ចំពោះសហគមន៍បឹងបី និងបឹងប្រាំ បញ្ហាគឺមានសភាពស្មុកស្មាញ។ សហគមន៍បឹងប្រាំ ដែលមានប្រហែល ១.៣០០គ្រួសារ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលធ្វើសម្បទានដីសង្គមកិច្ចឲ្យ ប៉ុន្តែចំណែកនៃដីសម្បទាននោះត្រូវបានសហគមន៍បឹងបី ដែលមានជាង ២០០គ្រួសារបានកាន់កាប់ជាក់ស្ដែងរួចទៅហើយ។ ចំណែកដីដែលជាន់គ្នានោះ ធ្វើឲ្យសហគមន៍ទាំងពីរនេះ មានភាពតានតឹងនឹងគ្នាតាំងពី២០១១។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល ភី.ឌី.ភី លោក យង់ គិមអេង ដែលជាអ្នករៀបចំវេទិកាមានប្រសាសន៍ថា អ្វីខាងសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាអង្គការលោកចង់បាន គឺឲ្យមានឯកភាពគ្នារវាងសហគមន៍ដែលមានវិវាទ ជាពិសេសសហគមន៍បឹងបី និងបឹងប្រាំ ដើម្បីយកសំណើរួមរបស់ពួកគេទៅជូនអាជ្ញាធរដីធ្លីដែលជាអ្នកបង្កភាពស្មុគស្មាញពីដំបូង៖ «ភាគីប្រជាពលរដ្ឋនៅពេលដែលយើងឲ្យគាត់មកជជែកពិភាក្សា គាត់ដឹងថា គាត់សុទ្ធតែជាជនរងគ្រោះដូចគ្នា អ៊ីចឹងទំនាស់ទាស់ទែងលែងមាន។ កាលពីគាត់សឹងតែកាប់គ្នា»។
តំណាងសហគមន៍បឹងពីរ លោក ឈុត ម៉ៅ ដែលមកពីឃុំដូចសហគមន៍បឹងបី និងប្រាំដែរ សង្កេតឃើញថា ទំនាក់ទំនងរបស់សហគមន៍ទាំងពីរ មានភាពល្អប្រសើរឡើងច្រើនក្រោយការជួបជជែកពិភាក្សាដែលផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់លោកថា ដំណោះស្រាយនឹងអាចមានឡើង៖ «ពិភាក្សាក្នុងថ្ងៃនេះ ខ្ញុំជឿថា នឹងអាចដោះស្រាយគ្នាបាន។ ពីដើមមកអត់បានទេ លីខ្វែវដាក់គ្នា។ ឥឡូវនេះចូលមកពិភាក្សាដោយមានអង្គការជួយផ្សះផ្សា រកវិធីឲ្យរដ្ឋាភិបាលរកដំណោះស្រាយជូន»។
សហគមន៍ទាំងបី ក្រោយការជជែកអស់រយៈពេលជិត ១ថ្ងៃ បានឯកភាពលើសំណើ ៦ ដែលនឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការទាមទាររបស់ពួកគេទៅនឹងរដ្ឋាភិបាល៕