Ananth Baliga and នៀម ឆេង
ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ Thu, 20 October 2016
ភ្នំពេញៈ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល ១០ ថ្ងៃរបស់លោកស្រីមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ដែលជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញបានថ្លែងថាធាតុជាច្រើននៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសជាប្រវត្តិសាស្រ្តគឺ «នៅត្រូវបំពេញ» ដោយលោកស្រីចង្អុលទៅលើការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការធានាឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងពេញលេញ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសអំពីសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងបេសកកម្មស្វែងរកការពិតលើកទីបីនៅកម្ពុជារូបនេះបានថ្លែងថាកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ ១៩៩១ បានដាក់ចេញនូវធាតុដែលតម្រូវឲ្យតុលាការអនុវត្តនូវលក្ខខណ្ឌតម្រូវដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្សប៉ុន្តែវាត្រូវបានអនុវត្ត «នៅក្នុងលក្ខណៈមួយដែលទំនងជារើសអើង ឬនយោបាយ»។
លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ខ្ញុំសង្ស័យថាធាតុជាច្រើននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសមិនទាន់ត្រូវបានបំពេញនៅឡើយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយធាតុជាច្រើននៃធាតុទាំងនោះគឺពាក់ព័ន្ធនឹងការការពារមូលដ្ឋាននៃសិទ្ធិមនុស្ស»។
ប្រតិកម្មទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លោកស្រី ស្ម៊ីត ស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារិសអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន បានថ្លែងថាលោកស្រីកំពុងតែបង្ខូចកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលត្រូវបានប្រើដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានចោទសួរថា៖ «តើនរណានឹងត្រូវនិយាយថាវាត្រូវបានអនុវត្តពេញលេញ ឬមិនពេញលេញ? លោកស្រីជាអ្នករាយការណ៍ពិសេស។ លោកស្រីបានប្រមាថរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើង»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានថ្លែងថាការការពារសិទ្ធិមនុស្សគឺត្រូវបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញហើយរដ្ឋាភិបាលបានផ្តោតលើការអនុវត្តច្បាប់កម្ពុជា។
ក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី ស្ម៊ីត លោកស្រីបានជួបជាមួយរដ្ឋមន្រ្តីមួយចំនួនមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្រុមជនជាតិដើម និងប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយជម្លោះដីធ្លីហើយលោកស្រីបានលើកឡើងនូវបញ្ហាជាច្រើនរួមទាំងការដាក់ពន្ធនាគារមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្ស និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់តុលាការទៅលើគណបក្សប្រឆាំង។ ខណៈលោកស្រីមិនអាចជួបជាមួយមន្រ្តីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក និងមន្រ្តីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតម្នាក់ដែលជាប់ពន្ធនាគារលោកស្រីបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងពួកគេប្រសិនបើភ័ស្តុតាងទាំងនោះមិនបានបំពេញទៅតាមស្តង់ដារនៃភ័ស្តុតាង។
លោកស្រីបានថ្លែងទៀតថា៖ «ជាមួយនឹងការគោរពទៅមន្រ្តី ៥ នាក់ពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនខ្ញុំថ្លែងជាដដែលនៃការអំពាវនាវរបស់ខ្ញុំនៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិថាបទចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងពួកគេគួរត្រូវបានបង្ហាញភ័ស្តុតាងឬបើមិនដូច្នោះទេពួកគេគួរត្រូវដោះលែងភ្លាមៗហើយបិទសំណុំរឿងនេះ»។
នៅពេលមានភាពតានតឹងនយោបាយរវាងគណបក្សនយោបាយធំៗទាំងពីរលោកស្រី ស្ម៊ីត បានជំរុញឲ្យភាគីទាំងពីរចូលរួមជាមួយគ្នាដើម្បីបំពេញការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនចំពោះប្រជាជនកម្ពុជាដែលបានបោះឆ្នោតឲ្យពួកគេកាលឆ្នាំ ២០១៣។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនលោក សុខ ឥសាន បានថ្លែងថាគណបក្សប្រជាជនមិនប្រឆាំងនឹងការចរចាទេប៉ុន្តែវាមិនអាចប៉ះពាល់ទៅលើដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការ ឬឯករាជភាពរបស់តុលាការបានទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រឆាំង លោក អេង ឆៃអ៊ាង បានថ្លែងថាគណបក្សមិនយល់ស្របនឹងការអះអាងរបស់គណបក្សប្រជាជនដែលថាវានឹងប៉ះពាល់ឯករាជភាពរបស់តុលាការនោះទេ។
បន្ទាប់ពីការជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទីមួយរបស់លោកស្រីកាលពីឆ្នាំមុនលោកស្រី ស្ម៊ីត បានថ្លែងថាវាមានការពិបាកក្នុងការកំណត់កាលបរិច្ឆេទជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ហើយវាជារឿងអកុសលដែលលោកស្រីមិនអាចពិភាក្សាបញ្ហាសំខាន់ៗជាមួយគាត់ដោយផ្ទាល់។
ជាកំណត់សម្គាល់វិជ្ជមានមួយលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បានថ្លែងថា ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតកំពុងដំណើរការទៅដោយរលូនប៉ុន្តែលោកស្រីបារម្ភអំពីក្រុមប្រជាជនដែលកំពុងមិនមានឯកសារអត្តសញ្ញាណសមស្របជាពិសេសជនជាតិភាគតិចវៀតណាម និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលត្រូវការការដោះស្រាយ៕ PS